ДӘРІС № 3. Тақырып: Резеңкеден жасалған медициналық бұйымдар

Тақ ырып: Резең кеден жасалғ ан медициналық бұ йымдар

Мақ саты: Резең кеден жә не латекстен жасалғ ан бұ йымдарды қ арастыру (бастапқ ы материалы, технологиялық процесі, сынау ә дістері).

Дә ріс жоспары:

1. Медициналық мақ сатта қ олданылатын резең кенің қ ұ рамы жә не қ асиеттері.

2. Резең келерді алудың технологиялық процесі.

3. Резең келерді сынау ә дістері.

Дә ріс тезисі:

Резең ке деп табиғ и немесе синтетикалық каучуктың ә ртү рлі ингредиенттермен қ оспасын вулканизациялау кезінде алынатын жоғ ары молекулярлы қ осылысты айтады. Бір ғ ана жоғ ары молекулярлы қ осылыстардың негізінде физикалық -механикалық қ асиеттері ә ртү рлі резең келерді алуғ а болады, бірақ биологиялық инерттілігі жә не қ анның ұ юына тигізетін ә серінің болмауы сияқ ты кө рсеткіштер негізінен бастапқ ы полимердің қ асиетерімен анық талады.

Медициналық мақ саттағ ы резең келердің айрық ша ерекшелігі, оларды регенератордан – резең кені екіншілік ө ң деу ө німінен жасауғ а болмайды.

Кө біне медицинада табиғ и каучуктан; қ ұ рамында боялмағ ан жә не улы емес антиоксиданттары бар изопренді каучуктан; қ ұ рамында кремний жә не фтор бар органикалық каучуктардан жасалғ ан бұ йымдар қ олданылады.

Каучуктан басқ а резең кенің қ ұ рамына вулканизациялайтын агенттер, вулканизацияны тездететіндер, толық тырғ ыштар, жұ мсартқ ыштар, тозуғ а қ арсы заттар, кү шейткіштер, бояғ ыштар, арнайы заттар жә не т.б. кіреді. Осы мақ саттарғ а қ андай да бір химиялық қ осылыстарды таң дау каучуктың химиялық қ ұ рылымымен, бұ йым жә не қ оспаның технологиялық процесінің мү мкіндіктерімен, қ оданылуымен жә не эксплуатация жағ дайымен анық талады

Медициналық резең ке бұ йымдарды дайныдаудың технологиялық процесі келесі операциялардан қ ұ ралады:

1. резең ке қ оспаны алу;

2. жартылай фабрикатты дайындау;

3. резең ке бұ йымдарды алу немесе қ алыптау;

4. вулканизация;

5. ө ң деу, монтаж, ақ ауларын табу;

6. сапасын бақ ылау, таң балау, буып-тү ю.

Резең ке қ оспаны алу тө рт негізгі стадиядан тұ рады.

1. Каучукты пластификациялау резең ке араластырғ ыштарда 8-10 атм. қ ысымда 100-110°С жү ргізіледі. Алдымен каучукты бө ліктерге бө леді жә не іліп тастайды.

2. Резең ке қ оспаның ингредиенттерін дайныдау жә не оларды белгілі бір ретпен енгізу. Егер ингредиенттер кондицияланбағ ан тү рде тү ссе, онда оны алдымен дайындау керек. Ашық тү сті ингредиенттерді (мысалы, бор, каолин) ауада кептіреді жә не ауа сепарациясынан ө ткізеді (отсеиванию).

3. Араластыру резең ке араластырғ ыштарда 20-40 минут бойы жү ргізіледі.

4. Резең ке қ оспаны ә ртү рлі қ ондырғ ылардың кө мегімен суыту: салқ ындатқ ыш жү йелер, фестонды суытқ ыш қ ондырғ ылар, кә дімгі ванналар жә не т.б. Суытқ ыш ауаның температурасы 8-10°С болу керек.

Резең кенің ә ртү рлі қ асиеттерін ө лшеу жә не ә ртү рлі физикалық сынау тү рлерін жү ргізу резең кені алудың барлық стадияларында маң ызды роль атқ арады. Барлық зерттеулер сыртқ ы жағ дайлардың жә не қ оршағ ан ортаның ә серінен материалдардың қ асиеттерін анық тағ а бағ ытталады.

Механикалық сынауларды ү лгілерге жә не арнайы дайындалғ ан конструкцияларғ а, сонымен бірге дайын ө німдерге де жү ргізеді.

Дайын ө німдерді сынаудың келесідей тү рлері болады:

· дайын ө німдерден кесіп алынғ ан ү лгілерге зертханалық сынаулар;

· дайын ө німдерді арнайы немесе ә мбебап қ ондырғ ыларда сынау;

· дайын ө німдерді эксплуатация кезінде сынау.

