СӘБА СҮРӘСЕ – 54 АЯТЬ

Бисмил-лә һ ир-рахмә нир-рахим.
1. Җ ирдә ге вә кү клә рдә ге һ ә рнә рсә гә хуҗ а булган Аллаһ уга хастыр мактау, ахирә ттә дә мактау Аллаһ уга хастыр, Ул – Аллаһ дө ньяда һ ә м ахирә ттә эшлә рен хикмә т илә кылыр вә һ ә рнә рсә не яхшы белер.
2. Аллаһ җ ир астына кергә н нә рсә лә рне һ ә м җ ирдә н чыккан нә рсә лә рне белер, вә кү ктә н иң гә н яң гыр, кар вә башкаларын белер, һ ә м кү ккә менгә н фә рештә лә рне, җ еннә рне һ ә м кешелә рне белер, Ул рә химле вә ярлыкаучыдыр.
3. Кә ферлә р безнең ө стебезгә кыямә т килмә с диделә р. Син аларга ә йт: " Бә лки, ә лбә ттә, килер, һ ә р яшерен нә рсә не белү че Раббым исеме белә н ант итеп ә йтә мен, кыямә т килү чедер сезнең ө стегезгә, бер орлык хә тле нә рсә кирә к җ ирдә булсын, кирә к кү ктә булсын, Аллаһ уга беленмичә калмас, ул нә рсә кирә к орлыктан кечкенә булсын, кирә к орлыктан зур булсын, Лә ү хү л Мә хфузъда язылмыштыр.
4. Кыямә тнең килү е иман китереп изге гамә ллә р кылучы хак мө эминнә ргә хә ерле җ ә за бирмә к ө чендер, аларга ярлыкау һ ә м җ ә ннә тнең яхшы нигъмә тлә ре булыр.
5. Ә мма Безнең аятьлә ребезне ялганга чыгару ө чен вә кешелә рне Коръә н белә н гамә л кылудан туктату ө чен тырышучы залим кешелә р, аларга ґә забтан рә нҗ етү че ґә заб булыр.
6. Сиң а иң дерелгә н Коръә н Раббың нан килгә н хак китап икә нлеген белем иялә ре белерлә р, вә ул Коръә н һ ә р эштә галиб вә мактаулы булган Аллаһ юлына кү ндерү че икә нен дә белерлә р.
7. Кә ферлә р ә йттелә р: " Ә йә без сезгә бер ирдә н, ягъни Мухә ммә д г-мнә н хә бә р бирикме, ул сезгә череп таралып беткә ч яң адан терелеп каберлә регездә н чыгасыз, дип ә йтү не
8. белмибез, ифтира кылып Аллаһ исеменнә н ялган сө йлиме, яки җ енлә неп саташып сө йлиме", – диделә р. Бә лки терелеп кубарылуга ышанмаучы кә ферлә р хактан бик ерак адашучылардыр, вә алар Аллаһ ґә забына тө шә чә клә рдер.
9. Ә йә алар аяк асларындагы җ иргә вә ө слә рендә ге кү ккә игътибар илә карамыйлармы, ә гә р телә сә к Без аларны җ иргә батырыр идек, яки кү ктә н ө слә ренә ут кисә клә рен яудырыр идек. Аллаһ уның ә йткә н бу сү злә рендә, ә лбә ттә, тә ү бә һ ә м итә гать белә н Аллаһ уга кайткан инсафлы кешелә р ө чен гыйбрә т бардыр.
10. Без Дауд пә йгамбә ргә ү з юмартлыгыбыздан башка кешелә ргә караганда артыклыкны бирдек, тавышы матур иде тимер аның кулында камыр кеби йомшарыр иде. Аллаһ ә йтте: " Ий таулар һ ә м кошлар, Дауд белә н бергә тә сбихлә р ә йтегез". Без аның кулында тимерне йомшак кылдык, утсыз ни телә сә тимердә н шуны ясыйдыр иде.
