ИНКОТЕРМС - 2000 базистік шарттары

Халық аралық тә жiрибеде шетелден жә не/немесе жақ ын мемлекеттердең қ ұ рал-жабдық тарды немесе басқ ада негiзгi активтердi сатып алу жағ дайында оларды жеткiзудiң базистiк шарттар ә зiрленiп жә не оғ ан “Инкотермс-2000” атауы берiлген. Ережелер жиыны тауарлар жеткiзiлiмiнiң базистiк жағ дайын қ арастырады.

Тауар қ озғ алысының тү рлi кезең дерiнде оның жеткiзушi қ оймасынан аларман қ оймасына дейiн тасымалдаун қ амтамасыз ету жө нiндегi екi жақ тың мiндеттемесi, сатушы мен сатып алушы арасындағ ы кө лiктiк, сақ тандыру жә не басқ а iлеспе шығ ындарын бө лiсу тә ртiбiн, тауарды меншiктеу қ ұ қ ығ ының, оның бара жатқ ан жолында кездейсоқ опат болуы немесе зақ ымдалу қ атерiнiң сатушыдан сатып алушығ а кө шуi жағ дайын қ арастырады:

· Франко

“Франко” италия тiлінен “бос”- «еркін» деп аударылады.

- тауарды жеткiзу жә не ақ ысын тө леу талаптары, кө лiктiк жү к тү сiру жұ мыстарына, сақ тандыруғ а жұ мсалатын шығ ындарды бағ ағ а шағ ып есептеу осы талаптарғ а байланысты.

· Франко – завод

Ағ ылшын тiлінен аударғ анда “заводтан бос” – “свободен с завода”

- тауарлар жеткiзiлiмi базистiк жағ дайының ү лгiсi, мұ нда сатып алушығ а тауарды тiкелей ө зiнiң қ оймасында (яғ ни кә сiпорында) ұ сынып, табыстау сатушының мiндетi болып табылады.

- Сатып алушы тауарды кө лiк қ ұ ралына тиеудi ө зi қ амтамасыз етедi жә не тауардың сатушы қ оймасынан жеткiзiлетiн жерге дейiн жеткiзiлiуне байланысты барлық шығ ын мен тә уекелдiктi мойнына алады.

· Франко – вагон

Ағ ылшын тiлінен аударғ анда “темiр жолда бос” – “свободен на ж/д”

- тауарлар ө ткiзiлiмi базистiк жағ дайының ү лгiсi, ол темiр жол тасымалында қ олданылады. Сатушының мiндетiне тауарды жө нелтiлетiн (установленной станции отправления) шартты станцияда темiр жолғ а табыстау жатады.

- Сатушы тауарды темiр жолдын қ арамағ ына табыстау сә тiне дейiнгi шығ ынды жә не тә уекелдiлiктi кө тередi, ал сатып алушы осы сә ттен бастап кейiнгi кезең дегi шығ ын мен тә уекелдiлiктi мойнына алады.

· FAS –ФАС

Ағ ылшын тiлінен аударғ анда “кеменiң қ асында бос” – “свободен вдоль борта судна” (жү кті тү сіру портын кө рсету керек)

- Тауар бағ асына оны кеме бордына (бү йiрiне) жеткiзу қ ұ ны қ осылғ андағ ы су жолымен тауар жеткiзуге байланысты сатып алу – сату жө нiндегi сыртқ ы сауда келiсiм шартының тү рi.

· «FOB» – ФОБ

Ағ ылшын тiлінен аударғ анда «кеменiң бү йiрiнде бос» - свободен на борту судна (жү кті тү сіру портын кө рсету)

- Халық аралық саудада тауарлар жеткiзiлiмi талаптарының бiрi, мұ нда сатушы жү к тиелетiн келiсiлген портта сатып алушы жалдағ ан кеменiң бортына тауарды белгiлеген мерзiмде ө зiнiң есебiнен жеткiзуге жә не сатып алушығ а коносамент тапсыруғ а мiндеттi.

- Коносамент – тең iз тасымалы шартының талаптары баяндалғ ан қ ұ жат.

- Сатып алушы кеменi ө зiнiң есебiнен жалдауғ а жә не тиелетiн мерзiмi мен орнын, кеменiн атауын, келетiн уақ ытын, тиеу кезiн де хабарлауғ а тиiс.

· «CFR» - «КАФ» - тағ айындалғ ан портты кө рсету керек.

Стоимость и фрахт - “бағ а мен қ ұ ны”

Сыртқ ы саудадағ ы сатып – сату шартының бiр тү рi, мұ нда тауардың бағ асына оның тиiстi портқ а дейiнгi тең iз тасымалының (фрахтының) қ ұ ны қ осылады.

· «CIF» – СИФ – тағ айындалғ ан портты кө рсету керек.

Ағ ылшын тiлінен аударғ анда “сақ тандырудың қ ұ ны жә не фрахт”

Сатушының мiндетi:

- фрахты тө леп бередi;

- тауарды кемеге тиеп бередi;

- тең iз тасымалдаудың тә уекелдiлiктен сақ тандыру тө лемдерiн жасайды.

· «EXS – с судна» - «Кемеден»

- Келiсiлген портта тауарды кеменiң бордына (бү йiрiне) сатушы тапсыру мiндеттi. Мұ нда келiсiлген портқ а дейiн тауарды жеткiзуге кеткен шығ ындарды сатушы мойындайды.

· «EXQ – с пристани» - «Айлақ тан»

- Келiсiлген порттың айлағ ында сатушы тауарды тү сiрiп бередi.

Сатушының мiндетi:

- тауарды кедең “тазалығ ынан” ө ткiзедi;

- кедең баждарын тө лейдi;

- импорт лицензиясын шетел – сатып алушыдан алып бередi.

- Импорт лицензиясын сатушымен сатып алушы есебiмен алынады.

· «DAF - ДАФ» - «доставка до границы»

Шекарағ а дейiн сатушы бү кiл шығ ындарды мойындайды:

- кедең баждарың тө лейдi;

- тауар сатып алғ ан елден салық тар мен мiндеттi жинауларын тө леп бередi.