Материялық нукте үшін Даламбер принципі .

Динамиканың мә селелерін шешкен кездегі барлық ә дістер Ньютон заң дарынан келіп шығ атын тең деулерге немесе динамиканың жалпы теоремаларына негізделеді. Техникада кездесетін кө птеген мә селелерді шешуде механиканың жалпы принциптерінен пайдалану ө те қ олайлы. Бұ л принциптердің бірі Даламбер принципі.

Даламбер принципінде динамика тең деулеріне статика тең деулерінің тү рі беріледі. Еркін қ озғ алып бара жатғ ан материалық нү кте ү шін Даламбер принципін келтіріп шығ ару ү шін динамиканың негізгі тең деуінен пайдаланамыз:

,

немесе

. (4.1)

Шамасы материялық нү ктенің массасы мен оның ү деуінің кө бейтіндісіне тең болып, бағ ыты ү деу векторының бағ ытына қ арама-қ арсы бағ ытталғ ан вектор инерция кү ші деп аталады, яғ ни

(4.2)

(4.2) ні (4.1) ге қ ойсақ

(4.3)

келіп шығ ады. (4.3) ө рнегі еркін қ озғ алатын материалық нү кте ү шін Даламбер принципін анық тайды: Материялық нү ктеге ә сер ететін актив кү ш инерция кү шімен бірге тепе-тең дікте тұ рғ ан кү штер жү йесін қ ұ райды (4.1- сурет).

4.1 - сурет

Егер материалық нү кте қ исық сызық бойлап қ озғ алатын болса, онда инерция кү ші жанама жә не нормал қ ұ раушыларғ а ажратылады:

.

Мұ ндағ ы

немесе

,

Егер материалық нү кте тү зу сызық бойлап қ озғ алатын болса, онда

Еркін емес материялық нү кте ү шін Даламбер принципі тө мендегідей жазылады:

(4.4)

Бұ л ө рнектегі байланыс реакция кү шін білдіреді.