Оқу жүйесін ұйымдастыру

Жү зуге ү йрену тә ртібі екі кезең нен тұ рады.

Алғ ашқ ы кезең - судан қ орық пауды ү йрену, судың қ асиеттерін білу, кейбір оң ай жү зу тә сілдерін ү йрену. Осы кезең де ә ртү рлі жаттығ улар орындалады: су тү бімен жылжу, суғ а сү ң гіп ү йрену, су бетімен жылжу жә не қ алқ ып шығ у, осы жаттығ улар жү зушілерге жү зу барысында алғ а жылжуғ а мү мкіндіқ береді.

Екінші кезең - жү зудің спорттық ә дістерінен ү йрену - кроль /еркін жү зу/ етпеттеп жә не шалқ алап жү зу, дельфин жә не брасс ә дістері, одан басқ а суда ә ртү рлі ойындарды ойнап, тамашалау.

Бұ л ойындар бірінші кезден орындалатын ойындар.

Жү зу ә дістерін жә не тә сілін тез ү йрену ү шін тө мендегідей жаттығ уларды орындау керек.|

Алғ ашқ ы жаттығ у. Суда жү зу ә дісін ү йрену судың ішінде жү руден басталады. Мұ ндай жағ дайда таяқ қ а сү йеніп немесе бір-бірінің қ олынан ұ стап жү реді.

Ү йренгеннен кейін жеке дара жү руге болады. Оны ойын арқ ылы қ ызық ты ө ткізуге болады, доппен жә не басқ а да суғ а батпайтын заттармен /нә рселермен/ ә ртү рлі ойындар ө ткізген жө н. /15-сурет/

Ойын соншалық ты созыла береді, оны сырттай қ адағ алап, бақ ылау керек; балалар суда жақ сы жү зсе, кө ң ілді болса, ө зін-ө зі суда жақ сы сезінсе, онда суғ а сү ң гудің ә дістерін ү йретуге кірісуге болады. Ол ү шін балалар бір-біріне қ арсы қ арап, екі қ олынан ұ стап жү ріп, сол қ алыпта басы судан шығ ып тұ руы керек. Терең дем алып, демді іште ұ стағ ан кү йі суғ а сү ң гиді. Кім су астында кө бірек ұ стаса, /16 - сурет/ сол жү зуді тез ү йренеді.

Бұ л жаттығ уды мең герген соң, балаларғ а ө зінше суғ а сү ң гіп ү йренуге жә не кө зді ашып, жұ мып сү ң гуге рұ қ сат беріледі. Кө зін ашып сү ң гігенде су астында ө зінің саусақ тарын кө ру керек, немесе судың тү бін кө ріп, қ андай екенін ажырата білуді ү йрену керек.

Суғ а сү ң гу ә дістерін /жаттығ уын/ ә рі қ арай дамыту ү шін су тү бінен /1 шаршы метр алаң нан/ 2-3 тас немесе басқ а заттарды алып шығ у керек. / 17 - сурет/

Бұ л тапсырманы ойын тү рде ойдағ ыдай орындағ ан соң арнайы жаттығ уларғ а кө шуге болады. Жаттығ улар тө мендегідей орындалады:

- суда белуарына дейін тұ ру;

-терең дем алып, толық дем шығ арып, бү гілген тізені екі қ олымен қ апсыра ұ стап, кеудеге қ ыса су астына сү ң гу;

- су астында болғ анда /мө лшерлі уақ ытта/ қ атты дауыстап есептейді:

бір, екі, ү ш, тө рт, бес. Жоғ арыдағ ыдай жаттығ уды су астында кө зді ашып, балалар айналасындағ ы заттарды табу арқ ылы орындалады. / 18 - сурет/

Келесі -суғ а сү ң гіп кө терілу ә дісі. Бұ л жаттығ уды орындамай тұ рып балаларғ а аяғ ын су тү бінен итеріп су бетіне шығ атынын ескерту керек. Ә йтпесе балалар қ орқ ып кетуі мү мкін, соғ ан балалар дайын болу, яғ ни тынысын тоқ тата су астында бү гілі кү йінде /кө ппен бірге/ отыру керек. Бұ л жаттығ у да алдың ғ ыдай орындалады, тек тынысын тоқ татып демалу /19 - сурет/ қ ажет.

