Оғам дамуының негізгі кепілі – жеке тұлғаны жан – жақты дамыту

Мектептегі тә рбие жұ мысының негізгі бағ ыттары

Мектептегі тә рбие жұ мысының негізгі бағ ыттары

Жоспар:

1.1. Тә рбиенің мақ сат-міндеттері, мазмұ ны.

1.2. Тә рбие процесі, оның ерекшеліктері.

1.3. Мектептегі тә рбие жұ мысының мә ні, мазмұ ны.

Тә рбиенің мақ сат-міндеттері, мазмұ ны

оғ ам дамуының негізгі кепілі – жеке тұ лғ аны жан – жақ ты дамыту

Адамзат дамуының қ ай кезең інде болмасын тә рбиенің тиімділігін арттыру ү шін кө птеген істер атқ арылып келеді. Бұ л жұ мыстар ә р мемлекеттің саяси, экономикалық, мә дени қ ажеттіліктеріне сай жү ргізіледі.

Жалпы адамзаттық тұ рғ ыдан қ арағ анда тә рбие мақ саты ә рбір тұ лғ аны жан – жақ ты, жарасымды етіп тә рбиелеу. Адам іс-ә рекеті, сезімі мен ойлау ерекшеліктері, оның ө мір сү ріп отырғ ан қ оғ амдық тарихи жағ дайларына тә уелді болады. Қ оғ ам дамуының белгілі сатысында педагогикалық, философиялық ой пікірлер пайда болып қ алыптаса бастады. Тә рдбие беру мақ сатын анық тау ең басты мә селеге айналды. Осығ ан орай балаларғ а білім мен тә рбие беру жолдары белгіленеді, тә рбиелік іс-ә рекет мазмұ ны анық талады. Тә рбие беру –қ оғ амдық қ ұ былыс, онсыз қ оғ ам дами алмайды. Қ азақ стан Республикасы ө з алдына дербес, тә уелсіз ел қ атарына қ осылғ ан соң, ұ рпақ тә рбиесінде жаң а мақ сат-міндеттер туындады, олар Қ азақ стан Республикасының Білім туралы заң ының 8- бабында жазылғ ан.

Атап айтар болсақ.

1. Білім беру жү йесінің басты міндеті – ұ лттық жә не жалпыадамзаттық қ ұ ндылық тар, ғ ылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қ алыптастыруғ а, дамытуғ а жә не кә сіби шың дауғ а бағ ытталғ ан білім алу ү шін қ ажетті жағ дайлар жасау.

2. Білім беру жү йесінің басым міндеттері жеке адамның шығ армашылық, рухани жә не дене мү мкіндіктерін дамыту, адамгершілік пен салауатты ө мір салтының берік негіздерін қ алыптастыру, жеке басының дамуы ү шін жағ дай жасау арқ ылы интеллектісін байыту.

3. Адамзаттық пен елжандылық қ а, ө з Отаны – Қ азақ станРеспубликасының сү йіспеншілікке, мемлекеттік рә міздерді қ ұ рметтеуге, халық дә стү рлерін қ астерлеуге, Конститутциялы қ айшы жә не қ оғ амғ а қ арсы кез келген кө ріністерге тө збеуге тә рбиелеу.

4. Республиканың қ оғ амдық – саяси экономикалық жә не мә дениө міріне қ атысу қ ажеттілігін, жеке адамның ө з қ ұ қ ық тары мен міндеттеріне саналы кө зқ арасын қ алыптастыру.

5. Ә лемдік жә не отандық мә дениеттің жетістіктеріне баулу, қ азақ халқ ы мен Республиканың басқ а да халық тарының тарихын, ә дет-ғ ұ рпы мен дә стү рлерін зерделеу.

Тұ лғ аны жан-жақ ты дамыту деген ұ ғ ымда жастардың оқ у жә не тә жірибелі ең бегінің тікелей байланысы, дененің жә не ақ ыл-ой дамуының біртұ тастығ ы деп тү сіну керек.

