Глоссарий. 1. Проект кұрамы. Проект параметрлерін анықтау

1. Проект кұ рамы. Проект параметрлерін анық тау. Проект менеджері

Delphi - де біз қ осымшамен, яғ ни файлдар тобы - проектімен жұ мыс жасаймыз. Бұ л файлдар - Delphi ортасында қ ұ рылғ ан файлдар, модуль текстерінің файлдары, форма жә не проект файлдары.

Негізгі менюдің сә йкес опцияларын пайдалана отырып проектіні басқ аруғ а болады. Проектіні басқ аруғ а арнайы программа - проектілер менеджері арналғ ан. Проектілер менеджерінде проектіге енетін файлдарды қ осу жә не жою мү мкіндіктері бар жә не басқ а да операцияларды орындауғ а болады.

1. Дайындық жұ мысы

1.1. Ө з катологың ызды Lab 5 катологын қ ұ рың ыз.

2. Проект кұ рамы

2.1. Delphi терезесін жабың ыз. Ө зің із қ ұ рғ ан Lab2 катологын ашың ыз. Бұ л каталогта сіз қ ұ рғ ан проектінің файлдары бар. Осы файлдармен танысайық:

*.dpr – проект файлы

*.pas – программалық модуль файлы

*.dfm - форма файлы

*. dcu – компилицияланғ ан программалық модулъ файлы

*. res – ресурстар файлы

*. cfg –проект настройкаларының компилкяцияланғ ан файлы

*. dof – проект настройкасының текстік файлы

*. ≈ dpr, *. ≈ pas, *. ≈ dim – проектінің, модульдің резервтік кө шірмелерінің файлы

*.ехе – қ осымшаның орындалатын файлы.

Delphi - ге қ айта оралың ыз.

2.2. Проект файлы.

2.2.1. Проект программасының мазмұ нын кө ру ү шін негізгі менюдің Project\View Source опцияларына сырт еткізің із. Программа мазмұ нымен танысың ыз.

2.2.2. Контекстік менюды шақ ырың ыз жә не ClosePage опциясын таң даң ыз. Проект файлы Delphi - де толығ ымен қ ұ рылады жә не редакцияланбайды.

2.3. Программалық модуль файлы.

Проектіге енгізілген ә р формағ а жеке модуль қ ұ рылады. Бұ л файлда қ осымшаны қ ұ ру кезінде жазылғ ан кодтар, интерфейстік элементтердің оқ иғ аларын ө ң деуші кодтар, қ осымша кодтар жә не т.б. сақ талады. Проектіге формағ а тә уелсіз модулдерді қ осуғ а болады. Программалық модульдың кодын мұ қ ият караң ыз жә не ә р жолдың мағ ынасын анық таң ыз.

2.4. Форма файлы.

Форма файлында форма туралы информация сақ талады. Бұ л файл бинарлық жә не орындалатын файлғ а компилияция кезінде қ осылады.

2.4.1. Форма файлының мазмұ нын караң ыз. Ол ү шін мына командаларды орындаң ыз. File\ Open жә не файл типі – dfm таң даныз. Форма файлының кез - келгенін ашың ыз.

Форма файлы дегеніміз – формағ а қ олданылғ ан компоненттердің қ асиеттерінің тізімі, колданылуына сә йкес қ асиеттер ө згертілген.

2.4.2. Контекстік менюді шақ ырың ыз жә не \Close Page опцияларын таң даң ыз.

2.5. Проектілер тобы.

Delphi - де бірнеше проектілерді бір топқ а біріктіруге болады. Проектілер тобы файлының типі bpg жә не топқ а енетін проектілердің сипаттамасы мен жү йелік информациялы текстік файлдан тұ рады. Шындығ ында проект дегеніміз бір ғ ана элементтен тұ ратын проектілер тобы. Бұ ғ ан проект менеджерін ашып кө з жеткізуің ізге болады: жаң а қ ұ рылғ ан проект тізімінде бірінші болып Project Group1 (келісім байынша) тұ р.

3. Проект менеджері

Проектінің қ ұ рамдас бө ліктерін немесе проектілер тобын басқ аруғ а арналғ ан. Проект элементтерін саймандар панелінің кнопкаларымен немесе проект менеджерінің контекстік меню командаларымен басқ арамыз.

3.1. Delphi-дің барлық ашық файлдарын жабың ыз.

File\Close all.

3.2. View менюінің Project Manager командалары арқ ылы проект менеджерін шақ ырың ыз. Экранда проект менеджері терезесі пайда болады, онда проектілер тобы қ ұ рылмағ андығ ы кө рсетіледі.

