САД СҮРӘСЕ – 88 АЯТЬ

Бисмил-лә һ ир-рахмә нир-рахим.
1. Сад. Зекер, вә газь, хикмә т иясе булган Коръә н белә н ант итеп ә йтә мен.
2. Бә лки кә ферлә р хаклыктан каты тә кә бберлә нмә ктә лә р һ ә м Аллаһ уга вә рә сү ленә каты каршылык кылмакталар.
3. Ү ткә н ө ммә тлә рдә н кү пме ө ммә тне Без һ ә лак иттек, алар исә һ ә лакә т килгә ндә кычкырдылар, ялвардылар, аларга ошбу вакыт котылмак, качмак вакыты тү гелдер диелде.
4. Кә ферлә р ү злә ренең арасына Аллаһ ґә забы белә н куркытучы пә йгамбә р килү гә ґә җ ә блә нделә р һ ә р кә ферлә р ә йттелә р: " Ошбу мин пә йгамбә р дигә н Мухә ммә д г-м бик ялганчы вә сихерче бер кешедер.
5. Ул безнең кү п Илаһ ә лә ребезне бетереп, бер генә Аллаһ уга гыйбадә т кылырга ә мер итә ме? Аның бу эше шиксез ґә җ ә б эштер."
6. Бер кө н кураеш олугълары Ә бү Талипка килеп, кардә шең нең угълы Мухә ммә д белә н безнең арабызны аер, ул безнең Илаһ ә лә ребезне юкка чыгарадыр, диделә р. Ә бү Талип Мухә ммә дне чакырып, син аларның Илаһ ә лә ренә тимә, алар сиң а тимә слә р, диде. Мухә ммә д г-м: " Ә гә р иман китереп Аллаһ бер генә дип ә йтсә лә р тимә мен", – диде. Соң ра мө шриклә р Ә бү Талип яныннан чыгып ә йттелә р: " Барыгыз, ү зегезнең Илаһ ә лә регезнең гыйбадә тенә сабыр итегез, Мухә ммә днең Аллаһ уны берлә гез дигә н сү зе безгә бер бә ладер, аннан котылмак юктыр".
7. Без Мухә ммә д ә йткә н сү злә рне иң ахыргы ө ммә т булган Гыйса ө ммә тендә дә ишетмә дек, Аллаһ ялгыз, бер генә дигә н сү зе ялгандыр.
8. Безнең арабызда фә кыйрь вә ятим булган Мухә ммә дкә Коръә н иң ә ме соң? Ихтималы да юк диделә р. Аллаһ ә йтте: " Бә лки алар Минем Коръә нем хакында шиктә лә рдер, чө нки алар Мухә ммә днең пә йгамбә рлегенә ышанмыйлар. Бә лки алар минем ґә забымны татыганнары юк ә ле.
9. Яки Раббың ның рә хмә т хә зинә лә ре аларның кулындамы? Пә йгамбә рлекне вә байлыкны ү злә ре телә гә н кешегә бирер иделә р, бә лки Ул – Аллаһ газиздер, һ ичкем Аны җ иң ә алмас, вә бирү чедер, ү зе телә гә н бә ндә сенә бирер.
10. Яки җ ир, кү клә ргә һ ә м араларында булган нә рсә лә ргә патшалык алар кулындамы? Тө рле сә бә плә р белә н кү ккә менсә лә р дә, җ иргә вә кү клә ргә хуҗ а булсыннар!
11. Аллаһ уга вә пә йгамбә ргә каршы сө йлә ү челә р, Исламга каршы сугышучы таифә дә н бер хурлыкка тө шкә н тү бә н кавемдер.
12. Болардан элек Нух вә Гад кавеме ү злә ренең пә йгамбә рлә рен ялганга тоттылар, Фиргаун ү зенә охшамаган кешелә рне тактага кадаклар белә н кадаклап ү терер иде.
13. Сә муд, Лут вә Ә йкә кавеме пә йгамбә рлә рен ялганга тоттылар, алар пә йгамбә рлә ре белә н сугышучы кә фер гаскә ре иделә р.
14. Ул кавемнә рнең һ ә р барчалары да пә йгамбә рлә рен ялганга тотканнары ө чен, дө ньяда ук ґә забыбыз аларга лязем булды.