11. Ий Дауд, Ислам гаскә рлә ренә тимердә н сугыш киемнә рен яса, вә ул киемнә рне һ ә рбер ирнең тә ненә яраклаштырып яса һ ә м ий мө селманнар, һ ә ммә лә регез дә изге гамә ллә р кылыгыз, вә яхшы эшлә рне эшлә гез! Ә лбә ттә, Мин сезнең кылган эшлә регезне кү рү чемен.
12. Вә Без Сө лә йман пә йгамбә ргә җ илне ирекле иттек, ул җ ил белә н бер кө ндә бер айлык юлны вә бер тө ндә бер айлык юлны китә р иде, вә Без аң а эрегә н бакыр чишмә сен агыздык, вә Без җ еннә рдә н бер таифә не Сө лә йманга хезмә т итә ргә бирдек, алар Раббиларының ә мере буенча шул бакырдан Сө лә йман ни ә йтсә, шуны эшлә р булдылар. Ә гә р ул җ еннә рдә н берсе Без ә йткә нчә Сө лә йманга итагать итмә сә, Без ул җ енгә ахирә ттә ут ґә забын татытырбыз.
13. Ул җ еннә р Сө лә йман телә гә нчә бө ек-бө ек ө йлә р ясый иделә р, дә хи бакыр, пыяла, вә җ излә рдә н фә рештә лә р һ ә м пә йгамбә рлә рнең намаз укыгандагы сурә тлә рен ясар иделә р, дә хи ө й зурлыгында табак, тас һ ә м аяклы казаннар ясый иделә р, ий Дауд балалары, Аллаһ уның нигъмә тлә ренә шө кер итеп Аң а итагать итегез! Биргә н нигъмә тлә регезгә чынлап шө кер итү че кешелә р бә ндә лә ребездә н аздыр.
14. Сө лә йманның Без билгелә гә н гомере беткә ч, мө нбә рдә басып торганы хә лдә җ анын алдык, аның ү лгә нен Аллаһ җ еннә ргә дә, кешелә ргә дә белдермә де, мә гә р ү лгә н хә лдә таянып торган таягын кортлар ашап ө згә ч, ул җ иргә егылды, шул вакытта аның ү лгә нен кешелә р дә, җ еннә р дә белделә р ә гә р җ еннә р яшерен нә рсә не белә торган булсалар, ә лбә ттә, Сө лә йманның ү лгә нен белер иделә р, һ ә м аның ү лгә нен белгә н булсалар, ә лбә ттә, авыр эштә бер ел буена кыналып эшлә п ятмаслар иде. Чө нки Сө лә йман ү лгә ч таягына таянып бер ел торды, җ еннә р безгә карап тора дип һ аман эшлә делә р, егылгач кына котылдык, дип, качтылар.
15. Тә хкыйк Сә ба Кавеме ө чен торган шә һ ә рлә рендә Аллаһ уның кодрә тен кү рсә тә торган дә лиллә р бар иде, ул дә лиллә р шә һ ә рлә рен уң нан һ ә м сулдан ә йлә ндереп алган бик яхшы уң ыш бирә торган тө рле җ имеш бакчалары иде, пә йгамбә рлә ре аларга ә йтте: " Аллаһ биргә н бакчагыздан ашагыз да Аллаһ уга гыйбадә т кылып шө кер итегез, ошбу бакчалы шә һ ә р нинди яхшы, бай, матур шә һ ә рдер, сезгә бакчалар бирү че Аллаһ Аң а гыйбадә т кылып шө кер итү челә рне ярлыкаучыдыр", – дип.
16. Алар исә пә йгамбә рлә ренең вә газьлә реннә н һ ә м шө кер итү дә н баш тарттылар, Без алар ө стенә каты яң гыр яудырдык, хә тта бакчаларын агызды, Без аларның җ имеш бакчаларын аз гына ачы ү лә н һ ә м җ имешсез агачлар бакчасына алмаштырдык, бакчаларында ашый торган һ ичнә рсә калмады.
