Ымада жер асты жөндеу жұмыстарының негізгі мақсаты

Жө ндеу жұ мыстарына байланысты, ұ ң ғ ымалардың тоқ тап қ алуы кө птеп кездеседі. Ұ ң ғ ыманың тоқ тап қ алуының ұ зақ тығ ын пайдалану коэффициентімен анық тауғ а болады - ол ұ ң ғ ыманың жұ мыс сағ атының бір айдағ ы жалпы сағ ат санына қ атынасымен анық талады. Орташа пайдалану коэффициентін 0, 95 деп аламыз. Ол мә н жоғ арылау ү шін жө ндеу жұ мыстарын жақ сы ұ йымдастыру керек [7].

Мұ най жә не газ ө ндіруші кә сіпорнының негізгі тапсырмасы мұ най ө ндіруді кө бейту болып табылады.

Осы мақ сатқ а жетуге арналғ ан шаралар жиынтығ ында негізгі ролді жер асты жө ндеу жұ мыстары атқ арады.

Ұ ң ғ ымада жер асты жө ндеу жұ мыстарының негізгі мақ саты келесі жұ мыстарды жү ргізу болып табылады:

- ұ ң ғ ыма жабдық тарының жә не ұ ң ғ ыманың ө зінің жұ мыс қ абілеттілігін қ алпына келтіру;

- жабдық тардың жә не ұ ң ғ ымалардың пайдалану ұ зақ тығ ын жоғ арылату жә не істен шығ уын алдын алу;

- ұ ң ғ ыма шығ ынын бастапқ ы дең гейге дейін немесе одан да жоғ ары дең гейге дейін жоғ арылату.

Мұ най− газ ө ндіруші кә сіпорынның жұ мыс істеу саласын бағ алау ү шін ұ ң ғ ыма жұ мысын жө ндеу аралық (межремонт) периодының кө рсеткішін қ олданады.

Ұ ң ғ ыма жұ мысының жө ндеу аралық периоды - бұ л бірінші жө ндеуден келесі жө ндеуге дейінгі ұ ң ғ ыманың шынайы пайдалану ұ зақ тығ ы. Ұ ң ғ ыма жұ мысының жө ндеу аралық периодын ұ зарту, жабдық тарды дұ рыс таң даумен жә не жер асты жө ндеу жұ мыстарын жү ргізуді қ олдану арқ ылы жү зеге асады.

Ұ ң ғ ымадағ ы жө ндеу жұ мыстарын ү ш топқ а бө луге болады:

1) ұ ң ғ ыма алаң ын жө ндеу жұ мыстарына дайындау жұ мыстары;

2) ұ ң ғ ыманы жер асты жө ндеу;

3) жер бетіндегі жабдық тарды жө ндеу жұ мыстары.

Ұ ң ғ ымада алаң ды дайындау жұ мыстары арнайы агрегаттар жә не типтік жабдық тар кө мегімен жү ргізіледі. Ү лкен ең бек сыйымдылық ты жұ мыстар ұ ң ғ ыманы жер асты жө ндеу кезінде орындалады.

Жер асты жө ндеу кезіндегі жұ мыстар тү рлері тө мендегідей болады. Жер асты жө ндеу кезіндегі барлық жұ мыстарды ағ ынды (І) жә не кү рделі (ІІ) жө ндеу жұ мыстарына бө луге болады [7]:

І. Ағ ынды жө ндеу жұ мыстары:

1. Алдын ала жө ндеу жұ мыстары.

а) газлифт клапандарын ауыстыру;

б) ұ ң ғ ымалы сораптарды жоспарланғ ан мерзімінде немесе берілісі тө мендегенде ауыстыру;

в) ұ ң ғ ыманы қ ұ мнан тазарту;

д) СКҚ -дағ ы саң ылауларды жою.

2. Апаттардың алдын алу, оқ шаулау жә не жабдық тар істен шық қ анда жү ргізілетін жұ мыстар.

