Оқушылардың күн кестесіне қойылатын гигиеналық талаптар.

Балалардың кестесіне тазалық сақ тау, ас қ абылдау, таза ауада дем алып, ауа жұ ту, дене шынық тыру, ұ йық тау, мектепте жә не ү йде сабақ оқ у, ең бек ету, қ осымша сабақ тар мен ү йірмелерге қ атысу сияқ ты оқ ушының кү нделікті ө мірі жатады. Баланың ең бек қ абілеті кү ніне 2 рет жоғ ары болады. Сондық тан бұ л мезгілдерді мектепте сабақ оқ уына жә не ү й тапсырмаларын орындауғ а пайдалану керек. Таң ертең оқ итын оқ ушылар 16-18 сағ ат, тү стен кейін оқ итын оқ ушылар 8-12 сағ ат аралығ ында сабақ қ а дайындалғ ан жө н. Гигиеналық талапқ а сай ү й тапсырмаларының мө лшері барлық пә ннен де баланың жасына лайық жоспарланады. Сондық тан 1-ші сынып оқ ушылары сабақ дайындауғ а 1 сағ ат, ал 8-11-ші сынып оқ ушылары 3-4 сағ ат уақ ыт жұ мсайды. Сабақ дайындау барысында бастауыш сынып оқ ушылары ә рбір 25-30 минут сайын, жоғ арғ ы сыныптағ ылар 45 минут сайын ү зіліс жасап, демалу керек. Жоғ арғ ы сынып оқ ушылары 2 сағ аттан кейін 20 минут белсенді тү рде дем алғ аны дұ рыс болады. Сол кезде баланың талдауына немесе қ озғ алысы мол ойын ойнауына болады.

Оқ ушының киіну гигиенасы. Киім денені сыртқ ы ортаның механикалық, химиялық жағ ымсыз ә серінен сақ тайды. Сондық тан баланың денсаулығ ын қ амтамасыз етіп, оның ең бек ө німін арттыруда киімнің маң ызы зор. Гигиеналық тұ рғ ыдан қ арағ анда киім адамды сыртқ ы ә серлерден қ орғ ап, денеге қ ажетті жағ ымды жағ дайларды қ амтамасыз етіп қ ана қ оймай, жең іл, ең бекте, шаруада, қ озғ алыста қ олайлы болу керек.

Киімнің қ ажетті мө лшерде ылғ ал сің іргіш қ асиеті денсаулық сақ тауда маң ызды орын алады. Ылғ ал сің іргіш қ асиет деп маталардың ауадағ ы судың дуын немесе денеден шық қ ан терді сің іру қ абілетін айтады.

Киімге деген гигиеналық талаптар оның тү рі, пайдалану жағ дайларын, ауа-райын, қ ызмет бабын ескереді. Жалпы алғ анда, барлық киімнің тү рлерін тө рт топқ а бө леді: Сыртқ ы ауыр киім жә не жылы бас киім, сыртқ ы жең іл киім, іш киім, аяқ киім.

Оқ ушылардың сыртқ ы ауыр жылы киімі жең іл, жылы баланың денесіне сай болу керек. Сыртқ ы жең іл киім баланың денесіне ық шам, қ озғ алысына қ олайлы, жең іл, мық ты, ә сем жә не таза болу керек.

Іш киім табиғ и жіптен тоқ ылғ ан маталардан тігіледі. Аяқ киім табанды тоназудан, судан, тү рлі механикалық жағ ымсыз ә серден, кірден сақ тайды.

Ә ДЕБИЕТТЕР

1. К.Дү йсенбин. Жасқ а сай физиология жә не мектеп гигиенасы. А., 2003ж.

2. С.Жұ мабаев. Жас ерекшелік физиологиясы мен мектеп гигиенасы. А., 1996ж.

3. М.Нұ рышев «Адам анатомиясы» оқ улық, А.Қ арасай, 2006 348 бет

4. З.М.Алиакбарова. Мекиеп гигиенасының негіздері. Алматы, Абай атындағ ы АлМУ. 1985

5. З.М.Алиакбарова. Мектеп жасындағ ы балалардың анатомиясы, физиологиясы жә не мектеп гигиенасы. Алматы, РБК, 1993

Қ ОСЫМША Ә ДЕБИЕТТЕР

6. Ә. Кү зенбаева. Адам анатомиясы. Алматы, 2001ж.

7. А. Рақ ышев. Адам анатомиясы. Алматы, 2004ж. 1 бө лім

8. А. Рақ ышев. Адам анатомиясы. Алматы, 2004ж. 2 бө лім

9. М.. Нұ рышев «Адам анатомиясы» оқ улық, А.Қ арасай, 2006

10.Ж.Д.Демеуов. Мектеп жасына дейінгі балалардың анатомиясы, физиологиясы жә не гигиенасы. А., 1999ж.

11. Ш.С. Набидоллина Бастауыш мектеп жасындағ ы балалардың анатомиясы, физиологиясы жә не гигиенасы: Оқ улық.- Астана: Фолиант, 2007.- 280бет.

12. Қ.Ә.Сапаров. Адам анатомиясы бойынша білім дә режесін тексеруге арналғ ан тестілік тапсырмалар / Алматы: Қ азақ университетi, 2005.- 72бет.

13. К.М.Саугабаева. Тесты для контроля знаний по анатомии человека / Алматы: Қ азақ университетi, 2004.- 74с.

14. Г.Л. Билич Биология. Полный курс. В 3-х томах. Том 1. Анатомия / М.: ОНИКС 21 век, 2004.- 864с.

15. З.В. Любимова. Возрастная физиология.В 2-х ч.Ч.1: Учебник для вузов /- М.: ВЛАДОС, 2003.- 304с.

16. К.Дү йсембин Орталық жү йке жү йесi жә не жоғ ары жү йке ә рекетiнiң физиологиясы: Оқ улық / - Алматы: Қ азмемҒ АҒ ЗИ, 2001.- 217 б.