Денсаулық сақтау мәселелерi бойынша сектораралық кiшi бағдарламалар

Саламатты ө мiр салты жә не мiнез-қ ұ лық факторларына негiзделген ә леуметтiк мә нi бар аурулардың дең гейiн тө мендету

Мақ саты: қ ауiптiң мiнез-қ ұ лық факторларын бақ ылаудың алдын алу жә не кү шейтуге жү йелi жә не кешендiк ұ станым арқ ылы саламатты ө мiр салтын қ алыптастыру.

Мiндеттерi:
1) қ оғ амда темекi шегудiң ә леуметтiк жағ ымсыз имиджiн жасау;
2) саламатты ө мiр салтын қ алыптастыруда ү кiметтiк емес ұ йымдардың жә не бизнес-қ оғ амдастық тың қ атысуын жандандыру;
3) алкогольдi шектен тыс тұ тынудың, активтi жә не пассивтi темекi шегудiң жә не есiрткiнi тұ тынудың салдарлары туралы халық тың хабардар болуын арттыру;
4) темекi бұ йымдары мен алкогольдi шектен тыс тұ тынуды тө мендету;
5) халық ты спорттық -бұ қ аралық iс-шаралармен қ амтуды ұ лғ айту.

Нә тижелер кө рсеткiштерi:
кемiнде 30 минут дене шынық тырумен шұ ғ ылданатын адамдардың ү лесiн 2013 жылғ а қ арай 18 %-ғ а дейiн, 2015 жылғ а қ арай 24, 9 %-ғ а дейiн (2009 ж. - 14%) арттыру.
темекiнi тұ тынудың таралуын 2013 жылғ а қ арай 19, 5 %-ғ а дейiн, 2015 жылғ а қ арай 18, 2 %-ғ а дейiн (2009 ж. - 21, 4%) тө мендету.
алкогольдi шектен тыс тұ тынудың таралуын 2013 жылғ а қ арай 15 %-ғ а дейiн, 2015 жылғ а қ арай 14 %-ғ а дейiн (2009 ж. - 16, 9%) тө мендету.

