Ад старажытнарускага часу24. Аднак, мяр-

куючы па археалагічных знаходках, хара-

ктэрны дэкор склаўся не раней як у 17 ст.,

тады ён быў звычайна выціснуты — нане-

сены зубчастым колцам. Ангобны роспіс

пашыраўся ў 18 і асабліва ў 19 — пачатку

Стагоддзя.

Буйным і адзіным цэнтрам па вытворчасці

белаглінянай керамікі ў межах Беларускага

Палесся была Гарадная25. Высокія тэхна-

лагічныя якасці гараднянскай керамікі ве-

дапі на ўсім Палессі, у Цэнтральнай Бела-

русі, трапляла яна і на Валынь, у Кіеў, Ві-

льню, Варшаву26. У Вільні гараднянскую

кераміку называлі целяханскай (па аналогіі

з шырока вядомым целяханскім фаянсам).

Уладальнікі ювелірных фабрык ведалі яе

высокую тэрмічную ўласцівасць і ахвотна

С.Мазалькоў. Ганчарны посуд. 1960-я

гады. Гліна, тачэнне, глазураванне. Кры-

чаў.

набывалі дпя выплаўкі каштоўных мета-

лаў27.

Для гараднянскага посуду характэрная

тая ж шарападобнасць і чаканенасць фор-

маў, што і для керамікі Заходняга Палесся

ў цэлым. Разам з тым своеасаблівыя сыра-

вінныя і тэхналагічныя перадумовы выклікалі

да жыцця іншыя арнаментальна-дэкаратыў-

ныя і капарыстычныя асаблівасці. Пануе тут

ангобная размалёўка чырвонай жапезістай

глінай (апіска) па неглазураванай паверхні,

якая пасля абпалу становіцца крэмава-бе-

лай. Характар арнаментацыі вызначаўся

спосабам вярчэння пасудзіны вакол верты-

кальнай восі. Таму яе дэкор складаўся з ко-

сых рысак, прамых і хвалістых паяскоў і ду-

жак (шнурочкі, рубежыкі). Па-рознаму

камбінуючы гэтыя простыя матывы, мяня-

ючы адпегласць паміж імі, патаўшчаючы ці

патанчаючы іх, майстры дасягалі мноства

варыянтаў дэкору. У большасці выпадкаў

ён уяўляе сабой 2—3 паясы з гладкіх пало-

сак, паміж якімі закампанаваны косыя

рыскі і дужкі. Шырокім поясам дэкор кла-

дзецца на плечкі гаршкоў (кругляк), глякоў

Ганчар Л.Макееў з Новага Вільянава

Шклоўскага раёна. 1981.

Ганчарства

(бунька), збаноў (глечык); на місках і цё-

рлах рыскі часам наносілі на гарызанталь-

ныя венчыкі, нібыта зрэзаныя пры вярчэнні

на крузе. Такая строгая, але вельмі выра-

зная сістэма дэкору пабудавана ў адпаве-

днасці з вышэйшымі законамі графічнай

культуры пры тонкім выкарыстанні лінейных

і плоскасных кантрастаў. Гэта адзначалі да-

следчыкі народных промыспаў, арганіза-

тары выставак яшчэ ў 1920—30-я гг.

«Вельмі характэрны, — пісала польская да-

следчыца Я.Арынжына, — белы непалі-

ваны посуд з тугаплаўкай гліны, аздоблены

арнаментам з чырвонай жапезістай гліны,

які вырабляюць у Гарадной і на Валыні

(Кульчын і Астрог). Асабліва вытанчаным

Традыцыйным выглядам вызначаюцца вы-

рабы з Гарадной. Хоць такога багацця ўзо-

раў, як, напрыклад, на Гуцульшчыне, тут не