Бақылу сұрақтары

Лекция

Функционалдық бағ ытына байланысты бө лмелерді жобалау шешімдері. Функционалды бө лмелер топтары. Ө німдерді қ абылдау жә не сақ тау бө лмелері. Ө ндірістік бө лмелер.

Бө лмелерді жобалауғ а койылатын жалпы талаптар. Технологиялық есептемелердің қ орытындысынан алынғ ан сандық і кө рсеткіштер (қ ү рал-жабдық тың типі мен саны, жұ мысшылардың саны, жобаланатын кә сіпорынның жекеленген бө лмелерінің ауданы) жобалау ү шін негізгі материал болып табылады.

Бө лмелерді жобалау деп ғ имараттарды рационалды орналастыру жә не кә сіпорындағ ы технологиялық ү рдістердің талаптарына сә йкес кұ рал-жабдық тарды қ ою болып табылады.

Жобалаудың мақ саты - олардың ә рқ айсысын жобалау кезінде ұ сынылатын ө зара байланысы мен талаптарын ескере отырып, кә сіпорынның і қ ұ рамына енетін барлық бө лмелер тобын бірбү тін етіп біріктіру жатады. Жобалауды технологиялық ү рдістің жалпы сү лбесін қ ұ рудан бастайды.

Ә р тү рлі ө ндірістік бө лмелерді топтау кезінде олардың кейбіреулеріннш арасында байланысты ескеру қ ажет, мысалы, ыстық цех аспаздық ыдыстарды жуу бө лмелерінің қ асында, тарату орны - асханалық ыдыстарды жуу бө лмелерінің қ асында, сауда залы - вестибюль жә не т.б.

Қ азіргі кезде ә р тү рлі стадиядағ ы біртекті технологиялық ү рдістің кең істігіне қ атал тү рде шектеу қ ою қ абылданғ ан. Бұ л ү шін ә р стадияны жекеленген бө лмелерде жү ргізеді. Бірақ та бұ л ә діс кіші кә сіпорындарда кө птеген кішкентай бө лмелердің қ алыптасуына ә келеді, бұ л шикізаттардың, жартылай ө німдердің, дайын тағ амдардың, ыдыстардың ағ ындарын рационалды ұ йымдастыруғ а едә уір кедергі бола бастайды, сонымен катар қ ызмет кө рсететін персоналдар мен ө ндірістік кө ліктің жылжуына да кедергі жасайды.

Сондыктан қ атал тү рде белмелердің кең істік шектелуін мынадай жағ дайларда қ арастыру қ ажет, егерде санитарлы-гигиеналық жә не технологиялық талаптарғ а сә йкес болғ ан жағ дайларда қ арастырылады.

Ірі функционалды кө ршілес бө лмелердің тобын қ ұ ру технологиялық кұ рал-жабдық тарды ү лымды орналастыруғ а жә не ө ндірістік аудандардың азайтуғ а кө мектеседі. Кең бө лмелердің болуы тағ амдарды дайындау ү рдісіні механизациялауғ а кө мектеседі.

Жобалау кезінде жұ мысшылардың ең бек ету жағ дайына ә сер ететіи факторларды ескеру қ ажет. Олардың негізгісі болып:

Бө лмелердің микроклиматы (температура, ауа қ озғ алысының і жылдамдығ ы мен ылғ алдылыгы сонымен қ атар олардың қ ұ рамында зиянды қ оспалардың болуы;)

Акустикалық режим (дыбыс дең гейі жә не бө лмелерде шығ атын немесе сырттан шыгатын дыбыстардың сапалық сипаттамасы);

Кең істік сипаттама (бө лмелердің формасы мен кө лемі, қ ұ рал-жабдық тардың арасында аралыктың болуы жә не т.б.) Бө лмелерде оптималды санитарлы-гигиеналық режимді қ ұ ру ең бек ө німділігін жоғ арылатады жә не барлық ө ндірістік ү рдістің тиімді болуын қ амтамасыз етеді. Бө лмелердің жекелеген топтарын дә ліздер арқ ылы біріктіреді. Олардың енін функционалды тағ айындалуы бойынша (ө німдерді кө лбеу тасымалдау, персоналдың қ озғ алысы) жә не ерт шық қ ан жағ дайда адамдарды эвакуациялау жағ дайларын камтамасыз ету есебінен анық талады.

Ө німдерді тік тасымалдау лифттің кө мегімен жү ргізіледі. Ә р лифт шахтасының есігінің алдынан бос қ ұ рал-жабдық қ а тиеу аудандарын қ арастыру қ ажет. Жү к сиымдылығ ы 500 кг лифттер ү шін 2, 7х 2, 7м жоғ ары мө лшерде, ал жү к сыйымдылығ ы 100 кг лифттер ү шін 1, 5х 1, 5м.