15. Коръә нгә ышанмаучылар кө тмә слә р, мә гә р фә рештә нең бер кычкырганын кө тә рлә р, ул тавышның вакыты җ иткә ч, һ ич тә кичектерү булмас.
16. Мә ккә мө шриклә ре мә схә рә кылып ә йттелә р: " Ий Раббыбыз, безгә вә гъдә иткә н ґә забыбыздан ө лешебезне кыямә ттә н элек хә зер ү к бир дип.
17. Ий Мухә ммә д г-м, аларның ү з зарарларына сө йлә гә н сү злә ренә сабыр ит! Безнең колыбыз Даудны сө йлә, ул гыйбадә ттә куә т иясе иде, кө н аша рузә тотып гыйбадә т кылыр иде, вә һ ә р мә круһ эшлә рдә н тә ү бә итеп Аллаһ уга кайтучыдыр.
18. Без Дауд пә йгамбә ргә зекердә тауларны иярттек, аның белә н бергә иртә вә кич тә сбих ә йтерлә р иде.
19. Вә кошларны да зекердә аң а иярттек, һ ә ммә се аның янына җ ыелып тә сбих ә йтерлә р иде.
20. Без аның хакимиятен гаскә р вә сакчылар белә н куә тлә дек, вә шә ригать хө кемнә рен бирдек, һ ә м сү здә ачык сө йлә ү не, ягъни батылдан аралап хак сү зне сө йлә ү не бирдек.
21. Ий Мухә ммә д г-м, сиң а ике вә гъдә ченең Дауд янына хө кем иттерергә килгә н хә бә рлә ре ирештеме? (Дауд г-мнең туксан тугыз хатыны бар иде, шуның ө стенә бер кешенең ахыргы хатынын талә п итмә ктә иде. Даудны тә нбиһ итмә к ө чен кеше сурә тендә ике фә рештә килделә р). Алар килеп михрабтан мә сҗ иднең эченә ү ттелә р.
22. Алар кеше сурә тендә Дауд янына кергә ч, Дауд бу кешелә р кайдан керделә р дип куркып калды, чө нки ишеклә рдә кө чле сакчылар бар иде. Кеше сурә тендә ге фә рештә лә р ә йттелә р: " Син бездә н курыкма, без ике дә гъвә челә рбез, беребез икенчебезгә золым итмештер, арабызны хаклык белә н хө кем ит, безгә золым итмә, һ ә м бу эшебездә безне туры юлга сал!
23. Аларның берсе ә йтте: " Менә бу иптә шем диндә минем кардә шемдер, аның туксан тугыз сарыгы бар, минем исә бер генә сарыгым бар, шул бер сарыгың ны миң а бир, дип, минем белә н низагъ кыла, вә сү зендә мине җ иң де, минем ни ә йтергә дә хә лем калмады", – дип.
24. Дауд ә йтте: " Туксан тугыз сарыгы була торып синең бер сарыгың ны сорап сиң а золым иткә н. Уртаклык илә эш кылучылардан, ә лбә ттә, бер-берсенә золым итә рлә р, мә гә р иман китереп изге гамә ллә р кылган мө эминнә р золым итмә слә р, лә кин андый кешелә р аздыр". Фә рештә лә р бу сү злә рне ишеткә ч Дауд ү з зарарына хө кем итте, дип кү ккә аштылар. Дауд эшне аң лады бу ике фә рештә нең аны сынар ө чен һ ә м тә нбиһ итә р ө чен килгә ннә рен белде, Раббысыннан гафу сорады, вә сә җ дә гә китте һ ә м тә ү бә итте.
25. Ярлыканырга телә гә н хатасын гафу иттек, вә кыямә т кө нендә Безгә якын булу һ ә м аң а кү ркә м урын бардыр.
26. Ий Дауд, Без сине җ ир ө стендә хә лифә кылдык, кешелә р арасында хаклык илә хө кем ит, нә фес һ аваң а иярмә, ә гә р иярсә ң ул нә фес сине Аллаһ юлыннан адаштырыр. Бит Аллаһ юлыннан адашканнаргадыр каты ґә заб, кыямә т кө нне булачак хисапны онытып, фарыз, ваҗ еб гамә ллә рне калдырып, хә рам эшлә рне эшлә гә ннә ре ө чен.