17. Ә нә шулай бакчаларын юк итү ебез, кө фран нигъмә т кылганнары ө чен Бездә н аларга җ ә за булды. Без фә кать Раббиларына карышып кө фран нигъмә т кылучы кешелә рне ґә заб белә н җ ә залыйбыз.
18. Янә Сә ба шә һ ә ре белә н без бә рә кә тле калдырган Шам шә һ ә ре арасында бер-берсенә якын кү п авыллар кылдык, вә шул авыллар аркылы йө ри торган сә ү дә юлын тә къдир иттек, вә аларга ә йттек: " Ачлыктан, сусызлыктан һ ә м башка кыенлыклардан имин булганыгыз хә лдә рә хә тлә неп йө регез кө ндезлә рен вә кичлә рен".
19. Сә ба сә ү дә гә рлә ре ә йттелә р: " Ий Раббыбыз, безгә сә фә ребездә авыл араларын ерак кыл", – дип. Ягъни алар сә фә рлә рендә бернинди кыенлык кү рмә гә ннә р, шул сә бә пле байлыкларына вә кө члә ренә таянып Аллаһ уга шундый сү злә рне ә йттелә р, алар Аллаһ уга итагать итмичә һ ә м Аның биргә н нигъмә тлә ренә кө ферлек кылып, ү злә ренә золым иттелә р, Без аларны ү злә реннә н соң дө ньяга килә се кешелә р ө чен гаҗ ә блә неп сө йли торган сү з кылдык, аннары Без аны рә хмә тебездә н вә ә леге авыллардан гаять тә ерак итеп аердык. Ошбу ә йтелгә н нә рсә лә рдә Аллаһ юлында сабырлы, чыдамлы булып, Аллаһ уның нигъмә тлә ренә шө кер итү челә р ө чен гыйбрә тлә р вә дө реслә р бардыр.
20. Иблис аларны ү земә ияртермен дигә н занын, телә ген дө реслә де, алар Иблискә иярделә р, мә гә р мө эминнә рдә н бер җ ә мә гать кенә Иблискә иярмә де.
21. Чын иманлы мө эминнә ргә Иблис ирекле булмады, ягъни аларны вә свә сә се белә н аздырырга кө че җ итмә де, мә гә р Иблис ирекле ителде шиклә неп кенә ышанган кешелә ргә, ахирә т кө ненә нык ышанган мө эминне ахирә тнең булачагында шиклә нгә н кешедә н аермаклыгыбыз ө чен. Шиксез, синең Раббың һ ә рнә рсә не кү зегеп саклаучыдыр.
22. Ий Мухә ммә д г-м, мө шриклә ргә ә йт: " Аллаһ удан башка Илаһ ә тоткан сынымларыгызны чакырыгыз ярдә мгә, ул сынымларыгыз җ ирдә һ ә м кү клә рдә тузан хә тле нә рсә гә дә хуҗ а була алмаслар, вә ул сынымларның җ ирдә һ ә м кү клә рдә Аллаһ белә н тиң булырдый һ ич Илаһ ә лә ре юктыр: вә сезнең Илаһ ә лә регездә н Аллаһ уга ярдә м итү чесе һ ич юктыр.
23. Аллаһ хозурында һ ичкемнең шә фә гате файда бирмә с, мә гә р шә фә гать итә ргә Аллаһ у тә галә рө хсә т биргә н кешенең шә фә гате генә файда бирер. Хә тта мә хшә р кө нендә шә фә гать ителенә чә к кешелә рнең кү ң еллә реннә н курку җ ибә релгә ч, сө енешеп ә йтерлә р: " Раббыгыз нә рсә ә йтте? Бер-берсенә Раббыбыз хакны ә йтте", – диярлә р. Ул – Аллаһ бик олугъдыр Аның алдында һ ичкем рө хсә тсез шә фә гать итә алмас, вә Ул һ ә р кимчелектә н бө ектер.
