Автоблоктаудың перспективалы жүйелері

Пойыздар қ озғ алысының жылдамдығ ы мен қ арқ ындылығ ының ұ лғ аюы автоблоктау қ ұ рылғ ыларының жұ мыс сенімділігін арттыру, жылдам ә рекет ету, бө геттерден қ орғ аныс бойынша жоғ ары талаптар қ ояды. Осы талаптарды орындау ү шін автоблоктаудың жаң а жү йелері жасалғ ан.

Ү йлестірілген жү йе. Жү йе тартымның кез келген тү рінде темір жолдың бір жолды желілерінде пайдаланылады. Ақ парат локомотивке рельс желісі бойынша сандық кодпен беріледі. Сигналдық нү ктелер арасына ақ парат беру ү шін сызық тық тізбектер пайдаланылады, себебі автоблоктаудың бұ л жү йесі сымдыларғ а жатады. Автоблоктаудың рельс тізбегінің жұ мысы ү шін 50-100 Гц диапазондағ ы жиілік пайдаланылады, жә не екі жолды учаске ү шін бір жол бойынша шектес рельс тізбектері 71 жә не 79 Гц жиіліктерде жұ мыс жасайды, ал келесі жол бойынша – 75 жә не 83 Гц. Бір жолдың шектес рельс тізбекерінде ә р тү рлі жиіліктер пайдалану оқ шаулаушы тү йіспелер тұ йық талғ ан кездегі қ ауіпті жағ дайларды болдырмауғ а мү мкіндік береді. Кө рші жолдың рельс тізбектері ү шін ө зге екі жиілікті пайдалану кө рші жолдар жіптерінің электрлік бірігу ық тималдылығ ы болғ ан уақ ытта қ ауіпті жағ дайларды болдырмауғ а мү мкіндік береді. 71-83 Гц жиілік жол учаскелерінің бостығ ы мен дұ рыстығ ын қ адағ алау ү шін ғ ана емес, сонымен қ атар сандық кодтың автоматты локомотив сигнализациясы сигналдарының тасымалдаушы жиіліктері ретінде де пайдаланылады.

Екі жолды жү йенің бір жолы ү шін арналғ ан автоблоктаудың ық шамдалғ ан қ ұ рылымдық сұ лбасы 19-суретте ұ сынылғ ан. ПГ 5РТ жол генераторы 71 Гц сигналдық жиілікті ө ндіреді (генерацияланатын жиіліктер 71, 75, 79 немесе 83 Гц ПГ баптау далдашаларымен таң далады). Бұ л міндет КВ-ОКБ желілері мен КВ код қ осушы реленің кө мегімен шешіледі. Оның тү йіспелері кодтар қ алыптастырушығ а ФК, жол ұ лғ айтқ ышына ПУ қ осылып, жиілікті автоматты локомотив сигнализациясы қ ұ рылғ ылары қ оректендіріледі.

19-сурет - Автоблоктаудың ү йлестірілген жү йесінің қ ұ рылымдық сұ лбасы

Кодтар қ алыптастырушы ФК дегеніміз кодтық жол трансмиттерінің тү йіспесін аналогы, ол рельс тізбегіне берілетін КЖ, Ж немесе З кодтарымен сә йкес ПГ шығ ысында сигналдардың амплитудалық манипуляциясын жү зеге асырады. Бұ л кодты таң дау 3РТ мен 1РТ рельс тізбектерінің кү йімен анық талады жә не Я жә не Л релелері тү йіспелерімен жү зеге асырылады. Жиілікті АЛС қ ұ рылғ ы-ларымен пойызғ а қ арсы екі ү здіксіз, бір уақ ытта берілетін комбинациялар тү рінде сигналдар беріледі. Олар кө бінесе мына жиіліктерден таң далады: 125; 175; 225; 275; 325 Гц. Я мен Л релелерінің тү йіспелері арқ ылы оларды қ ажетті жиіліктерді генерациялау баптау ү шін АЛС (ЧАЛС) жиілікті генераторының беруші контурларында ауыстырып қ осу жү зеге асырылады.