Адам баласының жарқ ын болашағ ы толығ ымен жас ұ рпақ ты тә рбиелеу ісіне тікелей тә уелді. Мектептегі тә рбиенің басты міндеттері – теориялық білімді ең бекпен, ө мірмен байланыстырып жү ргізу, оқ ушыларды ең бек тә рбиесіне баулу, оларды политехникалық, экономикалық, экологиялық біліммен қ аруландыру, кә сіптік бағ дар беруге тә рбиелеу.

1995 жылы қ абылданғ ан «мектепке дейінгі жә не мектеп жасындағ ы балаларды тә рбиелеу тұ жырымдамасында» тә рбиенің мақ сат – міндеттері айқ ын берілген:

Тә рбие – халық тың ғ асырлар бойы жинақ тап, іріктеп алғ ан озық тә жірибесі мен ізгі қ асиеттерін жас ұ рпақ тың бойына сің іру, баланың қ оршағ ан ортадағ ы қ арым-қ атынасын, дү ниетанымын, ө мірге деген кө зқ арасын жә не соғ ан сай мінез-қ ұ лқ ын қ алыптастыру.

Тә рбиенің негізгі мақ саты – дені сау, ұ лттық сана-сезімі оянғ ан, рухани дә режесі биік, мә дениетт, парасатты, ар-ожданы мол, ең бекқ ор, іскер, бойында басқ а да игі қ асиеттер қ алыптасқ ан адамды тә рбиелеу.

Жеке тұ лғ аның қ алыптасуы – ү здіксіз жә не кү рделі процесс. Мұ нда балағ а табиғ атынан берілген тума қ асиеттері, қ оғ амдағ ы саяси-ә леуметтік жағ дай, іс-ә рекет пен қ арым-қ атынас сияқ ты негізгі кү штердің ө зара ұ тымды байланысы жә не сә йкестігі саналы азаматтық кө зқ арастың қ алыптасуына мү мкіндік береді.

Ә рбір балағ а тұ лғ а ретінде қ арап, оның ө зіне тә н санасы, еркі, ө зіндік ә рекет жасай алатын қ абілеті бар екенін ескере отырып, тө мендегі міндеттерді жү зеге асыру кө зделеді:

- Озық педагогикалық – психологиялық ойларды, ұ тымды ә діс-тә сілдерді қ олдана отырып, қ азақ ұ лтының тө л мә дениеті, салт-дә стү рлері, ә деті, ғ ұ рпы арқ ылы жас жеткіншектің ұ лттық сана-сезімін, имандылық қ адір-қ асиетін қ алыптастыру;

- Жалпы жә не кә сіби білім беретін пә ндердің тә рбиелік мазмұ нынкү шейту, тә лім-тә рбиені кө здеген қ осымша арнайы пә ндерді, курстарды, факультативтік оқ уларды енгізу;

- Балалар мен жастардың білімге, ғ ылымғ а деген ық ыласын арттыру;

Олардың ақ ыл-ой қ абілетін, диалектикалық дү ниетанымын қ алыптастыру, ө мірлік мақ сат-мү ддесін айқ ындауғ а, жеке бас қ асиеттерін дамытып, оны қ оғ ам талабына сай іске асыруғ а кө мектесу;

- Ұ лтымыздың ой-парасатын нығ айту мақ сатымен дарындыбалаларды анық тау, олардың қ абілетін дамытуғ а жан-жақ ты жағ дай жасау;

- Жер тағ дыры мен ел тағ дырының, табиғ ат пен адам ө мірінің бірлігінтерең сезінетін, жер, су, ауа, ғ арыш ә лемінің қ адірін бағ алай білетін, аялап, оны қ орғ ай алатын азаматты тә рбиелеу;

- Ұ лттық мә дениет пен ө нер негізінде жан – эстетикалық тә рбие берусұ лулық қ а, тазалық қ а ү йрету;

