ІҮ. Мақсат қою кезеңі:1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық.

Ү. Жаң а сабақ: кіріспе. Шә кә рім Қ ұ дайбердіұ лының «Жаз келер» атты ө лең інен табиғ ат байлығ ының кө ркемдігімен, ондағ ы кө бею, бота, қ ұ лын, бұ зау, лақ, қ озылардың ойнақ тап, адам кө зінің тойюы, қ уанышы жайлы білейік. Оқ улық пен жұ мыс. Мә нерлеп, тү сініп оқ у. Сө здік жұ мыс. Харекет – ә рекет (тіршілік мағ ынасында). Несіп – ырыс, ризық, береке. Ақ ын жаз кө рінісін қ алай суреттеген? Ө лең шумақ тарын оқ ығ ан кезде кө з алдың а нелер елестейді?

Ү І.Тү сінгендерін тексеру: Адамдар туралы қ ай шумақ та айтылғ ан? Тауып оқ ы. Мына сызбағ а сү йеніп, Шә кә рім Қ ұ дайбердіұ лы туралы (3 класта оқ ығ аның бойынша) деректер жаз.

		Шә кә рім Қ ұ дайбердіұ лы

Ү ІІ. Қ орыту. 3 класта Шә кә рімнің қ андай ө лең імен таныстың? Есің е тү сір. «Адамдық борышың», «Бостандық тың таң ы атты», «Бір кесе меруерт»).

Ү ІІІ. Ү йге тапсырма: 1. тү сініп оқ у, жаттау. 2. Бағ алау.

№ 101. Тақ ырыбы: Наурыз. Міржақ ып Дулатов.

Мақ саты: Оқ ушыны Міржақ ып Дулатовтың «Наурыз» атты ө лең ін мә нерлеп, тү сініп оқ уғ а ү йрету, ө лең нің ө зекті тү йінді ойын ашуғ а жағ дай жасау, ө з бетінше шығ армашылық пен жұ мыс істеуге баули отырып, байланыстырып сө йлеуін, шығ армашылық ойлауын дамыту.

Тү рі: аралас сабақ. Ә дісі: сұ рақ -жауап, талдау, іздену. Кө рнекілігі: суреттер, кесте.

Сабақ тың барысы: І. Ұ йымдастыру кезең і. Сабақ қ а ә зірлік.

Балалар, бір – бірің е қ арап жымиың дар, жайланып отырып, кө здерің ді жұ мың дар. Менің айтқ анымды іштерің нен қ айталаң дар.

ІІ. Ү й тапсырмасын сұ рау: 1. Ө лең ді жатқ а айту. Ақ ын жаз кө рінісін қ алай суреттеген? Ө лең шумақ тарын оқ ығ ан кезде кө з алдың а нелер елестейді?

ІІІ. Ү й тапсырмасын пысық тау: Адамдар туралы қ ай шумақ та айтылғ ан? Шә кә рім туралы не білеміз?

ІҮ. Мақ сат қ ою кезең і: 1.Сабақ тың мақ сатын, тақ ырыбын хабарлау. 2.Жаң а сабақ қ а даярлық. Наурыз қ андай мереке? Ол мерекеге сендер қ алай дайындаласың дар?

Ү. Жаң а сабақ: кіріспе. Міржақ ып Дулатов – қ азақ тың белгілі ақ ыны, жазушы, ағ артушы-педагог. Жастайынан жетім қ алып, ағ асының қ амқ орлығ ында ө седі. 1928 жылы халық жауы деген жалғ ан жаламен 10 жылғ а абақ ты жазасына кесіледі. Абақ тыда жатып, ауыр науқ астан қ айтыс болады. Қ азақ ә дебиетінің алғ ашқ ы романы болып саналатын «Бақ ытсыз Жамал» атты романы бар. Оқ улық пен жұ мыс. Ө лең ді мә нерлеп, тү сініп оқ у.

Ү І.Тү сінгендерін тексеру: 1. Бірінші шумақ тың соң ғ ы жолын қ алай тү сінесің? «Қ ыс шық қ ан ө лмей тірі» деген жолдан ө лең нің қ ай кезде жазылғ анын аң ғ арасың?

2.«Ө шпес ө мір ө негелері» деген тарауда М. Дулатовтың қ андай шығ армасымен таныстың. Есің е тү сір. («Шешенің балаларын сү юі»)

Ү ІІ. Қ орыту. Ұ йқ асы бойынша екінші шумақ тың сызбасын дә птерің е сал.

І шумақ	ІІ шумақ

Ү ІІІ. Ү йге тапсырма: 1. Мә нерлеп, тү сініп оқ у. 2. Бағ алау.

№ 102. Тақ ырыбы: Наурыз. Сә кен Сейфуллин.