Аппаратуралары орталық тандырылып орнатылғ ан, интервалды реттеу жү йелері (ЦАБ). Пойыз қ озғ алыстарын интервалды реттеу қ ұ рылғ ыларын жетілдіру саласындағ ы перспективалы бағ ыттардың бірі аппаратурасы орталық тандырылып орналастырылғ ан автоблоктау жү йесін жасау. Кө птеген жағ дайда орталық тандырылғ ан жү йенің артық шылық тары ө ту бағ даршамдары-нан толық бас тартып, қ озғ алысты автоматты локомотив сигнализациясы (АЛС) сигналдары бойынша ұ йымдастырғ ан уақ ытта кө рінеді. Интервалды реттеу аппаратураларын постыларда шоғ ырландыру жү йенің пайдалану-техникалық жә не экономикалық кө рсеткіштерін арттыруғ а мү мкіндік береді. Станциялардағ ы барлық аппаратураны біріктіру қ ажет болғ ан жағ дайда аралық тағ ы АЛС кодтық сигналдарын станция бойынша кезекші немесе диспетчер пультінен басқ аруғ а мү мкіндік береді. Жолдың уақ ытша жө ндеуі кезінде немесе жолдарда кенет кедергілер туындап немесе қ озғ алыс қ ауіпсіз-дігіне қ атер туғ ызатын жылжымалы қ ұ рамның жарамсыздық тары анық талғ ан жағ дайда ДСП немесе ДНЦ аралық тың кез келген рельс тізбегіндегі кодтық сигналдарды ө шіре алады немесе кодтық сигналды тыйым салушығ а ауыстыра-ды. Бұ л жү йе ә рекетінің тиімділігін жә не пойыздар қ озғ алысының қ ауіпсіздігін арттырады.

Орталық тандырылғ ан жү йені пайдалану темір жол кө лігін басқ арудың кешенді автоматтандырылғ ан жү йесін енгізуге мү мкіндік береді.

20-сурет - ЦАБФЧ жү йесінің қ ұ рылымдық сұ лбасы

Фазағ а сезімтал рельс тізбектері бар орталық тандырылғ ан автоблоктау аппаратурасы (ФРТОАБ) (20-сурет) аралық ты шектейтін станцияларда орналасқ ан жә не аралық та орналасқ ан келісуші элементтермен КЭ (автономды тартым кезінде жол трансформаторларымен немесе электр тартымы болғ ан кезде дроссель-трансформаторлармен), байланыстың кабельді желілерімен КЖ байланысқ ан. Кабельді ү немдеу ү шін жә не рельс тізбегінің жұ мысымен байланысты аппаратураның рельс желісінен алыс орналасқ ан кездегі принцип-тік қ иыншылық тарды ескере отырып, ә рбір станцияда берілген станциямен іргелес жарты рельс тізбектерінің аппаратурасы орналасқ ан.

ДСШ типті релесі бар жиілігі 25 Гц фазағ а сезімтал рельс тізбектері қ оректендірудің екі фазалы жү йесінен қ оректенеді – рельс тізбегінің қ оректенду кө зінен РТҚ К, ал жол қ абылдағ ыштарының жергілікті элементтері – жергілікті элементтердің қ оректену кө зінен ЖЭҚ К. Рельс тізбегі мен жол қ абылдағ ыштарының жергілікті элементтеріне берілетін сигналдарды фазалау фазалаушы ФҚ жә не коммутациялық қ ұ рылғ ылар КҚ арқ ылы жү зеге асырылады.

Бағ ытты ө згерту жә не аралық тар жағ дайын бақ ылау бағ ытты ө згертудің екі сымды желісімен БӨ Ж жә не бағ ытты ө згерту сұ лбасы БӨ С арқ ылы жү зеге асырылады.

Жү йеде оқ шаулаушы тү йіспелердің болуы қ ажет болғ ан жағ дайда жекелеген бағ даршамдар орнатуғ а мү мкіндік береді, негізінен, ескертуші. Тартым тү ріне байланысты тек рельс тізбегінің сұ лбасы ө згереді, басқ а тораптардың барлығ ы ә мбебап. Ауыспалы токтың автономды жә не электр тартымы кезінде жү йе максимум ұ зындығ ы 2 км рельс тізбегі ү шін кабель талсымын 15 км дейін (аппаратураны орналастыру пункттер арасында 30 км) кө шірмей, аппаратураның рельс тізбегінен максимум қ ашық талуына жол береді. Тұ рақ ты токтың электр тартымы кезінде бұ л қ ашық тық 12, 5 км-ге тең рельс тізбегінің максимум ұ зындығ ы 1, 75 км. Рельс тізбегі оқ шаулауының минимум жұ мыс кедергісі 0, 7 Ом/км.

Кабель талсымдары дубликатталмағ ан аппаратураны орналастыру пункттері арасындағ ы максимум қ ашық тық кабель желісінің екіленген ұ зындығ ына тең жә не электр тартымы оқ шаулаушы тү йіспелері жоқ учаскелер-де ОАБ жү йесі ү шін 20 км қ ұ райды, ал автономды тартым кезінде – 30 км. Рельс тізбегінің максимум ұ зындығ ы 1000 м, ал оқ шаулаудың минимум жұ мыс кедергісі 0, 7 Ом/км.