![]() Главная страница Случайная страница Разделы сайта АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
А. Ысқақаов «қазіргі қазақ тілі». Кітабынан.
Сө з – дегеніміз қ ыр сыры мол кү рделі тілдік категория.сө здің мағ ыналық дыбыстық шығ у тө ркіні даму тарихы қ олданылу ерекшелігі жасалу жолы ө згерілу жү йесі жә не басқ а алуан жақ тары бар. Тіл ғ ылымыынң ә р саласы сө зді ә р тұ рғ ыдан қ арап тексерді. Мысалы сө зжің дыбыстық жағ ынанбелгілі бір дыбыстық комплекс арқ ылы айтылатынынан сол дыбыстық комплекс арқ ылы қ ұ лақ қ а естілетінінен байыптаймыз. Сө здің осындай дыбыстық жақ тарымен байланысты мә селелерін зерттеу фонетика тарауынын міндеті. Белгілі бір ұ ғ ымнын атауынретінде қ олданылатын дыбыстық комплексті сө з деп атаймыз. Ә рбір сө здің бір бірімен тығ ыз байланысты екі жағ ы бар: сө здің сыртқ ы дыбыстық жағ ы, сыртқ ы дыбыстық жамылғ ыш. Екіншісі сол дыбыстық жамылғ ыш арқ ылы айтылатын не ұ ғ ынылатын ішкі мазмұ ны мағ ына жағ ы. Сө здің сыртқ ы дыбыстық қ ұ рамы мен ішкі мағ ынасы ү немі бірлікте болады. Сө здердің лексикалық жә не грамматикалық мағ ыналары. Ә рбір сө здің ө зге сө здермен қ арым қ атынасқ а тү спей, жеке дара тұ рғ андағ ы нақ тылы я негізгі мағ ынасы ә детте лексикалық я тура мағ ына деп аталады.мысалы: тас, ағ аштопырақ деген сө здерді алсақ олардың ә рқ айсысы ә рі нақ тылы ә рі жалпы атау.ө йткені ағ аш деп кө з алдымыздағ ы белгілі бір нақ ты ағ ашты да сондай ақ жалпы ағ аш атаулыны да атай береміз. Забиваем Сайты В ТОП КУВАЛДОЙ - Уникальные возможности от SeoHammer
Каждая ссылка анализируется по трем пакетам оценки: SEO, Трафик и SMM.
SeoHammer делает продвижение сайта прозрачным и простым занятием.
Ссылки, вечные ссылки, статьи, упоминания, пресс-релизы - используйте по максимуму потенциал SeoHammer для продвижения вашего сайта.
Что умеет делать SeoHammer
— Продвижение в один клик, интеллектуальный подбор запросов, покупка самых лучших ссылок с высокой степенью качества у лучших бирж ссылок. — Регулярная проверка качества ссылок по более чем 100 показателям и ежедневный пересчет показателей качества проекта. — Все известные форматы ссылок: арендные ссылки, вечные ссылки, публикации (упоминания, мнения, отзывы, статьи, пресс-релизы). — SeoHammer покажет, где рост или падение, а также запросы, на которые нужно обратить внимание. SeoHammer еще предоставляет технологию Буст, она ускоряет продвижение в десятки раз, а первые результаты появляются уже в течение первых 7 дней. Зарегистрироваться и Начать продвижение Тілдегі сө здерді олардың жү йесін даму жолдарын, жеке сө здердің лексикалық мағ ыналарын, сө здердің шығ у тарихы мен мағ ыналарының дамуы қ олдану ө згешеліктерін лексикалогия ғ ылымы тексереді. Лексикалық мағ ыналары басқ а басқ а сө здерді ә рі қ арай топшылай тү сіп, топ топқ а бө ліп, олардың ә р тобына тә н жалпы жә не жалқ ы сипаттарын анық тауғ а болады. Мысалғ а: тас, ағ аш, топырақ сө здерін бір ғ ана топқ а жатқ ызып зат есімдер деп грамматикалық жағ ынан топшылауымызғ а болады. Екінші сө збен айтқ анда сө здерді грамматикалық топтарғ а бө лу рә сімі оларғ а грамматикалық тұ рғ ыдан қ арап мағ ыналарын ашып соғ ан сә йкес категориялық сыр сипаттарын анық таудан туғ ан.