Йге тапсырма 16 страница

Сабақ тың мақ саты:

а) Оқ ушылардың ойын кең ейтіп тілді байытатын мазмұ нды да кө ркем сө з ү лгілері кө п мақ ал-мә телдер, нақ ыл сө здер ү йрету.

ә) Тү рлі ә дістерді пайдалана отырып балаларды тапқ ырлық, жылдамдық, есте сақ тау қ абілеттерін арттыру. Сйлеу тілін жетілдіріп, шешендік ө нерге баулу

б) Сымбатты, шымыр туғ ан жердің табиғ атын сү йе білетн, оғ ан қ ұ рметпен қ арай алатын кө зқ арасқ а тә рбиелеу.

Сабақ тың тү рі: Дә стү рлі сабақ

Сабақ тың ә дісі: сұ рақ -жауап

Сабақ тың кө рнекілігі: плакат, кітаптар

Халық тық педагогика Тұ лпар шаба жетіледі

элементтерін қ олдану: Сұ ң қ ар ұ ша жетіледі.

Пә наралық байланыс: ә дебиет, тарих

Сабақ тың барысы:

а) Ұ йымдастыру кезең і:

Оқ ушылармен амандасу, тү гелдеу оқ у қ ұ ралдарын тексеру.Оқ ушылардың зейінін сабақ қ а аудару

ә) Ү й тапсырмасын пысық тау:

Ү йге берілген жаттығ уды тексеремін.Оқ ушыларғ а бірнеше сұ рақ тар қ оямын.

1.Ә деби тілдің нормалары дегеніміз не?

2.Мә тін дегеніміз не?

б) Жаң а сабақ ты тү сіндіру.

Ә деби тіл екі тү рде ө мір сү реді.Оның бірі – ауызша тіл, екіншісі – жазбаша тіл.Ауызша тіл ү й іші, отбасында ғ ана емес, теле-радио хабарларында, жиын-жиналыстарда сө йлеу, адамдардың бір-бірімен бетпе-бет сө йлесуі, диалог арқ ылы, мұ ғ алімнің сабақ тү сіндіруі, оқ ушының жауабы жә не т.б. арқ ылы кө рінеді.Ә р тү рлі кітаптар, кө ркем шығ армалар, оқ улық тар, газет-журналдар, ғ ылыми ең бектер жә не т.б. жазбаша тіл арқ ылы беріледі.Ауызша, яғ ни сө йлеу тілінің ө з нормалары болады.Ауызша тілдің нормалары орфоэпиялық нормалар деп аталады.Онда сө здердің бір-бірімен тіркесіп қ олданылуындағ ы бірізділік, ү ндестік сақ талып отырады.Мысалы, Ақ ү йден шығ а келді ә нші жігіт деген сө йлем орфоэпиялық норма бойынша: Ағ ү йдө н шығ а гелді ә нші жігіт болып ыйтылады.Екінші сө здегі бірінші ү дауысты дыбысының ә серінен алдың ғ ы ақ сө зінің соң ғ ы қ атаң қ дыбысы ұ яң данып, ғ болып, ү йден деген сө здің бірінші буынындағ ы ү деген еріндік дауысты дыбыстың ә серінен шығ ыс септіктің жалғ ауындағ ы (-ден) езулік дауысты е еріндік ө дыбысына айналып, ү йдө н болса, келді деген сө здің бірінші к дыбысы алдың ғ ы сө здің соң ғ ы дауысты а дыбысының ә серінен ұ яң данып, г болып (гелді) айтылады.Ал жазуда ол ескерілмейді, орфографиялық норма негізінде жазылады.Сө здердің дұ рыс айтылуы орфоэпиялық сө здіктерде беріледі де, дұ рыс жазылуы орфографиялық сө здіктерде кө рсетіледі.

Жаттығ умен жұ мыс: 3-жаттығ у. Тіл туралы жазылғ ан бір мә тінге орфографиялық, орфоэпиялық нормалар бойынша талдау жасаң дар.

Білімді бекіту: Оқ ушылардың тү сінбеген сұ рақ тарына жауап беремін.Оқ ушыларғ а бірнеше сұ рақ тар қ оямын.

1.Баланың тілі, ең алдымен, ана тілінде шығ ады дейміз.Осының себебі туралы ойланып, пікірлерің ді айтың дар.

2.Ана тілі деген ұ ғ ымды сен қ алай тү сінесің: ол сені дү ниеге ә келген ананың тілі ме, ә лде ө зің ө кілі болып саналатын халқ ың ның тілі ме?

3.Ана тілі арқ ылы нені ү йреніп, білесің дер?

4.Мә дени жә не рухани байланыс дегенді қ алай тү сінесің дер?

5.Ана тілінде білім, тә рбие алу дегенді қ алай тү сінесің дер?

6.Ана тілін білмеген адам туғ ан халқ ын, Отанын, елін сү йе ала ма?