3.3. Екінші лабораториялық жұ мыста қ ұ рғ ан проектіні ашың ыз – контекстік менюда \ Add Existing Project пунктін, ары қ арай ө з Lab2 каталогың ызды жә не проектіні таң даң ыз. Проект менеджері панелінде сіз проектілер тобы ProjectGroupl қ ұ рылғ анын кө ресіз жә не бұ л топта сіз шақ ырғ ан проекті те бар.

3.4. Проектілер тобы атын белгілең із. Контекстік менюді шақ ырың ыз жә не \ Save ProjectGroup AS опциясын орындаң ыз. Проектіні Lab 5 катологына жазың ыз.

3.5. Формағ а жаң а ат берің із (Name-гe Lab 2 мә нін меншіктең із).

3.6. Тармақ талғ ан тізімде модулъ атын белгілең із. Контекстік менюді шақ ырың ыз жә не \Save AS опциясын орыдаң ыз. Модульді U2 атымен сақ таң ыз.

3.7. Проектіге №4 лабораториялық жұ мыс проектісінің модулін қ осың ыз (контекстік менюдің Add командасы).

3.8. Форманың Name қ асиетіне Lab5 мә нін меншіктең із.

3.9. Модульді U4 атымен Lab5 каталогына сақ таң ыз.

3.10. Проектіге жаң а форма қ осың ыз. Ол ү шін негізгі менюдың File\ New командасын орындаң ыз жә не диалогтік терезеде (New Items) форма значогын таң даң ыз (Form).

3.11. Проектіге стандарт диалог шаблонын қ осың ыз. Стандарт диалогтар шаблоны New Items (Ғ іІе\ New) панелінің Dialogs қ осымшасында орналасқ ан.

3.12. Проектілер менеджерінде қ ұ рылғ ан проект қ ұ рамын қ араң ыз.

3.13. Белгіленген объектіге сә йкес (тә уелді) контекстік меню ө згерісін қ араң ыз.

4. Проект параметрлерін анық тау

4.1. Проектінің контекстік менюінің Options командасын таң дағ аннан кейін диалогтік терезеде проект параметрлері шығ ады. Негізгі менюдің Project пунктінің Options командасын таң дасақ, терезеде компиляторды келтіруге (настроить) жә не проект формасын қ ұ ру ә дістерін беруге, кө мекші файлды жә не значокты қ осуғ а болады.

4.2. Дайындалғ ан проектіні орындауғ а жіберсек экранда проектіге бірінші қ осылғ ан форма пайда болады. Бұ л форма проектінің негізгі формасы болып автоматты тү рде белгіленеді.

Тексерің із.

4.3. Кез - келген басқ а форманы негізгі қ ылу ү шін проект параметрлерін ө згерту керек. Project Options диалогтік терезесінде Forms бетінде Main Form терезесінде Form1-ді негізгі форма қ ылың ыз. Проект параметрлерін анық тау терезесін жабың ыз. Программаны орындаң ыз жә не сіз Form1 формасы негізгі форма болғ анын кө ресіз.

4.4. Project Options диалогтік панелін шақ ырың ыз жә не барлық беттің мазмұ нын қ араң ыз.

4.5. Ө з проектімізге жаң а ат жә не жаң а пиктограмма енгізейік. Application бетінің Title терезесіне енгізің із: «МП ү йрену». < Load Ісоns> кнопкасын басың ыз жә не пиктограмма ү шін жаң а сурет ашыныз: (C: \Programm Files\ Common Shared\ Borland\ Images\ Buttons ішкі каталогын іздең із). Программаны орындаң ыз жә не пиктограмма мен тақ ырып ө згергенін кө ресіз.

4.6. Проектіге жаң а форма қ осқ анда оғ ан келісім бойынша статус беріледі. Мұ ның мә ні, проект файла осы формағ а арналғ ан конструктор қ осылады жә не қ осымшаның
инициализациялау сә тінде шақ ырылады. Егер проектіде кө птеген форма болса, онда қ осымшаның орындалуы ұ зақ болады. Кейбір формаларды косымшаның орындалуы кезінде қ ұ рмаса да болады. Ол ү шін проект параметрлері диалогында форманы
Available forms тізіміне қ осса жеткілікті. Auto-create forms тізімінде тек негізгі форманы қ алдырың ыз.