24. Ә йт " Кү ктә н яң гыр яудырып, җ ирдә н ү стереп кем сезгә ризык бирер? Җ авап бирә белмә сә лә р, Аллаһ ризыкландыра, диген! Дө реслектә минме туры юлда яки сезме, минме хак юлдан адашкан, яки сезме адашкан? Ә лбә ттә, мин Аллаһ юлындамын, ә мма сез, ий кә ферлә р, ә лбә ттә, шайтан юлындасыз."
25. Ә йт: " Без кылган гө наһ тан сез соралмассыз, вә сез кылган батыл гамә ллә регездә н вә кабахә т эшлә регездә н без соралмабыз."
26. Ә йт: " Мә хшә р кө нендә Раббыбыз безне дә вә сезне дә бер урынга җ ыяр, соң ра арабызда хаклык белә н хө кем итә р, хаклык белә н Коръә н юлында булганнарны Җ ә ннә тларга кертер, ә мма диннә рен бидеґә т, хорафат һ ә м бозык эшлә р белә н аралаштырып батыл динне тотучыларны һ ә м динсезлә рне җ ә һ ә ннә мнә ргә кертер. Ул – Аллаһ дө реслекнең дә эчен ачучы вә ялганның да эчен ачучы вә һ ә рнә рсә не белү чедер."
27. Ә йт: " Миң а кү рсә тегез, ү зегез ясаган Илаһ ә лә регезне Аллаһ у тә галә гә ничек тиң итә сез? Юк, ул ясаган нә рсә лә регез һ ич тә Аллаһ уга тиң була алмаслар. Бә лки Ул – Аллаһ барча вө җ ү дне кодрә т кулында тотучы вә гадел хө кем итү чедер.
28. Ий Мухә ммә д г-м, Без сине барча дө нья кешелә ренә пә йгамбә р итеп җ ибә рдек, Аллаһ уга итагать иткә ннә рне җ ә ннә т белә н шатландырганың хә лдә вә итагать итмә гә н кешелә рне җ ә һ ә ннә м ґә забы белә н куркытканың хә лдә, лә кин кү п кешелә р шуны белмилә р.
29. Кә ферлә р ахмаклыкларыннан сез куркыта торган кыямә т кайчан була, ә гә р дө рес сө йлә сә гез, безгә ә йтегез, дилә р.
30. Син аларга ә йт: " Аллаһ хозурында сезнең ө чен вә гъдә ителгә н бер кө н бар ки, ул кө ндә сезгә ґә заб ирешер, ул кыямә т кө не бер сә гать алдан килмә с вә соң га калмас."
31. Кә ферлә р ә йттелә р: " Без бу Коръә нгә һ ә м элек иң дерелгә н китапларга да ышанмыйбыз", – дип. Ә гә р син ул залимнә рнең Аллаһ у хозурында хисап ө чен туктаганнарын кү рсә ң, вә сү злә рен ишетсә ң, азган олугъларга ияреп азган тү бә н халык ә йтерлә р: " Ий сез, безне аздыручы тә кә ббер олугъларыбыз, ә гә р сез дө ньяда булмаган булсагыз иде, ә лбә ттә, без Коръә н белә н гамә л кылып хак мө эмин булган булыр идек", – дип.
32. Тә кә бберлә нү че олугълары ү злә ре ияртеп аздырган тү бә н халыкка ә йттелә р: " Ә йә без сезне иманнан һ ә м Коръә н белә н гамә л кылудан туктаттыкмы? Бә лки сез ү зегез Аллаһ удан Коръә н иң еп, пә йгамбә р килгә ннә н соң аларны инкяр итеп имансыз булдыгыз", – дип.
33. Янә иярү челә ре ияртү че тә кә бберлә нү че олугъларына ә йтерлә р: " Бә лки сезнең кич вә кө ндез Аллаһ уга, Ислам диненә каршы сө йлә вегез һ ә м хакка каршы тө рле мә керлә регез, безне Аллаһ уга иман китереп Коръә н белә н гамә л кылудан тыйды, һ ә м Аллаһ уга иман китермә скә безгә ә мер итә идегез, дә хи сынымларны Аллаһ уга тиң итә ргә боера идегез", – дип. Ияртү че олугълары да, иярү челә ре дә ґә забны кү ргә ч, ү кенү лә рен бер-берсеннә н яшерерлә р. Коръә н белә н гамә л, кылмыйча кә фер булган кешелә рнең муеннарына кыямә т кө нендә уттан булган богаулар тагарбыз, алар тиешсезгә җ ә за кычынмасыннар, мә гә р кылган явызлыклары ө чен җ ә за кылынырлар.