7.Ана тілінде бізге кө неден жеткен даналық, шешендік, ерлік, елдік ө нер, білім туралы қ андай сө здерді (шығ армаларды) білесің дер?

8.Ана тілінің қ адір-қ асиеті туралы ө з ойларың ды жазың дар.

9.Қ азақ тілінің қ оғ амдық қ ызметі дегенді қ алай тү сінесің дер?

Білімді бағ алау: Оқ ушылардың сұ рақ қ а жауап бергеніне қ арай білімдері бағ аланады.

Ү йге тапсырма.

Сабақ тың тақ ырыбы: Ә деби тіл мен мә тіннің байланысы

ә) Ү й тапсырмасын пысық тау:

Ү йге берілген жаттығ уды тексеремін.

б) Жаң а сабақ ты тү сіндіру:

Ә деби тілдің ө мір сү ріп, дамуы, қ оғ амдық қ ызметі негізінен жазба ә дебиетпен байланысты.Ә деби тілдің ә р тү рлі қ асиеттерін, мысалы, нормалық, жү йелік сипаттарын, дамуын, қ оғ амдық қ ызметтерінің алуан тү рлі екенін танып-білу ү шін жазба ә дебиеттің ә р тү рінен мысалдар келтіріп отырамыз.Ол мысалдар жеке сө йлемдерғ ана емес, ү лкен-ү лкен ү зінділер болып та келеді.Ә детте ондай ү зінділерді мә тін деп атайды.Яғ ни, мә тін деп айтылғ ан ой-пікірдің, белгілі бір шығ армашылық жұ мыстың, біреудің шығ армасыының не оның ү зіндісінің қ ағ азғ а тү скен немесе ауызша айтылғ ан тү рін айтады.Мә тін ө зара байланысты бірнеше сө йлемнен тұ рады да,

Олардағ ы ойлар жинақ талып келіп, автордың (жазушының, ғ алымның, зерттеушінің жә не т.б.) белгілі бір пікірін, кө зқ арасын білдіреді.Ол кө ркем шығ арма да, публицистикалық шығ арма да,

Ғ ылыми ә дебиет те болуы мү мкін.Ғ ылыми ә дебиет ә р тү рлі ғ ылым саласына, мысалы, биология, астрономия, экономика, медицина, химия, математика, тіл білімі, тарих, ә дебиет, физика, техника жә не т.б. қ атысты болып келеді.

Мә тіннен ә деби тілдің сө здік қ ұ рамын, сө з байлығ ын, сө з қ олданылуының мағ ыналық ерекшеліктері, арнайы сө здердің, терминдердің, жаң а сө здердің, жергілікті сө здердің, басқ а тілден сө з алу, тұ рақ ты тіркестер мен мақ ал-мә телдердің қ олданылу сипатын кө ріп, айқ ындаймыз.

Жаттығ умен жұ мыс: 4-жаттығ у. Берілген сө здердің қ андай ұ ғ ымды білдіретінін, яғ ни мағ ынасын анық таң дар.

Кітаппен жұ мыс: 7-жаттығ у. Мә тінді мә нерлеп оқ ып, ондағ ы орыс тілінен енген сө здерді атаң дар.Мә тіндегі ой бө ліктерін анық таң дар.Мә тінде қ ай жылдардағ ы оқ иғ а кө рініс тапқ ан?

Орыс сө здерінің ену себебін айтың дар

Білімді бекіту: Оқ ушылардың тү сінбеген сұ рақ тарына жауап беремін.Оқ ушыларғ а бірнеше сұ рақ тар қ оямын.

1.Мә тін дегеніміз не?

2.Сө з дегеніміз не? т.б.

Білімді бағ алау: Оқ ушылардың сұ рақ қ а жауап бергеніне қ арай білімдерін бағ алаймын.

Ү йге тапсырма: 6-жаттығ у. Байырғ ы тү бір сө дерді, жұ рнақ арқ ылы жасалан сө здерді, сө здердің бірігуі, қ осарлануы, тіркесуі арқ ылы жасалғ ан сө здерді бағ ан-бағ ан бойынша бір-бірінен ажыратып жазың дар.

Зат есім

Сабақ тың мақ саты: а) білімдік — зат есім туралы білім дең гейін кө теру, терең дету; ә) дамытушылық — тү рлі: ә дістермен оқ ушылардың ойлау қ абілеттерін дамыту, ө зіндік шығ армашылық қ а баулу; б) тә рбиелік - ұ жымшылдық қ а, нақ тылық қ а тә рбиелеу.

Сабақ тың тү рі: топтық ізденіс сабағ ы.

Сабақ тың типі: жаң а сабакты мең герту.

Сабақ тың ә дістері: сын тү рғ ысынан ойлау стратегиялары.

Сабақ тың кө рнекілігі: схема, теледидар, кадоскоп

Сабақ тың барысы. I. Ұ йымдастыру кезең і. (Оқ ушыларды бірден тө ртке дейін санай отырып 4 топқ а бө ліп отырғ ызамын,

топтар: " Кел", " Ө зен", " Тау", " Тең із").