Қ олданылуы бойынша механикалық сынаулар ү ш негізгі топқ а бө лінуі мү мкін:

· жалпы ә дістер материалдардың механикалық қ асиеттерінің сандық сипаттамаларын анық тауғ а мү мкіндік береді;

· арнайы ә дістердің кө мегімен шартты кө рсеткіштер алынады;

· бақ ылау ә дістері бақ ыланатын материал кө рсеткіштерінің берілген нормадан ауытқ уын анық тау ү шін бір материалдың ә ртү рлі партияларын сынау ү шін қ олданылады.

Тозуғ а сынау. Тозу себептері – жарық тың, жылудың, ауадағ ы оттегінің жә не т.б. ә сері Тә жірибе жү зінде табиғ и жә не жасанды тозу жағ дайлоары қ олданылады. Табиғ и жағ дай – арнайы жасалмағ ан, ескіру факторлар регламенттелмеген жағ дай. Табиғ и ескіру ә дістері резең ке бұ йымдардың эксплуатациясына жә не сақ тау жағ дайларына сә йкес келеді, бірақ ол ұ зақ уақ ытқ а созылады. Сынауды тездету ү шін ү лгілерді аздап созғ ылайды.

Резең ке медициналық бұ йымдарғ а жылытқ ыштар, мұ зғ а арналғ ан қ ұ тылар, астығ ак қ оятын дө ң гелектер, спринцовкалар, жатыр сақ иналары, резең ке баллондар жә не мехтар, ирригатор кружкасы, астығ а қ оятын дә рет қ абылдағ ыштар, медициналық клеенкалар, резең кеден жә не синтетикалық материалдан жасалғ ан тү тіктер жатады.

Жылытқ ыштар - ыстық сұ йық тық пен толтырылатын жә не науқ ас ағ засына жалпы жә не жергілікті ә сер ету ү шін қ олданылатын сосуд.

Мұ зғ а арналғ ан резең ке қ ұ тылар жарақ аттану, шығ у, созылу кезінде, сонымен бірге гинекологиялық практикада жергілікті емдеу ү шін қ олданылады..

Астығ а қ оятын дө ң гелектер теріні жараланудан қ орғ ау ү шін жә не оны емдеу ү шін қ олданылады.

Спринцовкалар ә ртү рлі каналдар мен қ уыстарды жуу ү шін жә не де клизма ү шін қ олданылады. Олар ұ штары жұ мсақ немесе қ атты болып келетін қ абырғ алары серпімді резең ке баллондар.

Жатыр сақ иналары – жатырдың тү сіп қ алуын сақ тандыруғ а арналғ ан қ алыпты қ уыс бұ йымдар, ашық тонды резең кеден жеті нө мірде шығ арылады.

Резең ке баллондар мен мехтар сарғ ыш немесе қ ызыл тү сті, спирттің жә не сулы-спиртті ерітінділердің ә серіне тұ рақ ты берік резең кеден дайындалады.

Ирригаторлы кружка жууғ а арналғ ан жә не ол кең мойынды резервуар, резең ке трубкамен патруб арқ ылы бірігеді.

Резең кеден жә не синтетикалық материалдардани жасалғ ан тү тіктер жарларды емдеу кезінде дренаж жасау ү шін, қ ан қ ұ юғ а, ағ зағ а сұ йық тық енгізу немесе сорып алу ү шін, сонымен бірге зертхана практикасында қ олданылады.

Астығ а қ ойылатын дә рет қ абылдағ ыштар аурхана жә не ү й жағ дайында ауры науқ астарғ а кү тім жасау ү шін қ олданылады.

Медициналық клеёнкалар тө мек жабдық тарын жә не жиһ азды бү лінуден қ орғ айды.

ДЕБИЕТ

1. О.А.Васнецова. Медицинское и фармацевтическое товароведение.- Москва: «ГЭОТАР-Медиа», 2005.

2. Умаров С.З., Наркевич И.А., Костенко Н.П., Пучинина Т.Н. Медицинское и фармацевтическое товароведение. – Москва: ГЭОТАР-MED, 2004.

БАҚ ЫЛАУ СҰ РАҚ ТАРЫ (кері байланыс)

1. Резең кенің қ ұ рамы (вулканизациялайтын агенттер, тездеткіштер, толық тырғ ыштар, жұ мсартқ ыштар жә не т.б.).

2. Резең ке қ оспаны алудың технологиялық процесі.

3. Резең ке қ оспаны алудың негізгі стадиялары.

4. Резең ке бұ йымдарды сынау.

5. Медицинада қ олданылатын резең ке бұ йымдар.