34. Ә гә р бер шә һ ә р халкына ґә заб белә н куркытучы пә йгамбә р җ ибә рсә к, ул шә һ ә рнең нигъмә т эчендә булган хуҗ алары, без сез китергә н дингә ышанмыйбыз, дип җ авап бирделә р.
35. Янә ул кә ферлә р ә йттелә р: " Безнең балаларыбыз һ ә м малларыбыз кү брә ктер, кыямә т кө нендә без ґә заб ителмә без", – дип.
36. Син ә йт: " Минем Раббым телә гә н кешесенә киң ризык бирер, вә телә гә н кешесенә тар ризык бирер, бит ахирә т эшлә ре дө нья малына карап йө рми", – лә кин кү брә к кешелә р аны белмилә р.
37. Ий кә ферлә р, сезнең балаларыгыз да һ ә м малларыгыз да сезне Безгә якын итмә с, мә гә р иман китереп изге гамә ллә р кыллан кешенең дини балалары һ ә м Аллаһ юлына биргә н маллары Безгә якын кылыр, аларга кылган изге гамә ллә ренең ә җ ере ике ө леш бирелер, вә алар җ ә ннә т бү лмә лә рендә имин вә тыныч булырлар.
38. Безне гаҗ из кө чсез итә без, дип, аятьлә ребезне ялганга чыгарырга тырышучы кешелә р, ахирә ттә ґә забта бер урынга – җ ыелачаклар.
39. Ә йт: " Минем Раббым телә гә н бә ндә сенә киң ризык бирер, телә сә шул ук кешегә ризыкны тар кылыр. Тиешле урыннарга Аллаһ ризасы ө чен яхшы нә рсә лә рдә н сә дака бирсә гез, Аллаһ аның урынына йә дө ньяда, йә ахирә ттә, ә лбә ттә, бирер, Ул – Аллаһ ризык бирү челә рнең хә ерлеседер.
40. Без ул мө эминнә рне барчасын кубарырбыз, соң ра фә рештә лә ргә ә йтербез: " Ий фә рештә лә рем, ошбу мө шриклә р сезгә гыйбадә т итә лә р идеме? "
41. Фә рештә лә р ә йттелә р: " Ий Раббыбыз, без Сине андый кимчелектә н пакьсең дип игътикад итә без, мө шриклә р безнең дустыбыз тү геллә р, Син генә безнең дустыбыз, бә лки алар шайтаннарга гыйбадә т кылалар иде, аларның кү брә ге шайтаннарның сү злә ренә ышана иделә р.
42. Бү ген бер-берегезгә шә фә гать һ ә м файда итә алмассыз, һ ә м бер-берегезгә зарар да итә алмассыз. Һ ә м залимнә ргә ү зегез ялганга тоткан ут ґә забын татыгыз диярбез.
43. Мө шриклә р Безнең дө реслекне бә ян итү че аятьлә ребез укылса, ә йттелә р: " Бу Мухә ммә д һ ичкем тү гел, мә гә р аталарыгыз гыйбадә т кыла килгә н сынымлардан сезне туктатырга телә ү чедер. Янә ә йттелә р: " Ошбу Коръә н Аллаһ сү зе дип Аллаһ уга ифтира ителгә н Мухә ммә д г-мнең сү зе генә ", – дип. Кә ферлә ргә Аллаһ удан хак булган Коръә н килгә ч, ошбу Коръә н ачык сихердә н башка нә рсә тү гел диделә р.
