Аса қауiптi инфекциялардың (конго-қырым геморрагиялық қызбасы (бұдан әрi - КҚГҚ) профилактикасы

Мақ саты: халық тың КҚ ГҚ -мен сырқ аттанушылығ ын тө мендету.

Негiзгi мiндетi: кенеге қ арсы iс-шаралар кешенiн жоспарлы тү рде жә не уақ тылы ө ткiзу.

Нә тижелер кө рсеткiшi: КҚ ГҚ -мен сырқ аттанушылық ты 100 мың адамғ а шақ қ анда 0, 2-ден аспайтын дең гейде ұ стау.

Қ ол жеткiзу жолдары жә не тиiстi шаралар
КҚ ГҚ -мен сырқ аттанушылық ты тө мендету мақ сатында тиiстi профилактикалық шаралар кешенi жетiлдiрiлетiн болады, оның барысында эндемиялық ө ң iрлерде мал бастарына жә не малдың қ ора-жайларына кенеге қ арсы ө ң деу жү ргiзу, сондай-ақ КҚ ГҚ бойынша қ олайсыз елдi мекендердiң айналасына санитариялық -қ орғ ау аймақ тарын қ ұ ру жоспарлануда.
Республиканың КҚ ГҚ бойынша эндемиялық аумақ тарында кенеге қ арсы ө ң деу жү ргiзудiң бiрың ғ ай ә дiснамасын ә зiрлеу жоспарлануда. Бұ дан басқ а, КҚ ГҚ -ны жұ қ тыру жолдары жә не алдын алу шаралары туралы халық арасында санитариялық -тү сiндiру жұ мысын кү шейту жө нiндегi iс-шаралар жалғ асатын болады.

Негiзгi ә леуметтiк мә нi бар аурулардың жә не жарақ аттардың профилактикалық iс-шараларын, скринингтiк зерттеулерiн кү шейту, диагностикасын, емдеу мен оң алтуды жетiлдiру

Бағ дарлама шең берiнде перинаталдық медицинаны дамыту, акушериялық -гинекологиялық жә не педиатриялық қ ызметтер арасында ө зара iс-қ имылды жақ сарту, босандыру жә не балаларғ а арналғ ан ұ йымдарды қ азiргi заманғ ы емдеу-диагностикалау аппаратурасымен жарақ тандыруды жалғ астыру, дә рiлiк заттармен қ амтамасыз етудi жақ сарту, кадрларды даярлау жү йесiн жетiлдiру, неонаталдық технологияларды белсендi енгiзу жоспарлануда.
Сондай-ақ тұ қ ым қ уалайтын жә не жү ре пайда болғ ан ауруларды ерте анық тауғ а, оларды уақ тылы емдеуге, асқ ынуғ а, мү гедектiкке жә не ө лiм-жiтiмге алып келетiн ауыр аурулардың дамуын тоқ татуды қ амтамасыз етуге мү мкiндiк беретiн, олардың жас, физиологиялық ерекшелiктерiне жә не ДДҰ ұ сынымдарына негiзделген халық тың нысаналы топтарына арналғ ан ұ лттық скринингтiк бағ дарламалар кешенi ә зiрленедi жә не енгiзiледi.
Осы бағ дарламаның шең берiнде негiзгi ә леуметтiк мә нi бар аурулар мен жарақ аттарды: жү рек қ ан-тамыр ауруларын, онкопатологияларды, туберкулездi, АИТВ-ны, психиатриялық ауруларды, эндокриндiк ауруларды (диабет), сондай-ақ жарақ аттарды (жол жә не ө ндiрiстiк жарақ аттар, кү йiктер) диагностикалау, емдеу жә не оң алту ә дiстерi жетiлдiрiлетiн болады. Кө рсетiлген аурулар мыналармен сипатталу нә тижесiнде алынғ ан:
таралуы жоғ ары жә не тез ө рбитiн, қ аралуы бойынша сырқ аттанушылық қ ұ рылымында бiрiншi орындарды алады;
ө лiм-жiтiм жә не мү гедектiкке шығ у себептерi қ ұ рылымында елеулi ү лесi бар;
ауру ағ ымының ауыртпалығ ы (сырқ аттардың ө мiр сү ру сапасын тө мендетедi, функциялық белсендiлiгiн шектейдi) жә не жағ ымсыз нә тиженiң жоғ ары ық тималдығ ы;
бә секеге қ абiлеттiлiктiң жаһ андық индексiне елеулi ә сер ету.
Халық тың жалпы санында егде адамдар ү лесiнiң айтарлық тай артуының кү тiлiп отырғ ан ү рдiсiн ескере отырып, геронтологиялық жә не гериатриялық медициналық кө мек жетiлдiрiлетiн болады.

Мақ саты: халық тың денсаулығ ын одан ә рi нығ айту жә не негiзгi ә леуметтiк мә нi бар аурулар мен жарақ аттардың дең гейiн тө мендету.