- Адамзат қ оғ амында бұ рын-соң ды жасалғ ан мә дени мұ раны жү йелімең геруге, жалпы ә лемдік рухани қ ұ нды игіліктерді бағ алай білуге тә рбиелеу;

- Жастар тә рбиесінде «бостандық», «тең дік», «демократия» деген ү шұ ғ ымның маң ызын жете тү сіндіру, мемлекеттік белгілерді сыйлау;

- Мемлекет заң дарын білу жә не оғ ан сый-қ ұ рметпен қ арау, оныжү зеге асыруғ а ынталы болу, қ оғ амдық заң ережелерін бұ зушылық қ а тө збестік білдіру, бұ л жолда азаматтық жауапкершілік кө рсету, адамгершілікке жат кеселдерге қ арсы кү ресуді ә рбір жастың кү нделікті мінез-қ ұ лқ ына айналдыру;

- Нарық эконмикасы талаптарын жү зеге асыру ісіне –жас ұ рпақ тыө здігінен білім дең гейін кө теруге ү йретіп, ө зін-ө зі тә рбиелеуге дағ дыландыру;

- Басқ а ұ лттардың ө кілдерімен жастардың ө зара сыйластық, достық негізінен ө мір сү руіне ық пал жасау, ұ лтаралық қ атынастың жақ сы негіздерін бойына сің іру.

Бү гінгі кү ннің талабына сай ұ рпақ тә рбиесінің мазмұ нын, ә діс-тә сілдерін жә не ұ йымдастыру жү йесінің ірге тасын қ алайтын негізгі қ ағ идалар мыналар:

1. Тә рбиенің мазмұ ны, оны жү зеге асыратын ә діс-тә сілдердің негізгіадамгершілік, имандылық, ізгілік, елжандылық.

2. Ү здіксіз тә рбиенің негізгі – ұ лттық тә лім-тә рбие.

Ә р халық тың тә лім-тә рбиелік мұ расы –мә дениеттің қ ұ нды бө лігі. Қ азақ халқ ының бағ алы педагогикалдық ой-пікірлерін оқ у-тә рбие жү йесінің тірегіне айналдыру. Ө негелі тә рбие ісін дү ниежү злік ғ ылыми жә не рухани қ азынаны ұ лттық мұ рамен ұ штастыру арқ ылы жү зеге асыру.

3. Жас ұ рпақ ты іс-ә рекет пен қ арым-қ атынас арқ ылы арқ ылы тә рбиелеу.

Балалар мен жастарды ақ ыл-ой ә рекетімен қ атар іскерлік пен пысық тық қ а машық тандыру, ө німді ең бек етуге бейімдеу. Ата-ана мен бала, тә рбиеші мен тә рбиеленуші, ү лкен мен акіші, арасындағ ы қ арым-қ атынасты ө зара сенімге, қ айырымдылық қ а имндылық қ а бір-біріне сый-қ ұ рметпен қ арауғ а негіздеу. Тә рбие барысындапсихологиялық жағ ынан жайдарлылық, ү йлесімдік ахуал туғ ызу, жас азаматтың ө зіне деген сенімін арттыру қ амқ орлық сезімін дамыту.

4. Тә рбие жү йесінің барлық буынында ана тілін пайдалану. Қ оғ аммү шелерінің тә рбие алудағ ы тең дігін, шығ у тегін ұ лттық белгілер қ атынасына, тіліне, діни сеніміне, кә сіби тү рлеріне тә уелсіздігі. Тә рбие беруде тілді таң дау еркіндігі.

5. Тә рбие жү йесінің барлық сатылары мен салаларында тә рбиенің сабақ тастығ ын, ү здіксіздігін, бірлігін қ амтамасыз ету. Ұ рпақ тә рбиесі нә тижелі болу ү шін тә рбиенің барлық сатыларында отбасы, балабақ ша, оқ у орындары мен басқ а тә рбие мекемелерінде талаптың бірлігін, ө зара сабақ тастығ ын ескеру.