Лабораторлы анықтауы.

Стрептококк қ оздырғ ышын қ аннан жә не жергілікті қ абыну ошақ тарынан бө ліп алу мү мкіндік жағ дай емес, сондық тан бұ л ауру кезінде бактериологиялық зерттеулер қ олданылмайды. Сонғ ы жылдары ауруды анық тау барысында ПТР қ олданылып жатыр.

Гемограммада нейтрофилді лейкоцитоз, формуланың солғ а жылжуы, ЭТЖ ның жоғ арлауы анық талады. Жиі рецидивтер дамитын науқ астарда лейкопения дамуы мү мкін.

Ірің ді асқ ынулар қ алыптасқ ан жағ дайларда гиперлейкоцитоз, нейтрофилдердің калық тү йіршектенуі дамуы мү мкін. Реконвалесценция кезең інде шеткі қ андағ ы ө згерістер қ алыпқ а келеді.

Т- жә не В-лимфоциттердің тө мендеуі аурудың иммунотапшылық жағ дайына сә йкес болады. Геморрагиялық тілме кезінде гемостаз жә не фибринолиз кө рсеткіштері ө згереді, олардың бұ зылыстары ауруларда ә р тү рлі дең гейінде болуы мү мкін.

Емдеуі. Тілмемен ауырғ ан науқ астардың емі амбулаторлы, сонымен қ атар стационарда жү ргізіледі. Ауруханағ а жатқ ызудың кө рсеткіші: айқ ын интоксикациямен, жоғ ары қ ызбамен, ү лкен аймақ тық зақ ымдалумен жү ретін ауыр ағ ымды, жиі рецидив беру, лимфа айналымының тұ рақ ты бұ зылу кө рінісіндегі тілме дамуы, басқ а да қ осымша ауыр аурулардың қ осылуы.

Этиотропты терапия. Тілмемен ауырғ ан науқ астарды емдеу ә детте, антибиотиктер -бензилпенициллин жә не осы уақ ытқ а дейін комплексті терапия басты орын алады (ә р кү нде 4-6 млн бірлік 7-10 кү н). Бастапқ ы кезде тілменің қ айталамалы тү рінде жә не оның кеш рецидивінде пенициллинмен емдеу ө те нә тижелі. Сонымен қ атар, 2-3 буынды цефалоспориндер (1 гр-нан, тә улігіне 3-4 рет), гликопептидтер, фторхинолондар қ олданылады (орташа терапевттік мө лшерде, 7-10 кү н). Эритромициннің, олеандомициннің, сульфониламидтік препараттардың жә не нитрофурандық препараттардың ә сері тө мендеу.

Тілмеде макролидтер кең қ олданылады - макропен, фрамилид, рокситромицин (800 мың бірлік, 7-10 кү н). Терапиялық концентрацияда макролид бактериостатикалық ә сер етеді. Жиі рецидивтер дамығ ан кезде екі-курсты антибиотикотерапия жү ргізіледі: β – лактамды препараттар курсынан соң 2-3 кү ндік ү зілістен кейін линкомицин тағ айындалады (0, 6 г-нан) кү ніне 3 рет, бұ лшық етке, 7 кү н бойы).

Линкозамидтерден - линкомицин (30% 8 сағ. сайын 0, 9 - 1.5 г. 7 -10 кү н). Антимикробты ә серге линкомицин макролидке жақ ын, бұ л препарат тілмеде рецидивті формасында жиі колданылады.

Ауыр ағ ымда кешенді антибиотикотерапия қ олданылады: бензилпенициллин + аминогликозидтермен бірге (гентамицин, канамицин, амикацин, стрептомицин), эритромицин + гентамицин, бензилпенициллин + рефампицин.

Антибиотикотерапия ә дістерінің қ олданылуында қ анағ аттанбаушылық нә тижелері сақ талады, ө йткені аурудың рецидивті ағ ымының дамуы маң ызды орын алады. Сол себепті, рецидивті тілменің этиотропты емі ү шін кешенді антибиотикотерапия (кем дегенде 2 антибактериальды препараттар) тағ айындалады. Ең тиімді қ осылыстарды цефалоспориндер жә не фторхинолондар (қ осылғ ан антибиотикотерапияда гентамицин жә не амоксициллинді қ олдануғ а болады).

Патогенетикалық терапия. 1.Тілменің патогенезінде екіншілік иммунды тапшылық тың ролін ескеріп комплексті емдеу кестесіне міндетті тү рде иммунокорректорлар қ осу қ ажет. Олар: интерлейкин – 2 (ронколейкин), интерферонның индукторлары (циклоферон, интерферонның индукторы бактериальды сұ йық

2. Витаминотерапия - аскорбин қ ышқ ылымен бірге В топ дә румендері 15 - 20 кү н тағ айындалады.

3. Қ абынуғ а қ арсы стероидты емес препараттар (реопирин, индометацин, диклофенак).

4. Антигистаминді препараттар.

5. Интоксикациямен кү ресу барысында (5% глюкоза ерітіндісі, 5 - 10% аскорбин қ ышқ ылының ерітіндісі, натрий хлорид изотониялық ерітінді) қ олданылады. Тә уліктік диурез кө рсеткіші бойынша қ абыну ошағ ында сулы сұ йық тық тың мө лшерін қ адағ алап отыру керек.

Жергілікті терапия.