Келесі жаттығ удың мақ саты - су бетінде жай қ алқ ып жату ә дісін ү йрену. Су бетіне қ алқ ып шық қ аннан кейін, қ олды бастан жоғ ары кө теріп, денені тік ұ стап, суғ а басын батырады. Осы кү йде, суда ұ зыннан жатқ ан қ алыпта аяқ -қ олды созып, денені су бетінде мү мкіндік болғ анша тьныс алмай ұ стау керек /20-сурет/.

Осы жаттығ уды мең гергеннен кейін келесі жаттығ уғ а кө шуге болады, ол суда тақ асынан жату. Алдың ғ ы жаттығ уды орындағ аннан

кейін етпеттеп жатқ ан қ алыптан арқ асына аударылуғ а машық танады немесе шалқ асынан /21-сурет/ жатады.

Шалқ асынан жатқ анда адам денесін міндетті тү рде тік ұ стауы керек, ә йтпесе ұ ршық -мық ыны бү гілген кезде суғ а батып кетеді / 22 - сурет/.

Бұ л жаттығ уды мең герген соң, суда етпеттеп жә не шалқ адан жылжуды ү йренуге кірісу керек.

Суда тік тұ рып, бетін жағ ағ а қ аратып, қ олын басынан жоғ ары кө теріп, аяқ тың кү шімен судың тү бінен жоғ ары кө теріледі. Бұ л кезде дене созылады, сонан соң сол созылғ ан бойда бетті суғ а батырып, демді ішке тартып, жата қ алады. Жылжу ә дісін одан ары дамыту ү шін судың тү бінен кө теру кү шіне, демалмай тұ ру уақ ытына жә не дененің су бетінде қ алқ ып тұ руына /23-сурет/ кө п кө ң іл аудару керек.

Шалқ алап жылжу ә дісі кеудені суғ а тө сеп етпеттеп жылжып, арқ асына аударылу арқ ылы орындалады, аударылу ә дісін орындағ анда жә не арқ асымен жылжығ анда денені тік ұ стауды міндетті тү рде есте сақ тау керек.

/ 24 - сурет/.

Жү зуші суда шалқ алап жатуды ү йренгеннен кейін, шалқ алап жылжу ә дісіне кө шу керек. Бұ л жаттығ уды аяқ пен су тү бінен тік тұ рғ ан жайдан, жарағ а арқ асымен, бір қ олын басынан асыра кө теріп, сонан кейін екінші колын қ апталда қ ысың қ ырай ұ стап жә не де екі қ олын екі қ апталда ұ стап, шалқ асынан жатып орындайды.

/25-сурет/.

Онан ары суда ұ зақ дем шығ арумен қ атар кеудемен жү зуді орындауды бірдей ү йрену керек. Бұ л ә дісті ү йрену ү шін ең дұ рысы - аяқ ты алшақ қ ойып, қ олмен тізеден тірей ең кейіп, уақ ытты суда ө тгізу. Бұ л кезде кеуде суда, ал иек судың бетімен бірдей дең гейде тұ рады.

Жү зуші ауызды кө бірек ашып демалады, ал дем шығ ару кезінде ернін қ ысып, созады. Дем алудың қ озғ алысы:

-бір дегенде - дем алу: 2, 3, 4, 5, 6 дегенде дем шығ ару керек /26 – сурет

Бұ л жаттығ уларды мең герген соң аяқ пен қ олдың жұ мыс істеу тә сілдерін жә не қ олмен есу қ озғ алысын мең геруге кірісу керек.