Мақ саты: Оқ ушыны Сә кен Сейфуллиннің «Наурыз» атты ө лең ін мә нерлеп, тү сініп оқ уғ а ү йрету, ө лең нің ө зекті тү йінді ойын ашуғ а жағ дай жасау, ө з бетінше шығ армашылық пен жұ мыс істеуге баули отырып, байланыстырып сө йлеуін, шығ армашылық ойлауын дамыту.

Тү рі: аралас сабақ. Ә дісі: сұ рақ -жауап, талдау, іздену. Кө рнекілігі: суреттер, кесте.

Сабақ тың барысы: І. Ұ йымдастыру кезең і. Сабақ қ а ә зірлік.

Адамның кү лкісі – ә лемдегі ең ғ ажайып қ ұ былыстардың бірі. Адам кү лкінің кө мегімен таныса да, қ оштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Кү лкі арқ ылы кө ң іл кү йлерің ді білдіріліп кө рің дер. Бір - бірің е жымиың дар, кү лкілерің ді сыйлаң дар. Рахмет! Ендеше сабағ ымызды бастайық.

ІІ. Ү й тапсырмасын сұ рау: 1. Міржақ ып Дулатовтың «Наурыз» атты ө лең ін жатқ а сұ рау.Бірінші шумақ тың соң ғ ы жолын қ алай тү сінесің? «Қ ыс шық қ ан ө лмей тірі» деген жолдан ө лең нің қ ай кезде жазылғ анын аң ғ арасың?

ІІІ. Ү й тапсырмасын пысық тау: Наурыз тойы жайлы не білесің дер? Ол қ ай уақ ытта тойланады? ІҮ. Мақ сат қ ою кезең і: 1.Сабақ тың мақ сатын, тақ ырыбын хабарлау. 2.Жаң а сабақ қ а даярлық.

Ү. Жаң а сабақ: Сә кен Сейфуллин (1894-1938) – қ азақ тың кө рнекті ақ ын, драматург жә не қ оғ ам қ айраткері. Қ арағ анды облысында туғ ан, «Кө кшетау», «Қ ызыл сұ ң қ арлар», «Тар жол тайғ ақ кешу», «Қ ыр балалары» т.б. шығ армалары бар. Оқ улық пен жұ мыс. Мә нерлеп, тү сініп оқ у. Ә р шумақ ты кезекпен жалғ астырып оқ у. тү сінігін айту. Ө лең ге сү йеніп, Наурыз айында болатын табиғ аттағ ы ө згерістер туралы айтып бер.

Ү І.Тү сінгендерін тексеру: Ө лең де адам кейпінде бейнеленген табиғ ат қ ұ былыстарын (кейіптеуді) мына ү лгі бойынша жазып шық.

Қ айтеді?

Жаз қ ұ шақ тайды, беттен сү йеді.

Су асығ ып, қ ар еріп жатыр сылқ ылдап

Қ ұ стар жү р, шаттанып, жырлап сұ ң қ ылдап

Мал ө зінше, жү р жадырап далада.

Ә рбір шумақ ты жеке-жеке оқ ып, М.Дулатұ лының «Наурыз» ө лең імен салыстыр. Екі ө лең мазмұ нында қ андай ұ қ састық бар? Ортақ тақ ырыптарды дә птерің е жаз.

Ү ІІ. Қ орыту. Бү гін не жайлы ө ттік? Наурыз айында болатын табиғ аттағ ы ө згерістер туралы айтып бер. Ү ІІІ. Ү йге тапсырма: 1. Мә нерлеп, тү сініп оқ у. 2. Бағ алау.

№ 103. Тақ ырыбы: Мен не ү йрендім?

Мақ саты: Оқ ушылардың «Туғ ан ө лкем - тұ ғ ырым» атты бө лімінен алғ ан білімін тұ жырымдау, ой қ орытындысын жасау арқ ылы баланың ойын нақ тылау, ө здігінен ізденіп жұ мыс істеуге баулу, жазбаша байланыстырып сө йлеуге, жазбаша тілін қ алыптастыру, мә тіннің мазмұ нын, негізгі кезең дерін қ алдырмай жазуғ а ү йрету; логикалық ойлау қ абілетін, есте сақ тау, зейінін жетілдіру.

Тү рі: аралас сабақ. Ә дісі: сұ рақ -жауап, талдау, іздену. Кө рнекілігі: суреттер, кесте.

Сабақ тың барысы: І. Ұ йымдастыру кезең і. Сабақ қ а ә зірлік. Кү нге қ олдарың ды созың дар. Кү ннің жомарт сә улелері ананың нә зік алақ анындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқ ырлы кү н барлық ө кпе мен мұ ң ды ерітіп жібереді. Жү регімізді жылу мен махаббатқ а толтырады.

Барлығ ы: Кү н жарығ ын алақ анғ а саламын, Жү регіме басып ұ стай қ аламын.