1) Тілмеде тек дененің соң ғ ы бө ліктерінің кең буллезды элементінде жергілікті ем колдану керек. Жедел тілме кезінде ошақ ты тітіркендіріп, бірден экссудацияны кү шейтетін жә не репарацияны баяулататын Вишневский майың қ олдануғ а тиым салынғ ан. Эритематозды тү рінде бриллиант кө гімен, булланы жарғ анда фурациллин ерітіндісі, ірің ді асқ ынулары кезінде хирургиялық ем тағ айындалады.Ашылғ ан кө піршіктердің бетіне 0, 1% риванол ерітіндісін немесе 0, 02% фурацилин ерітіндісін тә улігіне бірнеше рет ауыстырып қ ояды. Ұ зақ эрозия сақ талғ ан жағ дайда эрозия ү стіне винилин (Шостаковский бальзамы) тағ айындаймыз. Жергілікті ем кө піршік пайда болғ аннан бастап, репарация ү рдісі - қ абыршық танғ анғ а дейін жү реді.

УКС (УФО), УЖЖ (УВЧ), лазермен емдеу қ олдануғ а болады

Тілмемен ауырғ ан науқ астарды бақ ылау жә не тексеру, стационардан шығ ару.

Тілменің жең іл ағ ымындағ ы науқ астарды ү й жағ дайында емдеуге болады. Тілменің рецидивті ағ ымына (бұ рынғ ы қ абыну орнындағ ы тері инфильтрациясы, тұ рақ ты ісіну синдромы, лимфостаз, ұ лғ айғ ан жә не ауру сезімді лимфалық тү йіндер) ә келетін қ олайсыз қ алдық белгілердің болмауымен кө рінетін клиникалық сауығ удың нә тижесінде стационарда емделген науқ астарғ а шығ арылу ұ сынылады.

Келесі бақ ылау жә не диспансерлеу тұ рғ ылық ты орны бойынша жұ қ палы аурулар емханалық кабинетінде жү ргізіледі.

Науқ астың кү тімі. Науқ ас терісінің таза болуын, дә ретке отыруын қ адағ алау. Науқ астарғ а жартылай сұ йық диета, кө п сұ йық тың ішуі тағ айындылады. Тілменің гангренозды жә не буллезды тү рінде жақ сы кү тім жә не гигиенаны сақ тау керек, ал сонымен қ атар ірің ді асқ ынуларды асептикалық ережелерді сақ тау қ ажет. Тілменің бу ллезді тү рінде жарылмағ ан кө піршіктерді абайлап кесіп, эксудатты шығ арып, қ абыну ошағ ына 0, 1% ривонол ерітіндісін немесе 0, 02% фурациллин ерітіндісімен кү ніне бірнеше рет ө ндеу жасап ашық ұ стау керек.

Алдын алу шаралары. Стрептококты ошақ тарды емдеу. Терінің бү тінділігін сақ тау.

Диспансерлеуге келесі науқ астар кіреді:

I топ – тілмемен жиі ауыратын, жылына ү ш реттен кем емес рецидивті ағ ымдағ ы науқ астар;

II топ – айқ ын маусымды рецидивті ағ ымдағ ы науқ астар;

III топ – стационардан шығ арылғ ан болжамы қ олайсыз науқ астар.

Науқ астарды тіркегенде диспансерлік бақ ылау картасы толтырылады. Оғ ан клиникалық жә не лабораториялық зерттеулер енгізіледі.

I диспансерлік топ - (тұ рақ ты диспансеризация) 3 айда 1 рет қ аралу. Жыл бойы бициллин профилактика (бициллин-5, 1, 5 млн. бірлік немесе ретарпен 2, 4 г-нан, бұ лшық етке). 1 жылдық 3 реттік ИИБЖ емі. Тұ рақ ты ісінулер мен лимфостаз айқ ындалғ анда қ айтадан физиотерапиялық ем қ олданылады. Кеш кү з бен ерте кө ктемде қ олданылатын жалпы тұ рақ тандырғ ыш терапия (витаминдер, тұ рақ тандырғ ыш адаптогенді препараттар – элеуторококк сығ ындысы, женьшень тү бірінің тұ нбасы). Созылмалы инфекцияның ошақ тарын санациялау.

Табан микоздарын, созылмалы тері ауруларымен қ атар созылмалы кан тамырдың жетіспеушіліктерді тың ғ ылық ты емдеу.

II диспансерлік топ – (2-3 жыл диспансеризациялау). Жарты жылда 1 рет тексеру. Маусымдық бициллинотерапия (бициллин-5, ретарпен) жә не тілменің маусымдық рецидивтеріне дейінгі, егулер курсы 2 жылғ а дейін жалғ астырылады, 2-3 аптада ИИБЖ 2 курсы. Жалпы тұ рақ тандырғ ыш терапия ерте кө ктемде жә не кешкі кү зде қ олданылады. Созылмалы инфекция ошақ тарын санациялау. Қ осарланғ ан созылмалы ауруларды, ә сіресе, аяқ тың терілік жә не тамырлық ауруларын тың ғ ылық ты емдеу.

III диспансерлік топ – (аурумен ауырғ аннан соң 6 ай ішінде диспансеризациялау). Аурумен ауырғ аннан соң 1, 4, 6 айда тексеру, тілменің болжамы қ олайсыз тү рінің қ алдық тарын физиотерапиялық емдеу. 1 айдан соң қ айтадан ИИБЖ курсын қ олдану. Осы бағ дарламаны практикағ а ең гізудің нә тижесінде тілменің рецидивті тү рімен ауыратындардың жылдық санын тө мендету жә не рецидивтердің арасындағ ы ремиссия кезең дерін ұ зарту болып табылады.

Профилактикалық шаралар. Тері жабындыларының тазалығ ын сақ тау керек. Жарақ аттардың, жарық тардың біріншілік ө ң делуі, ірің ді ауруларды емдеу, медициналық манипуляицялар кезінде асептика ережелерін қ атаң сақ тау – тілмені алдын алу шарасына жатады.

Эпидемиялық ошақ тағ ы шаралар қ арастырылмағ ан.