4.7 Проект қ ұ рамына енетін объектіні жою ү шін жойылатын элементті белгілеу қ ажет жә не Remove (панельдегі кнопка) командасын орындаң ыз. Проектідегі барлық модульдерді, одан кейін проектінің ө зін жойың ыз.

5. Delphi терезесін жабың ыз жә не Lab 5 каталогын тазалаң ыз.

Екі /ү ш модульден тұ ратын қ осымша қ ұ рың ыз

Лабораториялық жұ мыс №6

Тақ ырыбы: Форманың атрибуттары жә не стилі. Форманы қ ұ ру жә не ө шіру. Қ осымша бірнеше форманы қ олдану

Максаты: TFORM класының негізгі ә дістері мен қ асиеттерін ү йрену.

Материалдар жә не қ ұ ралдар: дә ріс конспекстісі, Дельфи программалау ортасы

Жұ мыстың мазмұ ны жә не орындалу тә ртібі:

1. Теориялық материалды оқ у

2. Вариант бойынша тапсырмаларды орындау

3. Бақ ылау сұ рақ тарына жауап беру

4. Орындалғ ан жұ мыс жө нінде есеп беру

Лабораториялық жұ мыс бойынша есеп:

1. лабораториялық жұ мыс №6

2. тақ ырыбы, тапсырма варианты

3. Есепті шешу алгоритмі

4. Программа листингі

5. блиц-тестке жауап беру

Тапсырма:

1вариант

Бас формадан (стандарт форма) №2 лабораториялық жұ мыстың формасына кө шуге болады. №2 лабораториялық жұ мыстың формасынан қ осымшаның бас формасына қ айтып оралуғ а мү мкіншілік бар. Бас форма жұ мыс істеп тұ рғ анда қ осымшаның жұ мысын аяқ тау керек.

2 вариант

Aboutbox формасынан №2 лабораториялық жұ мыстың формасына кө шуге мү мкіндік бар. №2 лабораториялық жұ мыстың формасынан Aboutbox формасына да кө шуге болады. Екі формада да қ осымшаның жұ мысын тоқ тату мү мкіндігі болуы керек. Форманың стилі шығ арылатын есепке сә йкес таң далуы керек.

З вариант

Қ осымшаның жұ мысы пароль енгізуден басталуы керек. Паролъ дұ рыс енгізілген жағ дайда келесі формағ а кө шу керек. Бұ л форма №1 лабораториялық жұ мысты не №2 лабораториялық жұ мысты таң дауғ а мү мкіншілік береді.

Тек таң далғ ан форма ғ ана экранда кө рініп тұ руы керек. Таң далғ ан форма ғ ана жұ мысты аяқ тай алсын. Лабораториялық жұ мыстың формасы рамкасыз жә не тақ ырыпсыз тікбұ рыш тү рінде болсын.

4 вариант

Қ осымшаның жұ мысы пароль енгізілуден басталсын. Формалармен жұ мыс жасағ анда бір-біріне кө шу мү мкіндігі болсын. Жұ мыс барысында экранда бір форма ғ ана кө рінетін болсын. Лабораториялық жұ мыстың формалары қ осымшаның жұ мысын аяқ тасын.

5 вариант

Бас формада 1. №2 лабораториялық жұ мысты; 2. №4 лабораториялық жұ мысты; 3. жұ мыс соң ын таң дауғ а мү мкіндік берсін. Ә р лабораториялық жұ мыстан бас формағ а оралуды ұ йымдастыру керек. Қ осымшаның жұ мысын аяқ тау мү мкіндігі бас формада орындалсын.

Программаны Lab 6 ө з катологың ызғ а жазып алың ыз.

Блиц-тест:

1. Программаның

for i: =1 to 6 do

begin
clrscr;
write ('*');
end;
бө лігі орындалғ андаэкранғ а шығ атын нә тиже:

а) 1 жұ лдызша

б) ешқ андай жұ лдызша шық пайды

в) экран таза болады

г) қ атарғ а 6 жұ лдызша шығ ады

д) бағ анғ а 6 жұ лдызша шығ ады

Бақ ылау сұ рақ тары:

1. Формада кескіндеу компоненттерін қ ұ ру.

2. Тү зету жә не кескіндеу компоненттерінің Caption жә не Font қ асиеттері.

3. Біржолды мә тіндік редакторлар.

4. Кө пжолды мә тіндік редакторлар.

5. Метканың негізгі қ асиеті.

6. Memo-ның Lines қ асиеті.

7. Оқ иғ а ө ң деушілері қ алай қ ұ рылады?

8. Формалардың атрибуттары жә не стильдері.