мысалы: кен асылы жерде сө з асылы еледе деген сө здердің лексмкалық мағ ыналырында айырмашылық бола тұ рса да, бұ л сө здерде грамматикалық мағ ыналарында ө зара іштей ә лдеқ андай жалпылық бар. Мысалғ а жалпылық барлығ ын аң ғ ру қ иын емес жерде елде сө здерінің бә ріне тә н жалпы грамматикалық мағ ына жатыс септік жалғ ауы арқ ылы байланысқ ан. Сө здің лексикалық мағ ынасына тікелей байланысатын, осындай жалпы грамматикалық мағ ыналарын білдіретін формаларды граматика ғ ылымы зерттейді. Лексикалық мағ ына да грамматикалық мағ ына да бір сө здің бойында жарыса ө мір сү ре береді. Мысалы: Кө ршіні кө рші шақ ырады дегендегі ү ш сө йлемді алсақ, алғ ашқ ы екі сө здің лексикалық мағ ынасы бір де, соң ғ ы сө здің лексикалық мағ ынасы басқ а. Алғ ашқ ы екі сө здің лексикалық мағ ыналары бір болғ ан мен грамматикалық мағ ыналарында ө згешелік те бар.бұ л екеуінің грамматикалық мағ ыналарындағ ы жалпы ұ қ састық мыналар: екеуі де зат есім екеуі де жекеше мағ ына білдіреді. Ол екеуінің грамматикалық мағ ыналарындағ ы ө згешелік сол екі сө здің сыртқ ы тү рлеріндегі айырмашылық қ а байланысты. Ә рине кө рші деген сө зден кө ршінің деген сө здің бө лшегі артық. Осы артық бө лшек екінші сө здің сыртқ ы тү ріне ғ ана емес грамматикалық т мағ ынасына да ө згешелік енгізіп тұ р. Демек кө ршіні деген сө зде грамматикалық мағ ынасынан басқ а табыс септігінін мағ ынасы да бар. Екі сө здің сө йлем мү шелік қ ызметі қ ызметі жағ ынан қ ұ ралатын грамматикалық жағ ы да ажырап, біреуі сө йлемнің бастауыш кө рші, екіншісі сө йлемнің толық тауышы кө ршіні болып тұ р. Соң ғ ы шақ ырды деген сө здің де бірнеше грамматикалық мағ ынасы бар. Бұ л сө з етістік, ол ә рі ө ткен шақ тын мағ ынасы, ә рі ү шінші жақ тын мағ ынасы. Сервис онлайн-записи на собственном Telegram-боте
Попробуйте сервис онлайн-записи VisitTime на основе вашего собственного Telegram-бота:— Разгрузит мастера, специалиста или компанию; — Позволит гибко управлять расписанием и загрузкой; — Разошлет оповещения о новых услугах или акциях; — Позволит принять оплату на карту/кошелек/счет; — Позволит записываться на групповые и персональные посещения; — Поможет получить от клиента отзывы о визите к вам; — Включает в себя сервис чаевых. Для новых пользователей первый месяц бесплатно. Зарегистрироваться в сервисе Осы талдаудан мынадай қ ағ идалар туады. Сө з мағ ынасы жағ ынан ғ ана емес, қ ұ рамы жағ ынан да аса кү рделі категория. Сө з қ олданғ анда ә ә р алуан тұ лғ алық ө згеріске ұ шырап тү рленіп отырады. ондай ө згеріс ә сіресе сө здің морфологиялық қ ұ рамында болып олтырады. Осындай тұ лғ алық ө згеріске орай, сө здің бірде лексикалық мағ ынасы ө згерсе бірде семантикасы ьасқ а рең кке кө шеді. Сонымен қ атар осындай ө згерістерге байланысты сө здің грамматикалық мағ ынасы да тү рленеді. Сө здің ә рбір грамматикалық бө лшегінің ө зіне тә н кө рсеткіші болады. Грамматика сө зді тексергенде фонетикағ а да лексикағ а да сү йенеді олармен тығ ыз байланыста отырып сө дің сырын ашады. Н Оралбай. «Қ азіргі қ азақ тілінің морфологиясы» Грамматикалық мағ ына сө здің лексикалық мағ ынасымен бірге, оғ ан қ осыла жү ріп байланысты ойды білдіру қ ызмет атқ арады. Сө здің лекс икалық мағ ынасы мен грамматикалық мағ ынасының мынандай ерекшеліктері бар. Сө здің лексикалық мағ ынасы тү бір сө здер арқ ылы беріледі. Мысалы: қ ағ аз, кү н, ай, кө з, жү зік т.