Шикізаттарды қ абылдау жә не сақ тау бө лмелерін жобалау. Қ оймалық бө лмелердің тобын бір блокпен шаруашылык зонасы жағ ынан гимараттын бірінші қ абатында орналастыру қ ажет. Бұ л бө лмелердің ө зара байланысы функционалды тағ айындалуы жә не жү к ағ ынының схемасы бойынша анық талады. Салкындатылатын жә не салқ ындатылмайтын қ оймалар тиеу ауданына жә не тиеу-тү сіру рампасына максималды жақ ын орналасуы қ ажет. Тиеу орнын (ө німдерді тиеу жә не тү сіруге арналғ ан бө лмелер) люкпен, пандустармен, кө лбеу жә не тік кө тергіштермен таразылармен қ атар ә р турлі механизмдермен жабдық тау керек.

Етті тиеу бө лмелерінен сақ тау камераларына, дефростерлерге жә не ет цехтарына ілмелі жолмен тасымалданады. Қ уаттылығ ы кішкентай ет цехтарында етті жү к таситын арбалармен тасымалдайды.

Салқ ындатылатын камераларды біртекті блокпен ғ имараттың солтү стік немесе солтү стік-шығ ыс бө лігінде орналастыру ұ сынылады. Оларғ а тікелей машина бө лігін қ осып қ ою керек. Камералардың ауданы 4м² кем болмауы керек, ал оның жоспарындағ ы бір ө лшемі – 2, 1м. Салқ ындатылатын бө лмелер тобының конфигурациясы мү мкіндігінше тіктө ртбұ рышты формада, артық жерлер мен бұ рыштар шық пағ ан, ал есік арнайы жылу жү ргізілмеген терең дігі 1, 6м тамбурғ а қ арай ашылуына ұ мтылу қ ажет. Салқ ындатылатын камералардың есігінің ені 0, 9м ден аз болмауы керек. Есептеме бойынша ауа температурасы +2°С жә не одан жоғ ары жеке орналастырылғ ан камераларды тамбурсыз жобалауга рұ қ сат етіледі.

Жанында орналасқ ан салқ ындатылатын камералардың ауа температурасы есептемеде ә р тү рлі болғ ан жағ дайда, 4°С жә не одан аз, бұ ндай камералардың арасындағ ы қ абырғ а жылу изоляциясынсыз жобалайды.

Ереже бойынша қ алдық тарғ а арналғ ан камераларды ғ имараттың бірінші қ абатында (жалпы ө німдерге арналғ ан камералардан бө лек) тамбур арқ ылы жә не кә сіпорынның дә лізімен сыртқ а шығ атындай етіп орналастырылады. Ол асханалық ыдыстарды жуу бө лмелермен ың ғ айлы байланыста болуы керек, себебі, дайын тағ амдардың, жартылай ө німдердің жә не шикізаттардың ағ ындарына тағ амдардың қ алдық тарын тасымалдау жолдары қ арама-қ арсы кездеспеуі керек.

Ө ндірістік бө лмелерді функционалды тағ айындалуы бойынша жобалау шешімдері

Жобалаудың негізгі қ ағ идалары. Қ оғ амдық тамақ тандыру кә сіпорындарындағ ы цехтардың қ ұ рамы кә сіпорынның типіне, оның сиымдылығ ы немесе қ уаттылығ ына, ө ндірістік ү рдістердің сипатына (шикізатпен немесе жартылай ө німдермен жұ мыс жасайды) жә не қ ызмет кө рсету формасына байланысты болады.

Шикізатпен жұ мыс жасайтын кә сіпорынның ө ндірістік бө лмелеріне жататындар: ыстық жә не салқ ын цехтар, ет, қ ұ с, балық жә не кө кө ніс, ұ н цехының бө лмесі (кондитер цехы), асханалық жә не аспаздык ыдыстарды жуу бө лмелері, нан кесу бө лмелері, ө ндіріс мең герушісінің бө лмесі.

Даяшылармен қ ызмет кө рсетілетін кә сіпорындарда аталғ ан бө лмелерден бө лек қ осымша тарату орнын, сервизді бө лмені жә не буфетті қ арастырады.

Ас дайындау кә сіпорынның бө лмелерінің қ ұ рамындағ ы ет, балық (ет-балық) жә не кө кө ніс цехтарының орнына ас дайындау жә не кө ктерді ө ң деу цехтарының қ арастырылуымен ерекшелінеді.

1-сурет. Ө німдерді қ абылдау жә не сақ тау бө лмелерін орналастыру жобасы кө рсетілген. Мұ ндағ ы 1-таспалы конвейер; 2- таразы; 3- жү к тасымалдау арбашасы; 4- тауар таразылары; 5- дө ң гелекті жү каяқ; 6- жү каяқ; 7- сө релер; 8- жуу ваннасы.

Бақ ылу сұ рақ тары

· Дайындамаларды жетілдіру кә сіпорындарындағ ы техникалық бө лмелер туралы тү сініктер жә не, олардың ауданы

· Кә сіпорынды жобалау кезінде қ андай бө лмелерге жасанды жарық беруге болады

· Кә сіпорынды жобалау кезінде қ андай тек табиғ и жарық берілуі қ ажет?

· Қ оймаларды жобалауда коридор ені қ андай болады?