Рейно синдромы

ЕСЕКЖЕМ (КРАПИВНИЦА)

Есекжем (urticaria) – кенеттен пайда болып, жылдам жоғ алатын терінің (аз жағ дайда шырышты қ абаттың) кү лдіреуімен жә не терінің қ ышуымен сипатталатын синдром.

Этиология жә не патогенез. Есекжем – аллергиялық реакцияның бір тү рі. Қ алақ аймен кү йіп қ алғ анда, маса, ара шақ қ анда, тағ амғ а аллергия болғ анда, кейбір дә рілік заттарды қ абылдағ анда (антибиотик, сулфаниламид препараттары, емдік сарысулар, вакцина жә не т.б.) туындайды. Есекжем кей жағ дайда гельминтоз, паразитарлы инвазия, эндокриндік бездердің дисфункциясында, қ атерлі ісікте жә не т, б, ауруларда кездеседі. Сонымен қ атар есекжемнің пайда болуы тек қ ана аллергиялық емес, онымен қ оса нейрорефлекторлық қ ұ рылымғ а да тікелей байланысты.

Клиникалық кө рініс. Локализациясына жә не ү лкендігіне байланысты теріде кө птеген бө ртпелердің шығ уымен сипатталады. Есекжем кезінде бө ртпенің тү сі ағ арың қ ы болады. Бұ л жағ дайда бө ртпемен қ оса теріде жә не тері асты шел май қ абатында ү лкен тығ ыздалғ ан ошақ тар (алып есекжем)тү зіледі.

Бө ртпенің орналасқ ан жеріне байланысты есекжемнің клиникалық кө рінісі айқ ындалады. Тыныс алу жолдарының шырышты қ абатының зақ ымдалуында жө тел туындаса, қ атаң тыныс алу болады; ішектің зақ ымдалуында диарея пайда болады; буын зақ ымдалуында ө тпелі артралгия жә не т.б.

Аурудың ағ ымына байланысты жедел есекжем: бірнеше кү ннен, 1-2 аптағ а дейін созылады; созылмалы есекжем: ауру белгілеріне байланысты бірнеше айдан, бірнеше жылдарғ а дейін жалғ асады.

Емі. Ең бірінші кезекте этиологиялық фактордың ә серін (іш жү ргізетін жә не қ ұ сық шақ ыратын тағ амдық аллергиялар, жедел есекжемнің дә рілік этиологиясының кө рінісіне жататын - жгут салғ ан соң тамырды тарылтатын, қ ү рамында адреналині бар препараттар қ олдану жә не т.б.) тө мендету немесе жою. Кө бінесе глюкокартикоидты преапараттар мен олардың аналогтарын (преднизалон) қ олданады. Созылмалы есекжемді емдеу тә сілін ұ сынбас бұ рын, ең алдымен оның себебін (гельминтоз, эндокриндік, ісікті ауру жә не т.б.) анық тап алғ ан жө н болады.

РЕЙНО СИНДРОМЫ

Рейно синдромы – қ ол саусақ тарының кенеттен мұ здауымен жә не тиісті артериялардың спазмымен жү ретін симптомокомплексті ауру.

Этиология жә не патогенез. Толық зерттеліп бітпеген. Рейно синдромы дә некер тіннің диффузды ауруларында: ревматойдты артрит, жү йелі қ ызыл жегі, кө бінесе жү йелі склеродермия; артериосклерозда, мамандандырылғ ан ауруларда кездеседі. Нақ ты симптомокомплекске байланысты клиникалық кө рінісі ангионевротикалық реакциямен жалғ асатын болса, онда оны Рейно ауруы деп айта беруге болады.

Клиникалық кө рініс. Аталғ ан ауруғ а кенеттен туындайтын саусақ тағ ы мұ здау, кү йдіру, аурсыну сезімі тә н(І стадия). Себеп болатын факторларғ а қ оршағ ан ортаның тө мен температурасы, мазасыздық жә не т.б. жатады. Ұ стама бірнеше минуттан, бірнеше сағ аттарғ а дейін жалғ асады. Аурудың ІІ стадиясында қ ол саусақ тарының басының кө геруі жә не капиллярлардың веноздық бө лігінің атонисы мен қ ан іркілісі байқ алады. ІІІ стадия ұ стаманың ұ зақ қ а созылу нә тижесінде басталып, қ ол саусақ тарының терісінде қ анды бө лінісі бар қ апшық тү зілумен сиптталады. Бұ л қ апшық тар кейін сү йекке дейін жететін, ә р тү рлі терең діктегі некротикалық жарағ а ауысады. Некротикалық массаның ә сері тоқ тағ ан соң, беріштенген дә некер тіннің кө беюі салдарынан жараның жазылуы жү реді. Диагноз қ ою науқ асты толық сұ растыруғ а негізделеді; қ арап тексеру, пальпация жә не томография ү стама кезінде саусақ терісінің гипотермияланатынын кө рсетеді. Дифференциалды диагностика коллагеноз (жү йелі склеродермия) жә не басқ а аурулар арасында кездесетін Рейно ауруымен жә не Рейно синдромымен ажыратылады. Рейно синдромы жү йелі склеродермияның кө рінісіне айналғ анда болжам ө мір сү руге қ олайлы болады. Ал ауыр жағ дайларда ең бек қ абілетінің тө мендеуіне немесе мү гедектікке алып келуі мү мкін.

Емі. Рейно синдромының басты себебі болғ ан негізгі ауруғ а негізделеді. Симптоматикалық терапия мақ сатында ганглиоблокаторлар, жылытқ ыш физиоемдік процедуралар тағ айындалады. Аурудың ауыр ағ ымында хирургиялық ем (преганглионарлық симпатикалық радикотомия C_VI-Th₁) қ олданылады.