Қ ол жеткiзу жолдары мен тиiстi шаралар
СӨ С туралы халық тың хабардар болуын арттыру, медициналық, ә леуметтiк қ ызметкерлер мен журналистердiң кү шiн жұ мылдыру арқ ылы жү зеге асырылатын болады. Бұ л ү шiн мынадай медициналық бағ дарламаларды жетiлдiру жоспарланады: проблемалардың ө зектiлiгiн, кө шбасшылар мен елдiң атақ ты адамдарының, денсаулық сақ тау, мә дениет, спорт, бiлiм салаларының кө рнектi қ айраткерлерiнiң қ атысуын, темекi шегудiң, алкогольдi шектен тыс тұ тыну мен есiрткiлердi пайдаланудың алдын алу мен одан емдеудiң жаң а технологияларын танымал етудi ескере отырып тақ ырыптар ә зiрлеу. Бұ дан басқ а, медициналық теле жә не радиобағ дарламалар шығ ару, медициналық бағ дарламаларды кө руге ең қ олайлы уақ ытта кө рсету жоспарлануда.
СӨ С қ алыптастыруда Ү ЕҰ мен бизнес-қ ұ рылымдардың қ атысуын жандандыру ү шiн мемлекеттiк ә леуметтiк тапсырыс берiп, саламатты ө мiр салтын қ алыптастыруда оларды белсендi қ атыстыру жоспарлануда. Бұ дан басқ а, жұ мыс берушiлердiң азаматтардың денсаулығ ын сақ тау мә селелерiнде кә сiпорындар мен ұ йымдардың қ ызметкерлерiн дене шынық тыру-сауық тыру жә не спорттық қ ызметтермен қ амтамасыз етудi қ оса алғ анда, корпоративтiк ә леуметтiк жауапкершiлiгiн арттыру жоспарлануда.
Темекi бұ йымдарын тұ тынуды тө мендету мақ сатында темекi бұ йымдарына акциздердi кезең -кезең мен арттыру; дамығ ан елдердiң тә жiрибесi бойынша темекi бұ йымдарын сату ережелерiн жетiлдiру; темекi индустриясы тарапынан жанама жарнамағ а тыйым салу сияқ ты экономикалық шаралар қ абылданатын болады.
Темекi шекпейтiндердiң таза ауағ а қ ұ қ ығ ын қ орғ ауды қ амтамасыз ету ү шiн қ оғ амдық орындарда темекi шегуге тыйым салу аймағ ын кең ейту (қ оғ амдық кө лiк аялдамалары, кө пшiлiк демалуғ а арналғ ан қ оғ амдық орындар ашу) жоспарлануда. Темекi шегудiң зияны туралы халық ты ақ параттандыру жө нiндегi, оның iшiнде темекi бұ йымдарында ескертпе жазу алаң ының кө лемiн ұ лғ айту, сондай-ақ графикалық бейнелеу мен пиктограммаларды ә зiрлеу жә не енгiзу арқ ылы жұ мыстар жалғ асатын болады.
Бұ дан басқ а, халық тың арасында, ә сiресе БМСК дең гейiнде темекi шегудiң профилактикасы жө нiнде медицина қ ызметкерлерiнiң жұ мысын кү шейту; темекi бұ йымдарын тұ тынудан бас тартқ ысы келетiндердi қ олдау, оның iшiнде темекiнi тастағ ысы келгендерге медициналық -психологиялық кө мек жү йесiн ұ йымдастыру; темекiнi тастағ ысы келгендерге ө ң iрлiк жә не ұ лттық телефон желiлерiн ұ йымдастыру бойынша медицина қ ызметкерлерiнiң, ә леуметтiк қ ызметкерлердiң жұ мысын кү шейту жоспарлануда.
Алкоголь мен есiрткiнi шамадан тыс тұ тынуды мынадай бiрнеше бағ ыттарда: экономикалық шараларды қ олдану жолымен: алкоголь ө нiмдерiне салық ты кезең -кезең мен жоғ арылату; қ ол жетiмдi бағ алар бойынша дә стү рлi ұ лттық сусындарды (қ ымыз, шұ бат жә не т.б.) iске асыру жә не ө ндiрiс жө нiнде шағ ын бизнестi дамытуды басымды қ олдау, сондай-ақ ө ндiрiлетiн алкоголь ө нiмдерiн бақ ылау мен сапасын реттеу жә не Қ азақ стан Республикасының аумағ ында алкоголь ө нiмдерiн заң сыз ө ндiру жә не контрабандалық алкоголь бұ йымдарының ә келiнуiне бақ ылауды кү шейту жө нiнде нормативтiк қ ұ қ ық тық базаны жетiлдiру жолымен тө мендету жоспарлануда.
Алкоголь мен нашақ орлық ты шектен тыс тұ тынуды тө мендету ү шiн алкогольге жә не нашақ орлық қ а қ арсы насихаттауды жү йелi жү ргiзуге арналғ ан мынадай жағ дайлармен қ амтамасыз етiлетiн болады:
қ оғ амда алкоголь сусындарын шектен тыс тұ тынуды жә не есiрткi тұ тынуды қ абылдамау жағ дайын, бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарын (бұ дан ә рi - БАҚ) қ амти отырып қ алыптастыру;
алкоголь сусындарына жасырын жә не оның жанама тү рлерiн қ оса алғ анда, жарнамағ а толық тыйым салу;
алкоголь жә не есiрткiнi тұ тынудың зардаптары туралы халық ты ақ параттандыру, ө з денсаулығ ына, ә сiресе балалар, жасө спiрiмдер жә не жастарда жауапты қ атынасты оқ ыту жә не қ алыптастыру;
алкогольге қ арсы жә не есiрткiге қ арсы профилактикалық бағ дарламалар ә зiрлеу жә не енгiзу;
IIМ жү йесiнiң кә мелетке толмағ ан балалар iстерi жө нiндегi инспекторларымен ақ параттық -ә дiстемелiк жұ мыс жү ргiзу;
IIМ қ ызметкерлерiн (полицейлер, учаскелiк инспекторлар) алкогольдi (есiрткiлiк, уыттылық) мас болу кү йiндегi тұ лғ аларғ а қ атысты қ абылданатын шараларғ а сараланғ ан тә сiлдерге оқ ыту.
Халық ты спорттық -бұ қ аралық iс-шаралармен қ амтуды ұ лғ айту ү шiн дене белсендiлiгi, спорт жә не белсендi демалыспен айналысу ү шiн инфрақ ұ рылымды дамыту; қ ол жетiмдi спорттық -сауық тыру объектiлерiн қ ұ ру; саябақ жә не ойын алаң дарының жағ дайын жақ сарту жоспарлануда. Халық ты ақ параттық -бiлiм беру бағ дарламаларын БАҚ -қ а орналастыру арқ ылы ақ параттандыру арқ ылы дене тә рбиесi жә не спортпен айналысуғ а халық тың уә ждемесiн арттыру бойынша жұ мыс жалғ асатын болады. Дә стү рлi спорттық шараларды, ұ лттық спорт тү рлерi мен ұ лттық ойындарды БАҚ -ты тарта отырып, халық тың барлық топтарын қ атыстырып республика ауқ ымында ө ткiзу, сондай-ақ, халық тың дене шынық тырумен жә не спортпен айналысу уә ждемесi факторы ретiнде жоғ ары жетiстiктi спортты дамыту ү шiн жағ дай жасау жоспарлануда.
Халық тың барлық топтары арасында спортпен айналысу жә не дене белсендiлiгiне жағ дай жасайтын жә не кө термелейтiн тұ лғ алар мен ұ йымдарды ынталандыру дене белсендiлiгiнiң таралуына ық пал ететiн маң ызды фактор болып табылады. Бұ л ү шiн азаматтардың денсаулығ ын сақ тау мә селелерiнде кә сiпорындар мен ұ йымдардың қ ызметкерлерiн дене тә рбиесi-сауық тырушылық жә не спорттық қ ызмет кө рсетулермен қ амтамасыз етудi қ оса алғ анда, жұ мыс берушiлердiң корпоративтiк ә леуметтiк жауапкершiлiгiн арттыру қ ажет.