27. Без җ ирне вә кү клә рне вә араларында булган нә рсә лә рне файдасыз, хикмә тсез яратмадык, хикмә тсез яратылган дип уйлау кә ферлә рнең эшедер, кә ферлә ргә ни ү кенеч вә һ ә лакә тлек утка керү лә ре сә бә пле.
28. Ә йә Без иман китереп изге гамә ллә р кылган мө эминнә рне, җ ир ө стендә тө рле бозыклык кылучы фасыйклар белә н бертигез кылырбызмы? Яки гө наһ тан сакланучы тә къва мө эминнә рне, гө наһ ка чумган залимнә р белә н бертигез кылырбызмы? Ә лбә ттә, тигез кылмабыз, аерырбыз.
29. Без сиң а иң дергә н китап кү п файдалы вә бә рә кә тледер, аятьлә рен уйлап фикерлә п аң ласыннар ө чен һ ә м гакыл иялә ре вә газьлә нсеннә р ө чен иң дердек.
30. Вә Без Даудка Сө лә йманны һ ибә кылдык, нинди хуш бә ндә дер ул Сө лә йман, ул һ ә рвакыт тә ү бә тә сбих белә н Аллаһ уга кайтучыдыр.
31. Икенде намазына хә тле Сө лә йманга Аллаһ ның рә хмә теннә н гаептә н атлар бирелде, ул атлар бик җ иң ел, бик тиз йө рү че һ ә м кү ренештә бик тә матур атлардыр. Сө лә йман атларның матурлыгына мә хә ббә т итеп, аларны уйнату илә мә шгуль булды, хә тта икенде намазын онытып кичектерде.
32. Сө лә йман ү кенеп ә йтте: " Мин атлар мә хә ббә тенә авышып, Раббымның зекере булган намазны кичектердем, хә тта кояш баеды,
33. ул атларны миң а китерегез", – диде, атларны китергә ч, Сө лә йман муеннарыннан һ ә м аякларыннан сыйпады.
34. Тә хкыйк Без Сө лә йманны патшалыгын алмак белә н бә лалә ндердек, чө нки аның патшалыгы йө зегендә иде, бер кич нә зеген хатыны янына калдырып киттек тә, Сө лә йман сурә тендә бер җ ен йө зекне алып китте, шуның белә н Сө лә йманның кулыннан патшалык китте. Вә Без аның курсисенә бер гә ү дә не яки ә леге йө зекне алган җ енне утырттык, соң ра Сө лә йман тә ү бә итте, Аллаһ уга кайтты. Ягъни йө зекне кулга тө шереп яң адан патша булды.
35. Ә йтте: " Ий Раббым, мине ярлыкагыл, вә миннә н соң һ ичкемгә лаек булмаган олугъ патшалыкны миң а биргел, тә хкыйк Син һ ә рнә рсә не һ ибә кылып бирү чесең.
36. Сө лә йманга җ илне ирекле кылдык, ул җ ил аның боерыгы белә н телә гә н җ иргә йомшак кына барыр иде.
37. Дә хи диң гез тө бенә тө шеп энҗ е-мә рҗ ә н ташларын чыгара торган җ еннә рне вә бө ек биналар ясый торган җ еннә рне аң а буйсындырдык.
38. Башка шайтаннарны кешелә ргә зарарлары тимә сен ө чен, бер урынга җ ыеп кулларын муеннарына богауладылар.
39. Ий Сө лә йман, бу ә йтелгә н нә рсә лә р сиң а биргә н нә рсә лә ребездер, телә гә н кешең ә телә гә н нә рсә ң не бир, яки һ ичнә рсә бирмичә ү зең дә сакла, ул нә рсә лә рдә сиң а хисап юктыр.
40. Дә хи ул Сө лә йманга хозурыбызда Безгә якын булу һ ә м кайта торган кү ркә м урын бардыр.
41. Янә колыбыз Ә йү б пә йгамбә рне сө йлә, Ә йү б Раббысына дога илә мө рә җ ә гать итте: " Ий Раббым, мине шайтан авырлык вә каты мә шә кать илә тотты, малымны вә балаларымны һ ә лак итте." Ә йү б кү п еллар сырхау булды, һ ич нә рсә се калмады, ул һ аман сабыр итте зекердә н туктамады.
42. " Ий Ә йү б, аягың илә җ иргә тип" – дип ә йтелде, типкә ннә н соң салкын чишмә, юынырга кайнар чишмә чыкты. Кайнар чишмә дә юынды вә салкын чишмә дә н эчте, шунда ук сә ламә тлә неп ә ү вә лге куә тен тапты.