Ізгі ә рі нә зік, жарық, мейірімді, Болып кетер сонда дереу жан-жағ ым.

-Міне, жү регіміздегі осындай жылумен сабағ ымызды бастаймыз. Бү гін «Білгенімізді қ айталаймыз!» деген мақ сатпен жұ мыс істейміз.

ІІ. Ү й тапсырмасын сұ рау: 1., Наурыз айында болатын табиғ аттағ ы ө згерістер туралы айтып бер.

ІІІ. Мақ сат қ ою кезең і: 1.Сабақ тың мақ сатын, тақ ырыбын хабарлау. 2. Жаң а сабақ қ а даярлық. ІҮ. Қ айталау. Ә р оқ ушы жеке жұ мыс парағ ымен істейді.

1. «Ө з елім – ө лең тө сегім» деген мақ ал қ ай шығ армада кездесті?

А). Туғ ан жер. Қ. Аманжолов Б). Ұ шып келем. С. Жиенбаев Ә). Туғ ан жердің ыстығ ы-ай. Қ. Сапарбаев

В). Елтаң ба мен Ту туралы жыр. К. Оразбекұ лы.

2. Берілген анық таманы аяқ тап жаз. «Мінездеу дегеніміз адамның сыртқ ы келбеті, жү ріс-тұ рысымен бірге ішкі жан-дү ниесін, мінезін, жақ сы-жаман қ ылық тарын суреттеу.»

3. берілген ү зінді қ ай шығ армадан алынғ анын анық та. «- Қ ұ лыным, Қ айрошым... Қ айда жоғ алып кеттің.. – деп, ә лсіз ғ ана шық қ ан дауыс естілді.»

А). С.Мұ қ анов. Жылқ ы. Б). Н.Айтов. Алтын сө з.

Ә). М.Қ алдыбаев. Ү лек. В). Ғ. Мү сірепов. Ана қ ұ шағ ында.

4. Тақ ырыбы бірдей екі шығ арманың аты мен авторларын тауып жаз.

Міржақ ып Дулатовтың «Наурыз» атты ө лең імен, Сә кен Сейфуллиннің «Наурыз» атты ө лең і.

5. «Туғ ан ө лкем», «Туғ ан жер» ө лең деріндегі ортақ идея не? 1. Туғ ан елге деген кө ң іл кұ й мен ық ылас. 2. Туғ ан ө лкеге деген мақ таныш.

6. Кө ркем шығ арманың қ андай тү рлерін білесің?

1). Кө ркем шығ армада кездесетін адамның сыртқ ы тү рін, кескін-келбетін,

жү ріс-тұ рысын суреттеуді портрет дейді.

2). Мінездеу дегеніміз адамның сыртқ ы келбеті, жү ріс-тұ рысымен бірге ішкі жан-дү ниесін, мінезін, жақ сы-жаман қ ылық тарын суреттеу

3). Лирика дегеніміз кө ркем ә дебиет жанрының бірі. Лириканың басты ерекшелігі – адамның кө ң іл кү йін, сезімін, ішкі сырын сө збен бейнелеп кө рсетеді.

4) Шығ армадағ ы кейіпкерлердің кезектесіп сө йлеуін диалог деп атайды.

5). Кейіптеу дегеніміз табиғ ат қ ұ былысын жандандырып, адам сияқ ты кү лдіріп, билетіп, қ уантып, жылатып, т.б. кейіпте суреттеуді айтады

6). Сатира – кү лкіге, ә зіл – сық ақ қ а қ ұ рылғ ан шығ арма. Мұ ндай сипатта жазатын ақ ын-жазушыны «сатирик» деп атайды.

7). Басты кейіпкер – кө ркем шығ армадағ ы оқ иғ ағ а қ атысатын негізгі басты адам. Жазушы оның жеке сипатын, іс – ә рекетін, мінез-қ ұ лқ ын басқ алардан гө рі анық танылатындай етіп суреттейді.

8). Автор кө зқ арасы дегеніміз шығ армада суреттеліп отырғ ан кейіпкерге, оқ иғ ағ а, ө мір қ ұ былысына автордың беретін бағ асы, оның ө з ойы мен пікірі.

9). Оқ иғ аның шиеленісуі дегеніміз адамдар арасындағ ы қ арым-қ атынастың, қ имыл-ә рекеттің, яғ ни тартыстың қ иындауы.

10). Кейіпкерлердің ішкі сезімін білдіру ү шін ө зімен-ө зі сө йлескен сө зін монолог деп атайды.

11). Шығ армадағ ы кейіпкерлердің кезектесіп сө йлесуін диалог деп атайды

12). Кейбір ертегінің шығ арушы авторы белгілі болғ андық тан, оны ә деби ертегі деп атайды. Ә деби ертегілер туғ ан елді сү юді, адамгершілікті, шыншыл болуды уағ ыздайды.

