Педагогикалық бақылау

Педагогикалық процесті табиғ и жағ дайларда тікелей жә не мақ саткерлікпен қ абылдау. Ол қ атаң тү рде жоспарлануғ а, бақ ылауларды тіркеу нысандарын кө здеуге тиіс. Бақ ылаулар тікелей жә не жанама, ашық жә не жабық, ү здіксіз жә не дискреттік (ү зіліспен), монографиялық болуы мү мкін. Зерттеуші бақ ыланушы объектінің іс-ә рекетіне тікелей белсене қ атысса (оқ ушылармен бірге), бақ ылау тиімді болып шығ ады. Сырттай (қ ұ пия) бақ ылау айналы (ә йнекті) қ абырғ а арқ ылы немесе телекамераның кө мегімен жү зеге асырылады.

Гіме

Сұ рақ -жауап тұ рғ ысындағ ы ә ң гіме жә не осының ез-келген ү лгісі алдын-ала жоспарланғ ан мә селелер бойынша, белгілі бір мақ сатпен ө ткізіліп, мұ нда барлығ ы да тіркеледі: жауаптың нысаны, ә ң гімеге кө зқ арас, мінез-қ ұ лық жә не т.с.с.

Сауалдама жә не сұ хбат

Бұ л жерде мынадай талаптарды сақ тау қ ажет:

- зерттелуші қ ұ былысты неғ ұ рлым дә л кө рсететін жә не сенімді ақ парат беретін дә л жә не нақ ты сұ рақ тарды ұ қ ыппен талдау;

- жауаптарды нақ тылауғ а мү мкіндік беретін тікелей жә не жанама сұ рақ тарды пайдалану жә не олардың шынайылығ ын анық тау;

- берілген сұ рақ тарды пайдалану жә не олардың шынайылығ ын анық тау;

- берілген сұ рақ тардың мә ні мен маң ызы жә не оларды дайындау кезінде ешкімнің араласпауы;

- ашық (кейде жауап беруші ө зінің жеке пікірін айтуғ а болады), жабық (жауаптарының шектеулі нұ сқ аларымен) сауалдамаларды пайдалану;

- дайындалғ ан сауалдаманы сынақ тан ө тушілердің шағ ын тобында тексеру, қ ажетті тү зетулерді енгізу;

- балмен бағ алау арқ ылы қ арама-қ арсы сауалнамаларды пайдалану.

Социометриалық ә діс

Жеке бастың қ арым-қ атынастары зерттеледі.

Рейтинг жә не ө зіндік бағ алау ә дісі

Бұ л ә діс білікті қ азылардың (сарапшылардың) іс-ә рекеттің қ андай да бір жақ тарын бағ алау кезінде пайдаланылады. Сарапшыларғ а белгілі талаптар қ ойылады: олар шығ армашылық міндеттерді шешуге қ абілетті, білікті болуғ а, сараптамағ а оң қ абақ танытуғ а, ә діл, объективті, ө зін-ө зі сыни тұ рғ ыдан қ арауғ а тиісті. Рейтинг ү шін қ арама-қ арсы сауалнамалар пайдалануы мү мкін. Ө зіндік бағ алау ә дісін де пайдаланғ ан орынды.

Рангілік бағ алау ә дісі.

Мұ ндай ә діс кезінде анық талғ ан себептер олардың кө рініс дә режесіне немесе кему тә ртібімен арналастырылады, немесе осындай не басқ а бір белгілер (қ ұ былыстар) бағ алауды жү зеге асырушының ұ станғ ан бағ ытына, байланысты оның мә ніне қ арай ө су (мысалы, сыналушылар ү шін ұ сынылғ ан ілімнің себептерінің мә ніне қ арай орналасуы) орналастырылады.

Тә уелсіз сипаттамаларды қ орыту ә дісі

Бұ л ә діс тұ жырымдардың объективтілігін арттырады. Оның мә ні зерттеушінің ә р тү рлі кө здерден алынғ ан ақ параттарды ө ң деуімен кө рінеді.

Мысалы, оқ ушының жеке басын зерттей отырып, мұ ғ алім ол туралы ата-аналардан, басқ а мұ ғ алімдерден, дә рігерлерден, ұ жымнан мә мә ліметтер алады.