43. Вә Без Ә йү бкә балаларын ике ө леш арттырып бирдек, Бездә н аң а рә хмә т булсын ө чен вә гакыллы кешелә ргә вә газь булсын ө чен.
44. Ий Ә йү б, бер уч салам алып хатының а сук, Аллаһ исеме илә ә йткә н антың ны ү тә мичә гө наһ лы булып калма. " Сырхау вакытында ү зен караучы Рә химә исемле хатыны хакында хаталык белә н, бозык эшне эшлә ү че дип зан кылып валлаһ и, терелсә м сиң а йө з мә ртә бә сугармын, дип ант иткә н иде. Соң ра Рә химә нең бозык эше юклыгы мә гълум булгач, шул бер уч салам белә н сугу, йө з мә ртә бә суккан хө кемендә булды". Без Ә нү бне бә ла-казага вә сырхауга сабыр итү че таптык. Ул Ә йү б ни хуш бә ндә дер, вә ул Аллаһ уга нык кайтучыдыр.
45. Янә Минем колларым Ибраһ им, Исхак вә Ягькубларны зекер ит, алар гыйбадә ттә куә т иялә ре вә диндә басыйрат иялә ре иделә р.
46. Тә хкыйк Без аларны гө наһ тан пакь эшлә рдә ихлас кылдык, шул сә бә пле алар ахирә т савабына бик каты тырыштылар.
47. Вә алар Безнең хозурыбызда яхшылыкка гына ихтыяр ителмешлә рдер.
48. Янә Исмә гыйль, Ә лйә сә гъ вә Зә л кифеллә рне зекер ит, аларның һ ә р кайсы изгелә рдә н иде.
49. Ошбулар Коръә ндә макталып зекер ителә лә р, вә тә къва мө эминнә р ө чен кү ркә м урын бардыр.
50. Ул урыннар ґә ден җ ә ннә тлә редер, аларга җ ә ннә т ишеклә ре ачылып торыр.
51. Ул җ ә ннә тлә рдә яхшы диваннарга таянганнары хә лдә, җ имешлә рнең һ ә м эчемлеклә рнең тө рлесеннә н сорадылар.
52. Дә хи алар алдында хатыннарыннан башка хур кызлары булыр, ул хурлар ирлә ренә генә карарлар, алар яшьтә дә бер тигезлә рдер.
53. Ошбулар кыямә т кө нендә аларга булыр дип вә гъдә ителгә н нә рсә лә рдер.
54. Җ ә ннә тлә ргә кергә н мө эминнә р ә йтерлә р: " Болар безнең ризыкларыбыздыр, бу нигъмә тлә ргә бетмә к вә кимемә к һ ич тә булмас, ошбулар тә къва мө эминнә ргә дер.
55. Ә мма кә ферлә ргә бик яман урын булачактыр.
56. Ул җ ә һ ә ннә мдер, алар анда керерлә р, нинди кабахә т урындыр.
57. Ошбу ґә заб аларгадыр, аны тотсыннар, ул газап кайнар су һ ә м кайнар эрендер.
58. Вә аларга тагын да шундый тө рле ґә заб бардыр.
59. Җ ә һ ә ннә м сакчылары мө шриклә рнең олугъларына ә йтерлә р, аларның иярченнә ренә ишарә т итеп: " Ошбу иярченнә регез сезнең белә н бергә утка керерлә р, чө нки дө ньяда сезгә ияргә н иделә р", – дип. Олугълары ә йтерлә р: " Аларга мә рхә мә т булмасын, ә лбә ттә, тиешле булган ө чен утка керә лә р", – дип.
60. Иярү челә р ә йтерлә р: " Бә лки сезгә мә рхә мә т булмасын, сез мө шриклектә бездә н элек булдыгыз һ ә м безне ү зегезгә иярттегез, ул ут сезгә дә, безгә дә ни яман карарланачак урындыр".
61. Дә хи иярү челә р ә йтерлә р: " Ий Раббыбыз, мө шриклектә бездә н алда булып безне дә аздыручыларга утта ґә забны ике ө леш арттыр".
62. Мө шриклә р ә йтерлә р: " Дө ньяда без явыз кешелә рдә н санаган кешелә рне безнең белә н бергә утта кү рмибез.
