Сынып ұжымын құру мен топтастырудың негізгі жолдары

Оқ ушылар ұ жымы ә ртү рлі шараларды ұ йымдастыру процесі арқ ылы қ ұ рылады, дамиды, нығ аяды. Мұ ндай шаралар ұ жым ө мірін мағ ыналы ә рі қ ызық ты етеді. Егер бірлескен іс болмаса, онда ұ жымды топтастыру мен дамыту ү шін адамгершілік тә рбиесін жинақ таудың қ ажетті жағ дайлары болмайды.

Оқ у жылы алдындағ ы сыныпты жабдық тау, гү лдендіру, мектеп ауласын кө галдандыру шараларына қ атысу, т.б. осының бә рі оқ ушының ұ жыммен байланысын сезінуіне жә не оның алдындағ ы жауапкершілік сезімін мойындауына кө мектеседі. Ұ жымдық жұ мыс неғ ұ рылым қ ызық ты болғ ан сайын оқ ушылар ол іске ө з кү штерін соғ ұ рылым ыждағ аттылық пен арнайды, оқ ушылар ұ жымы мық ты, берік топтасады.

Ұ жымды топтастыруда оқ у процесін тиімді тү рде ұ жымдастыру маң ызды. Оқ у міндеттерін бірлесе шешу, ө зара жолдастық кө мекті ұ йымдастыру оқ удағ ы ортақ табыс ү шін кү рес балалар ұ жымын топтастыруғ а негіз болады.

Ұ жымның топтасуына тү рлі қ оғ адық тапсырмаларды орындау да кө мектеседі. Тапсырмалар сынып пен мектеп қ ажеттілігіне қ ызмет кө рсетумен байланысты. Ұ жымның топтасуына саяхат жорық ұ йымдастырудың да маң ызы зор. Мысалы: Жайық ө зенінесаяхат ұ йымдастыратын болса, балалар Жайық ө зені жағ асындағ ы ө сімдік, жануарлар дү ниесімен ғ ана танысып қ оймайды, мұ нда ө здерін еркін сезінеді, бір-бірімен жақ ын жолдастық сезім қ алыптастырады.

Бос уақ ыттарында театрларғ а бірге бару, мектеп мерекелері мен кештері, пікірталас, дебат, олипиядалар мен сайыстар, ұ жымдық қ асиеттердің қ алыптасудың маң ызды қ ұ ралы.

Социомерия ә дісі адамның қ арым-қ атынасының психологиялық жақ тарын анық тайды. Мысалы, оқ ушылардан тікелей «Сенің дотарң кім?», «Кім сағ ан ұ найды?» деген сұ рақ тар арқ ылы нақ ты жауап ала алмауымыз мү мкін. Сондық тан адамның белгілі бір іс-ә рекетке араласуы кезінде ө зара қ арым-қ атынасын анық тау қ ойылатын сұ рақ тардың дұ рыстығ ына да байланысты. Социометрия ә дісі бойынша «досың ды қ ұ ттық та» ә дісін қ олданып, балалардың бір-бірімен қ атынасын анық таймыз ол ү шін кү ні бұ рын ә рбір оқ ушы ү шін ү ш ашық хат немесе ү ш суреттен дайындалады. Зерттеу жү ргізу ү шін балаларғ а тек қ ана кү нделіктерін партағ а қ ойып, басқ а бө лмеге шығ уы сұ ралады. Бір-бірлеп балаларды зерттеуге шақ ырады. Зерттеуге алығ ан оқ аушығ а ү ш сурет немесе ашық хат ұ сынып, «Ө зің қ алағ ан ү ш оқ ушыны қ ұ ттық та, яғ ни кү нделіктерінің ү стіне суретті қ оясың» дейді. Одан кейін зерттеуге алынғ ан оқ ушыны қ алғ ан балалармен кездестірмей, басқ а бө лмеге, мысалы, кітапханағ а жібереді. Сө йтіп, барлық балаларды зерттеуден ө ткізеді.

Зерттеудің екінші кезең і жү ргізіледі. Балалардан «Сені кімдер қ ұ ттық тады деп ойлайсың?» деп сұ ралады. Зерттеу қ орытындысы шығ арылып сыныптағ ы оқ ушылардың белсенділері немесе оқ шау қ алғ андары анық талады.