Ішке қабылдайтын ұнтақтар

(Pulveres pro usu interna)

Ауылшаруашылық малдарына ұ нтақ тар сұ йық азық қ а қ осылып беріледі немесе тілінің астына себіледі. Ішке қ абылдау ү шін ұ нтақ тар бө лшектелген немесе мө лшерленген тү рде (диспензацияланғ ан ә діс) немесе бө лшектелмеген тү рде- мө лшерленбеген ұ нтақ тар тү рінде (дивизиондық ә діс) жазып беріледі. Мө лшерленген ұ нтақ тар деп мынандай ұ нтақ тарды атайды: жеке орамада (қ ағ аз капсула немесе қ абық) ұ нтақ тың бір рет қ абылдауғ а арналып, қ атаң белгіленген мө лшері берілгенде. Бө лшектелген ұ нтақ тардың салмағ ы 0, 2-ден 1, 0-ге дейін болады. Егер ұ нтақ тың салмағ ы 0, 2-ден кем болса, онда ол ұ нтақ қ а салмақ 0, 3-0, 5 ке жеткенше енжар ұ нтақ (saccharun talcum, amylum, bolus alba) қ осылады, ө йткені мұ ндай салмақ қ абылдау ү шін қ олайлы деп салмақ қ осылады. Мө лшерленген ұ нтақ тармен кө бінесе ұ сақ малдарғ а арналғ ан жә не кү шті ә сер ететін немесе уы аз заттар жазып беріледі.

Қ арапайым жә не кү рделі бө лшектелген ұ нтақ тарды диспензацияланғ ан сияқ ты дивизиондық ә діспен де жазып беруге болады, бірақ ә детте ү йлестіруші (диспензацияланғ ан) ә діс артық саналады, ө йткені desiqnatio materiarum дә рілік заттың бір рет мө лшері, ал рецептің subscription ол мө лшердің саны (D.t.d.) кө рсетіледі.

Торайдың 10 рет қ абылдауына, ә р қ абылдауы 0, 5-тен ұ нтақ талғ ан норсульфозол (Norsulfazolum) жазып беру:

Rp.: Norsulfazoli 0, 5

D.t.d. № 10 in pulvis

Signa. Тә улігіне бір реттен, ә р 4 сағ ат сайын 1 ұ нтақ тан.

Қ абылдау мө лшерін анық тағ анда дә рігер затты тә улік ішінде қ абылдаудың қ олайлығ ын емес, оның фармакологиялық ә сер ету ә рекетін тікелей басшылық қ а алады. Ә рбір тө рт сағ атқ а норсульфазол тағ айындағ анда бұ л дә ріні қ ысқ а мерзімдік ә рекеті жә не малдың қ анындағ ы емдік қ ұ нарлануды 4 сағ аттан артық сақ тай алмайтындығ ы ескеріледі, сондық тан оны қ олданудың басқ а ү лгісі тиімсіз ғ ана емес, сонымен бірге бактериялардың сульфаниламидрезистентті штамдардың туғ ызу қ ауіпті тү рінде де қ атерлі де.

Кү рделі мө лшерленген ұ нтақ біршама басқ аша жазылады, ө йткені мұ нда бір емес, бірнеше дә рі алынады, сондық тан рецепте «10 санымен мынандай мө лшерлер бір» деп қ ана жазу жеткіліксіз. Біріншіден егер екі заттан біркелікті қ оспа дайындау қ ажет болса, онда фармацевт ұ нтақ жасау ү шін «misсe, fiat pulvis», «араластыр» деп жазуы керек, екіншіден ауру малдың иесіне қ оспаның осындай мө лшерінің қ анша беру керектігі кө рсетілуі тиіс.

Ішке қ абылдайтын бө лшектелмеген (жекелеген мө лшерлеген бө лінбеген) ұ нтақ тар ( Pulveres non divisі)

Егер дә рілік заттың мө лшері 2, 0-4, 0- ден артық болса, онда мұ ндай ұ нтақ тарды бө лшектелмеген ә діспен немесе бірлескен тү рде жазып беруге болады, ал сигнатурағ а ұ нтақ ты бір рет қ абылдауғ а қ андай мө лшерде (5 бетті қ араң ыз) алу керектігі жазылады.

Анық тамадан кө рініп отырғ анындай дә рілік заттың мө лшері 2, 0- ге ажыратылады, дә рігер мен ауру малдың иесі осы шамамен манипуляция жасай алады.

Жылқ ының 10 рет қ абылдауына ә р қ абылдауына 20, 0 мө лшерде натрий сульфатын глаубер тұ зын жазып беру

Rp.: Natrii sulfatis 200, 0

Dа.Signa. Жемшө ппен тә улігіне 2 рет қ абылдау ү шін 1 ас қ асық тан.

20, 0 ү лкен мө лшер- бұ л бір ас қ асық, дә рілік заттың салмағ ы. Мұ ндай жағ дайда ә р ұ нтақ ты жеке-жеке ө лшеудің қ ажеті жоқ. Дә рігер мө лшерді 10 рет қ абылдауғ а есептеп, ортақ пакетке бір нақ ты мө лшер жасайды, ал ауру малдың иесіне дә рілік затты бір рет қ абылдауғ а қ андай мө лшерде алу керектігін кө рсетеді. Бұ л дә рігер ү шін де, ауру малдың иесі ү шін де қ олайлы, бірақ емдеу тә жірибесінде дә рігер тағ айындалатын заттың ү лес салмағ ы мен оның тығ ыздығ ын ескеруі міндетті, ө йткені дә рілік ө сімдіктерді ұ сақ тау жолымен алынғ ан ұ нтақ тардың кө лемі ү лкен, салмағ ы аз болады оғ ан керісінше бір қ асық кө леміндегі ауыр металдардың тұ зы 20, 0- ден ә лдеқ айда кө п.

Дә рілік заттардың жиынтық мө лшерін жазып берудің бұ л ә дісінде дә рігердің сигнатурада жазып берілген ұ нтақ ты қ анттай тең бө ліктерге бө лу керектігін кө рсететін жолы да бар. Біздің мысалымызда сигнатураны былай да жазуғ а болады: 10-ғ а тең бө ліктер бө л divide partes aequales №10 (200, 0: 10=20, 0)