63. Без аларны дө ньяда мә схә рә итә дер идек, алар безнең янда утта тү геллә рме, яки алар утта булып та кү зебез аларга тө шмиме, шуның ө чен кү рмибезме? "
64. Дө реслектә ошбу зекер ителгә н сү злә р, ут ә һ еллә ренең бер-берсе белә н низагълашуларыдыр.
65. Ий Мухә ммә д г-м, ә йт: " Мин фә кать Аллаһ ґә забы илә куркытучымын. Ә лбә ттә, Аллаһ удан башка Илаһ ә юк, Ул – Аллаһ ялгыз, Ү зе генә дер, вә барча мә хлукны җ иң ү чедер.
66. Ул – Аллаһ җ ир, кү клә рнең вә аларның араларында булган нә рсә лә рнең Раббысыдыр, дошманнарын каты ґә заб кылучы, дусларын гафу итү чедер.
67. Син кешелә ргә ә йт: " Ул Коръә н бер олугъ хә бә рдер.
68. Лә кин сез ул олугъ Коръә ннә н баш тартучысыз."
69. Фә рештә лә рнең Адә м г-м хакында низагълашканнарын белү миң а лязем булмады, мә гә р вә хий аркылы гына белдем.
70. Миң а вә хий булмады Аллаһ удан, мә гә р Коръә н хө кемнә рен кешелә ргә ирештерергә, Коръә н белә н гамә л кылучыларны җ ә ннә т белә н шатландырырга, Коръә н белә н гамә л кылмаучы динсезлә рне җ ә һ ә ннә м ґә забы белә н куркытырга вә хий ителде.
71. Раббың фә рештә лә ргә ә йтте: " Мин балчыктан Адә мне халык кылачакмын".
72. Аны халык кылып тә мам иткә ч, аң а җ ан кертеп тергездем, фә рештә лә р Адә мне зурлап сә җ дә гә бардылар.
73. Фә рештә лә рнең, барчасы берьюлы сә җ дә кылдылар.
74. Мә гә р Иблис сә җ дә кылмады. Тә кә бберлә нде һ ә м кә ферлә рдә н булды.
75. Аллаһ у тә галә ә йтте: " Ий Иблис, Мин Ү з кодрә тем белә н яраткан Адә мгә сә җ дә кылудан сине нә рсә тыйды? Тә кә бберлә ндең ме? Яки бө еклә рдә н булдың мы? "
76. Иблис ә йтте: " Мин Адә мнә н хә ерлерә кмен, чө нки мине уттан яраттың, Адә мне исә балчыктан яраттың ".
77. Аллаһ ә йтте: " Алай булса җ ә ннә ттә н чык, тә хкыйк син рә хмә тең нә н сө релмешсең.
78. Ә лбә ттә, кыямә т кө ненә чаклы Минем сиң а лә гънә темдер".
79. Иблис ә йтте: " Ий Раббым, кешелә рнең кубарылачак кө ннә ренә чаклы мине дө ньяда калдыр, ү термә ".
80. Аллаһ ә йтте: " Ә лбә ттә, син дө ньяда калучысың.
81. Аллаһ хозурында мә гълү м булган кө нгә чаклы, ягъни дө нья беткә нче".
82. Иблис ә йтте: " Ий Раббым, ґиззә тең хакы ө чен ә йтә мен, кешелә рне һ ә ммә сен аздырачакмын.
83. Мә гә р ихлас булган мө эмин бә ндә лә рең не аздырырга кө чем җ итмә с".
84. Аллаһ ә йтте: " Хакны хак, дип ә йтермен.
85. Җ ә һ ә ннә мне синең илә вә сиң а ияргә н кешелә рнең һ ә ммә се белә н тутырачакмын".
86. Ий Мухә ммә д г-м, кешелә ргә ә йт: " Ислам динен ө йрә ткә нем ө чен сездә н хак сорамыймын, һ ә м мин Коръә нне ү земнә н чыгарып сө йлә ү челә рдә н тү гелмен.
87. Коръә н башка нә рсә тү гел, мә гә р барча кешелә ргә һ ә м җ еннә ргә зекер, вә газь һ ә м диндер.
88. Коръә ннең хикмә тлә рен яки Коръә н кешелә ргә иң зур нигъмә т икә нен бераз заман соң ында белерсез. Дө ньяда белмә сә гез ахирә ттә белерсез!