Кәсіпорынның жылдық жоспары

1. Нарық тық экономикада ө неркә сіптің тиімді ең бек етуі кә сіпорын жұ мысын дұ рыс жоспарлауғ а байланысты болып келеді. Кә сіпорынның негізгі жоспарларына: кә сіпорынның даму жоспары, ө ндірістік бағ дарлама, кә сіпорынның даму жоспары жатады. Ағ ындық жә не перспективті жоспарлау жү зеге асатын, ө мір сү руге қ абілетті жә не ішкі, сыртқ ы орта ө згерістеріне бейім болуы тиіс. Нарық тық экономикада жоспарлау бұ л - ә ртү рлі экономикалық ұ йымдастырушылық, басқ арушылық, ә леуметтік жә не қ азіргі заманғ ы ө ндірістің даму дә режесін сипаттайтын кө птеген қ ызметтерді жү зеге асыру негізі болып саналады. Олардың ө зара ә рекет ету механизмі бір кешенді жоспар немесе оғ ан жетуге сә йкес мақ саттар мен қ ұ ралдың біртұ тас жоспарлы жү йесін талап етеді. Кә сіпорынның перспективті қ ызмет етуінің ә ртү рлі экономикалық кө рсеткіштерін жоспарлауда прогрессивті нормативтер, алдың ғ ы қ атарлы стандарттар, ғ ылыми ережелер жә не экономикалық мақ саттар жү йесін толық пайдалану қ ажет. Бұ л мақ саттарды келесі тү рлерге бө луге болады:

1) экономикалық ө сім

2) толық жұ мыс бастылық

3) экономикалық тиімділік

4) бағ аның тұ рақ ты дең гейі

5) экономикалық еркіндік

6) табыстардың ә діл бө лінуі

2. Жоспарлы шешімдерді қ абылдау процесінде пайдаланылатын кең таралғ ан ә дістер:

1) нормативті – нормалар мен технологиялық экономикалық нормативтер негізінде шаруашылық субъектінің ресурстарғ а қ ажеттіліктері есептелінеді.

2) Есептік – аналитикалық – база ретінде қ абылданғ ан кө рсеткіштердің шамаларын жә не жоспарлы кезендегі ө згерістерінің индексін талдау негізінде осы кө рсеткіштердің жоспарлы шамалары есептелінеді. (эксперттік бағ алау ә дісі)

3) Баланстық ә діс – балансты қ ұ ру жолымен қ олда бар қ аржылық ресурстар жә не оғ ан фактілік қ ажеттіліктер арасындағ ы байланыстың қ амтамасыз етуін білдіреді.

4) Жоспарлы шешімдерді оптимизациялау ә дісі – шешімдердің ішінен оптималдысын таң дау ү шін жоспарлы есептеулердің бірнеше нұ сқ асын қ ұ руды білдіреді.

5) Экономикалық математикалық модельдеу – экономикалық процесті дә л математикалық сипаттау, яғ ни математикалық символдар мен амалдар (тең деу, тең сіздік) кө лемімен берілген экономикалық қ ұ былыстардың ө згерістерін заң дылық тары мен қ ұ рылымын сипаттайтын факторды бағ алау.

6) Жоспарлаудың жү йелілік ә дісі – бұ л ө зара байланысты жұ мыстар кешенін жү ргізуді жоспарлау.

7) Бағ дарламалық мақ саттық ә діс – бұ л бағ дарламаны жоспарлау мен басқ ару ә дістерінің жиыны.

Стратегиялық талдау ә дістері:

SWOT (кә сіпорынның ішкі ортасын талдау)

S-кү шті жақ тары, W- ә лсіз жақ тары, O- мү мкіндіктері, T- кедергілер.

PEST ( кә сіпорынның сыртқ ы орта факторына талдау жасау )

P- саясат, E- экономика, S- социум, T- технология.

SNW –

S- кү шті жақ, N- нейтралды жақ, W- ә лсіз жақ.