а) штанганың ү зілуі жә не майысуы кезіндегі жұ мыстар;

б) істен шық қ ан ұ ң ғ ыма сораптарын, кабельдерді жә не басқ а да жабдық тарды алмастыру, пакерлерді орнату;

3. Технологиялық жұ мыстар.

а) ұ ң ғ ыма жабдық тарын басқ а типтік ө лшемдерімен ө згерту;

б) штангалы сораптардың қ орғ ау қ ұ ралдарын тү сіру немесе ауыстыру;

в) СКҚ басқ а ө лшемдерге ауыстыру немесе оларды тү сіру терең дігін ө згерту;

г) ұ ң ғ ымаларды басқ а пайдалану ә дістеріне ауыстыру;

д) қ абатқ а ә сер ету кезінде ұ ң ғ ыма жабдық тарын тү сіру жә не кө теру жұ мыстары.

ІІ. Кү рделі жө ндеу жұ мыстары:

1. Апаттарды оқ шаулау жә не жабдық тар істен шық қ анда жү ргізілетін жұ мыстар.

а) шегендеуші қ ұ бырларды жө ндеу;

б) ұ ң ғ ыма жабдық тары ү зілгенде жә не СКҚ ү зілгенде алу жұ мыстары.

2. Технологиялық жұ мыстар.

а) басқ а ө німділік қ абатқ а ө ту жұ мыстары.

Бұ л жұ мыстарғ а ұ ң ғ ымағ а жө ндеу жабдық тарын тасымалдауғ а арналғ ан транспорттық кө лік жә не ұ ң ғ ымада тү сіріп - кө теруге арналғ ан жабдық тар қ олданылады. Тасымалдау ү шін тракторлар жә не автомашиналар қ олданылады. Тү сіріп - кө теру жабдық тарына вышка (мұ нара) немесе мачта, таль жү йесі, лебедка, СКҚ тізбегі мен штанганы ұ стауғ а арналғ ан қ ұ ралдар мен механизмдер, сонымен бірге қ ұ бырларды жә не штангаларды бұ рап босату жә не бекітуге арналғ ан қ ұ ралдар жатады.

Бұ дан басқ а кейбір жұ мыстарғ а келесі қ осымша жабдық тар қ ажет етеді:

1) ұ ң ғ ымаларды жууғ а арналғ ан сораптар, ұ ң ғ ыманы қ ұ мнан тазартуғ а арналғ ан арнайы аппараттар;

2) жылжымалы бу генераторлы қ ондырғ ылар жә не ұ ң ғ ыманы ыстық мұ наймен жууғ а арналғ ан қ ондырғ ылар;

3) бұ зылғ ан жердің формасын анық тауғ а арналғ ан печаттар, бұ зылғ ан жерді дұ рыстауғ а арналғ ан қ ұ ралдар, пакерлер немесе бұ зылғ ан жерді цементтеуге арналғ ан жабдық тар жә не цемент тығ ындарын бұ рғ ылау жабдық тары;

4) жабдық тарды ұ стауғ а дайындау жә не ұ стау қ ұ ралдары;

5) ескі ашылғ ан (қ азылғ ан) қ абатты саң ылаусыздандыруғ а арналғ ан жабдық тар (пакерлер жә не цементтеу жабдық тары) жә не жаң а қ абатты бұ рғ ылауғ а арналғ ан жабдық тар (қ ашаулар, сораптар).

Ұ ң ғ ымаларда жер бетіндегі жабдық тарды жө ндеуге арналғ ан жұ мыстарына: фонтанды арматураның бө лшектерін ауыстыру, тербегіш-қ ондырғ ыны жө ндеу, жер бетіне шығ арылғ ан қ ұ бырларды парафиннен тазалау жә не т.б. жұ мыстар жатады.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1. Ұ ң ғ ыманы жө ндеу жұ мыстарының негізгі мақ саты мен тү рлері қ андай?

2. Ұ ң ғ ыманы жө ндеу жұ мыстары қ алай жү зеге асады?

3. Апаттардың алдын алу жә не жабдық тар істен шық қ анда жү ргізілетін

жұ мыстарды атаң ыз?