II. Ү й тапсырмасын сұ рау.

Қ айталау сұ рақ тарын қ ою арқ ылы ө ткен сабақ та алғ ан білімдерін тексеру.

1.Сө з тү рлерін атаң ыз.

2.Атауыш, кө мекші, одағ ай сө з дегеніміз не?

3.Тө мендегі сызбаны толтырың ыз.

4.Жекелеген оқ ушыларғ а кеспе қ ағ азы беріледі.

5.116-жаттығ у тексеріледі.

III. Қ ызығ ушылығ ын ояту кезең і.

1. " Ой шақ ыру" мақ сатында топта отырғ ан ә р оқ ушы зат атауларын жазады.

2. Жұ птасып жазғ ан мысалдарын бір-біріне оқ ып, толық тырады.

3. Топта ә р жұ птан бір оқ ушы топтың ортақ келісілген мысалдарын сыныпқ а оқ иды.

Мұ ғ алім тізбектеп оқ ушылардың мысалдарын тақ тағ а жазады.

Зат атаулары

Ә нші

Ата-ана

Қ азақ стан

Шолпан

Астана

Бө лме

Ағ аш

Қ ағ аз

Парасат

Мал

Ұ шақ

«Айгө лек» журналы

Мектеп

Ілгек

Журнал

Жетіқ арақ шы

Мемлекет

Қ алам

Тең із

Кісі

Қ ала

Тайбурыл

Кү й

Асқ ар

ІV. Мағ ынаны ашу кезең і.

1. Тізбектегі мысалдарды топтастырамыз. Жалқ ы, жалпы зат есімнің ережесін

оқ ушылармен бірлесе отырып шығ арамыз.

Қ ала Асқ ар

Кісі Астана

Ұ шақ Шолпан

ә нші Жетіқ арақ шы

ағ аш Тайбурыл

ата-ана Астана

бө лме «Айгө лек» журналы

қ алам

2. Таблица толтырылады.

Жалқ ы есімдер барлық уақ ытта бас ә ріппен жазылады. 3. 118-жаттығ уды орындайды.

4. Теледидардан Кө кше табиғ аты туралы бейне материалды кө рсете отырып, 120-жаттығ у орындалады.

5. Кадоскоп арқ ылы келесі тапсырма орындалады.

Танымдылық ойын

1. Артық сө зді кө рсетің із.

а) Қ ойшы, айлық, білім (қ ұ с)

ә) Белбеу, азық -тү лік, Сарысу, (парасат)

б) Ә сем, Қ айрат, Сә нгү л, (доп)

2. Толық тырың ыз:

а) Кү з: республика кү ні:. қ ыс:..................................;

ә) Композитор: нота:.. суретші....................................;

б) Рим: Италия:: Варшава:...........................................;

в) Тіс: шайнау:: ө кпе:...................................................;

V. Ой-толғ аныс кезең і

Эссе жазады

" Мен — зат есіммін"

" Кім, не" деген сұ рағ ым бар. Біртектес заттарды " Жалпы" деп, жекелеп заттарды " Жалқ ы" деп бө ліп мені айтады. Біз тоғ ыз ағ айындымыз. Мен біріншімін, сондық тан барша затқ а иелік етемін

Сабақ ты қ орытындылау.

VI. Ү йге тапсырма. Темендегі сү рақ тарғ а жауап жазып
келу тапсырылады.

1. Сенің жолдастарың кімдер?

2. Қ андай газет, журнал, кітап оқ исың?

3. Қ андай елді мекендерді білесің?

4. Қ андай озен, кел, тең із аттарын білесің?

5. Қ андай ірі қ алаларды білесің?

6. Қ азақ стан қ андай мемлекеттермен кө рші?

7. Сіздің ү йде кімдер тұ рады? Олардың аты-жө нін толық жазып кө рсет.

САБАҚ ТЫ ЖӘ НЕ САЛТ ЕТІСТІК

Сабақ тың мақ саты: сабақ ты жә не салт етістік туралы ұ ғ ым беру.

Міндеттері: білімдік - сабақ ты жә не салт етістіктің жасалу жолдарын мең герту.

Дамытушылығ ы - сабақ ты жә не салт етістіктердің жасалу жолдарының ө здік етіс арқ ылы ө згеруін мең герту;

Тә рбиелік - адамгершілікке баулу.

Типі: білік пен дағ дыны қ алыптастыру.

Тү рі: дамыта оқ ыту технологиясы.

Оқ ытудың ә дісі: 1-тү сіндірмелі; 2-практикалық.

Кө рнекіліктер: 1) семантикалық карта, 2) кесінділер (адам бейнесін жасауда), 3) кеспе қ ағ аздар.

Сабақ тың барысы.

І. Оқ ушылардың сабақ қ а даярлығ ын бақ ылау.

2. Оқ ушылардың сабақ қ а катысымын тексеру.

II. Ү й тапсырмасын тексеру.
230-жаттығ уды ауызша тексеру.