б. ал грамматикалық мағ ына тү рлері грамматикалық кө рсеткіштер арқ ылы тү бір сө зге ү стеледі. Мысалы: қ ағ аздар бұ л сө здегі кө птік мағ ына кө птік жалғ ау арқ ылы берілген. Жалпы грамматикалық мағ ына сө йлемдегі сө з атаулының қ ұ рамында ү немі болатын басқ а грамматикалық мағ ыналармен бірге жарыса, қ абаттаса жү ретін, қ олданылу аясы кең мағ ына. Жеке грамматикалық мағ ына сө йлемдегі сө здердің басқ а сө здермен қ андай грамматикалық қ атынасқ а тү суіне байланысты бір сө йлемде қ олданылсы, екінші сө йлемде кездеспеуі мү мкін. Демек жеке нрамматикалық яғ ни категориялық грамматикалық мағ ынаның қ олданылу аясы жалпы грамматикалық мағ ынадан ә лдеқ айда тар. «Қ азақ граматикасы» Сө з ұ ғ ымды білдіріп соның тілдік кө рсеткіші. Сө з алдымен лексикалогияның тікелей жә не басты обектісі бар. Ө йткені тілдегі сө здік қ ұ рам оның баюы дамуы, сияқ ты сө здің тікелей басындағ ы қ асиеттері лексикалогия саласында қ аралып шешімін табады. Сондай ақ сө з сө зжасам саласының да тікелей обектісі. Ал, грамматика гректің оқ и алу, ә ріп жазу білу деген сө зінен қ алыптасқ ан болса. Сө здердің бір бірімен тіркеске тү сіп сө йлем қ ұ рау сияқ ты қ асиеттері қ арастырылады. Грамматиканың бір саласы морфология сө здердің грамматикалық сипатын зерттейді. Ал синтаксис сө здің грамматикалық мағ ыналарын олардың берілу жолдарын тү рлену жү йесі мен ерекшеліктерін қ арастырады. Сө здің бар сипаты оның қ олданысында сө йлем ішінде айқ ындалатын сияқ ты дыбыстардың да бар қ асиеті сө з қ ұ рамында қ олданылуы арқ ылы айқ ындалады. Сондық тан да сө з фонетикағ а да қ атысты. Міне осы қ асиеттері негізінде сө зді ө те кү рделі тілдік еденица, ө йткені ол тілдің мә нді, мағ ыналы бө лшегі жә не сө йлем қ ұ рауғ а негіз болатын тілдік еденица. Қ. Жұ банов қ азақ тілі жө ніндегі зерттеулер. Сө зді екі мағ ынада қ олданамыз: Жазылғ ан сө йленген сө здің бә рін сө з дейміз. Мысалы: Қ атесі кө п болғ ансын, жазғ анның сө з болмай шығ ыпты. Нә рсенің атының бірі ө зін ғ ана сө з дейміз. Мысалы: жер жү зінің пролетарлары, бірігің дер.дегенде тө рт сө з бар. Грамматикада сө з дегенді кө бінесе осы соң ғ ы мағ ынада қ олданамыз. Айырып айтқ ымыз келсе бұ л соң ғ ы мағ ынасындағ ы сө зді жеке сө з дейміз. Жеке сө з заттың бір белгісінің аты. Мысалы: балла тас ү й, деген сө здердің ә рқ айсысы бір бір заттың аты. Сө йлегенде жеке заттың немесе заттың белгілерінің ө зді ө зіне ғ ана айтқ ымыз келсе ү й, тас, бала.деп айырым сө здер деп айтамыз. Ә рбір сө з осыла й айырым айырым айтуғ а келеді. Сө з деген зат біткеннің бә рінің аты емес ә р елдің ө зінің білген затының білген қ ұ былысының ғ ана аты. Білінген нә рселерге қ ойылғ ан атты сө з дейміз.
|