44. Без мө шриклә ргә синнә н элек бер китап та бирмә дек, биргә н булсак ул китапны укып Аллаһ удан башканы Илаһ ә тотуның батыл эш икә нлеген белер иделә р, һ ә м Без аларга синнә н элек пә йгамбә р дә җ ибә рмә дек, җ ибә ргә н булсак аларны ґә заб белен куркыткан булыр иде.
45. Мә ккә мө шриклә реннә н элек килгә н кешелә р дә пә йгамбә рлә рне ялганга тоттылар, шулай булса да, Мә ккә мө шриклә ре без ә ү вә лге кешелә ргә биргә н куә тнең вә гомернең уннан беренә дә ирешә алмадылар, ул ә ү вә лге кешелә р пә йгамбә рлә ребезне ялганга тоттылар, аларга каршы Безнең мә керебез ничек булды, ягъни аларны ґә заб белә н тоттык.
46. Син аларга ә йт: " Мин сезне бер мә сьә лә белә н вә газь кыламын, ул мә сьә лә Аллаһ ризалыгы ө чен икешә р-икешә р яки берә р-берә р булып эшегездә туры вә таза тормавыгыздыр, соң ра уйлап каравыгыздыр, иптә шегез Мухә ммә д г-мдә диваналык юклыгыны. Ул бер гади ир тү гел, мә гә р сезне ахирә ттә ге килә чә к ґә заб белә н куркытучыдыр.
47. Син аларга ә йт: " Мин сезгә Ислам шә ригатен ө йрә ткә нем ө чен сездә н мал сорамыйм, малыгыз ү зегезгә булсын. Минем эшемнең ә җ ере Аллаһ хозурындадыр, Ул – Аллаһ һ ә рнә рсә не белә вә кү рә дер."
48. Ә йт: " Җ ирдә ге вә кү клә рдә ге яшерен нә рсә лә рне белү че Аллаһ телә гә н бә ндә сенең кү ң еленә хакны салыр."
49. Ә йт: " Коръә н белә н хак дин Ислам килде, Коръә ннә н вә Коръә н белә н гамә л кылучы хак мө эминнә н батыл дин, ялган гамә л китте һ ә м кире кайтмаслар.
50. Ә йт: " Ә гә р мин адашсам, ү з зарарыма адашкан булырмын, ә гә р хак юлга кү нелсә м, ә лбә ттә, Раббым вә хий иткә н Коръә н белә н туры юлны табармын. Ул – Аллаһ һ ә рнә рсә не ишетү че вә һ ә р нә рсә гә бик якындыр.
51. Ә гә р кү рсә ң аларны кубарылган вакытларың да, бик каты куркырлар, вә алар якын урыннан тотып алынырлар.
52. Шул вакытта инде алар Мухә ммә д г-мгә вә Коръә нгә иман китердек диярлә р, кайда иң де аларга хә зер ерак җ ирдә н җ иң ел генә иманлы булырга, ягъни иманнары бик ерак артта, дө ньяда калды, ә ү злә ре ахирә ттә лә р.
53. Алар дө ньяда вакытларында иманны яки пә йгамбә ргә, Коръә нгә вә ахирә ткә, ү лгә ннә н соң терелү гә ышануны инкяр итә лә р иде, ү злә рен белемле санап бик ерак булган яшерен нә рсә лә рдә н хә бә р биреп маташырлар иде. Ягъни барлыгы хак булган кыямә тне, җ ә ннә тне, җ ә һ ә ннә мне һ ә м пә йгамбә рне, Коръә нне ялган дип инкяр кылалар иде.
54. Аларның ахирә ткә баргач кына тә ү бә итеп, иман китереп ґә забтан котылу телә клә ре белә н ү злә ре арасына алынмый торган пә рдә корылыр. Болардан алдагы кешелә рнең дә шундый телә клә ре белә н ү злә ре арасына пә рдә корылган иде. Тә хкыйк алар дө ньяда вакытларында ү лгә ннә н соң терелү гә һ ә м кә ферлә ргә ґә заб булачагына шиклә нә иделә р. Шул зур хаталарын анда ү з теллә ре белә н ә йтеп бирерлә р.