13). Айтыс – халық ауыз ә дебиетінің бір тү рі. Айтыс дегеніміз екі ақ ынның арасындағ ы сө з жарысы. Айтыстың бірнеше тү рі болады

14). Тең еу дегеніміз екі нә рсенің ортақ сипатын, белгілерін табу, ұ қ сату

7. «Елтаң ба мен Ту туралы жыр» ә ң гімесіндегі Отан, ел, жер жө нінде жазылғ ан мақ алдардан 3-4 мақ алды есің е тү сіріп, жатқ а жаз.

А). «Ат – ердің қ анаты», «Бергенін қ олынан, бермегенін жолынан», «Ел аралағ ан сыншы болар», «Отан – оттан да ыстық», «Ө з елім – ө лең тө сегім», «Туғ ан жер – тұ ғ ырың, туғ ан ел - қ ыдырың», «Кісі елінде кү ркірегенше, ө з елің де дү ркірегенше», «Тө ртеу тү гел болса, тө бедегі келеді», «Ынтымақ тү бі – игілік»

8. «Шыбын жаны кө зіне кө ріну» деген сө з тіркесін қ олданып, сө йлем қ ұ рап жаз.

Ү ІІ. Қ орыту. Бү гінгі сабақ та біз не істедік? Ө здік жұ мыс сағ ан қ иындық ә келді ме?

Ү ІІІ. Ү йге тапсырма: 1. Ө ткенді қ айталау.

№ 104. Тақ ырыбы: Мен не ү йрендім? Тест.

Мақ саты: Оқ ушылардың «Туғ ан ө лкем - тұ ғ ырым» атты бө лімінен алғ ан білімін тұ жырымдау, ой қ орытындысын жасау арқ ылы баланың ойын нақ тылау, ө здігінен ізденіп жұ мыс істеуге баулу, жазбаша байланыстырып сө йлеуге, жазбаша тілін қ алыптастыру, мә тіннің мазмұ нын, негізгі кезең дерін қ алдырмай жазуғ а ү йрету; логикалық ойлау қ абілетін, есте сақ тау, зейінін жетілдіру.

Тү рі: аралас сабақ. Ә дісі: сұ рақ -жауап, талдау, іздену. Кө рнекілігі: суреттер, кесте.

Сабақ тың барысы: І. Ұ йымдастыру кезең і. Сабақ қ а ә зірлік. Кү нге қ олдарың ды созың дар. Кү ннің жомарт сә улелері ананың нә зік алақ анындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқ ырлы кү н барлық ө кпе мен мұ ң ды ерітіп жібереді. Жү регімізді жылу мен махаббатқ а толтырады.

Барлығ ы: Кү н жарығ ын алақ анғ а саламын, Жү регіме басып ұ стай қ аламын.

Ізгі ә рі нә зік, жарық, мейірімді, Болып кетер сонда дереу жан-жағ ым.

-Міне, жү регіміздегі осындай жылумен сабағ ымызды бастаймыз. Бү гін «Білгенімізді қ айталаймыз!» деген мақ сатпен жұ мыс істейміз.

ІІ. Ү й тапсырмасын сұ рау: 1., Наурыз айында болатын табиғ аттағ ы ө згерістер туралы айтып бер.

ІІІ. Мақ сат қ ою кезең і: 1.Сабақ тың мақ сатын, тақ ырыбын хабарлау. 2. Жаң а сабақ қ а даярлық. ІҮ. Қ айталау. ( Ә р оқ ушы жеке жұ мыс парағ ымен істейді)

«Туғ ан ө лкем - тұ ғ ырым» тарауына арналғ ан тапсырмалар мен тест сұ рақ тары.

1. Мына мақ алдарды аяқ тап жаз.

1). «Туғ ан жер – т ұ ғ ырың, туғ ан ел - қ ыдырың».

2). Ә ркімнің ө з жері – ұ жымақ.

2. Шатасқ ан шумақ тарды реттеп, ө лең ү зінділерді қ ай автордікі екенін тауып жаз.

Қ асым Аманжолов. «Шық шы тауғ а, қ арашы кең далағ а,

Мә з боласың, ұ қ сайсың жас балағ а.»

Мұ қ ағ али Мақ атаев. «Сү йемін мен жерімнің

Топырағ ын, тасын да»

3. Қ. Сапарбаевтың «Туғ ан жердің ыстығ ы - ай» ә ң гімесінің негізгі ойы қ андай?

А). Туғ ан жерді қ орғ ау

Ә). Туғ ан жерге деген сағ ыныш

Б). Ерлік жасау.

4. Кө кшетаудың ә семдігі мен кө ркемдігін суреттеген ақ ын кім?

А). А.С.Жиенбаев

Ә). Ә.Ж. Ә бдірашев