Негiзгi мiндеттер:
1) азаматтардың ұ рпақ ты болу денсаулығ ын жә не ана мен бала денсаулығ ын сақ тауды нығ айту;
2) аурулардың, оның iшiнде мү гедектiктiң профилактикасына тә сiлдердi жетiлдiру, скринингтiк зерттеулердi дамыту жә не СӨ С-тi ынталандыру;
3) негiзгi ә леуметтiк мә нi бар аурулар мен жарақ аттануларды диагностикалауды, емдеудi жә не оң алтуды жетiлдiру;
4) егде жастағ ы адамдарғ а кө рсетiлетiн медициналық кө мектi (геронтологиялық жә не гериатриялық кө мек) жетiлдiру.
Нә тижелер кө рсеткiштерi:
нә ресте ө лiм-жiтiмiнiң 1000 тiрi туылғ андарғ а шақ қ анда 2013 жылғ а қ арай 14, 1-ге дейiн, 2015 жылғ а қ арай 12, 3-ке дейiн (2009 ж. - 36, 9) тө мендеуi;
ана ө лiм-жiтiмiнiң 100 мың тiрi туылғ андарғ а щақ қ анда 2013 жылғ а қ арай 28, 1-ге дейiн, 2015 жылғ а қ арай 24, 5-ке дейiн (2009 ж. - 29, 2) тө мендеуi;
мү гедектiкке бiрiншi рет шығ удың 10 мың адамғ а шақ қ анда 2013 жылғ а қ арай 28, 4-ке дейiн, 2015 жылғ а қ арай 28-ге дейiн (2009 ж. - 29, 4) тө мендеуi;
қ анайналым жү йесiнiң ауруларынан ө лiм-жiтiмнiң 100 мың адамғ а шақ қ анда 2013 жылғ а қ арай 374, 8-ге дейiн, 2015 жылғ а қ арай 353, 9-ғ а дейiн (2009 ж. - 416, 4) тө мендеуi;
онкопатологиядан ө лiм-жiтiмнiң 100 мың адамғ а шақ қ анда 2013 жылғ а қ арай 99, 5-ке дейiн, 2015 жылғ а қ арай 95, 8-ге дейiн (2009 ж. - 112, 7) тө мендеуi;
туберкулезден ө лiм-жiтiмнiң 100 мың адамғ а шақ қ анда 2013 жылғ а қ арай 12, 0-ге дейiн, 2015 жылғ а қ арай 11, 6-ғ а дейiн (2009 ж. - 12, 9) тө мендеуi;
жарақ аттанушылық тан ө лiм-жiтiмнiң 100 мың адамғ а шақ қ анда 2013 жылғ а қ арай 94, 6-ғ а дейiн, 2015 жылғ а қ арай 92, 1-ге дейiн (2009 ж. - 108, 4) тө мендеуi;
15-49 жас аралығ ындағ ы жас тобында АИТВ инфекциясының таралушылығ ын 0, 2-0, 6 шегiнде ұ стау.

Қ ол жеткiзу жолдары мен тиiстi шаралар
1. Азаматтардың ұ рпақ ты болу денсаулығ ын жә не ана мен бала денсаулығ ын сақ тауды нығ айту мыналарды кө здейдi:
1) ДДҰ -ның халық аралық стандарттарына сә йкес ана мен баланың денсаулығ ын сақ тау (бұ дан ә рi - АБДС) қ ызметi ұ йымдарында ә йелдер мен балаларғ а мамандандырылғ ан кө мектiң жә не БМСК дең гейiнде кө рсетiлетiн медициналық кө мектiң сапасын, қ олжетiмдiлiгiн жә не сабақ тастығ ын арттыру:
қ азiргi заманғ ы технологияларды пайдаланып, ұ рық тың жә не жаң а туғ ан нә рестелердiң туа бiткен жә не тұ қ ым қ уалайтын ауруларын диагностикалаудың скринингтiк бағ дарламаларын жетiлдiру;
ғ ылыми дә лелдi медицина негiзiнде ә зiрленген акушерия, неонатология жә не педиатрия бойынша (дамудың туа бiткен аномалияларын қ осқ анда) емдеу мен диагностикалаудың хаттамаларын жә не ДДҰ халық аралық стандарттарын енгiзу;
денсаулық ты жә не толық қ анды ө судi, дамуды жә не аурулардың профилактикасын қ амтамасыз етуге арналғ ан ДДҰ -ның халық аралық стандарттарына сә йкес БМСК дең гейiнде ерте жастағ ы балаларды (дамудың туа бiткен аномалиялары бар балаларды қ осқ анда) антеналдық кү тудi жә не қ адағ алауды жетiлдiру;
АБДС ұ йымдарының қ ызметiнде сапаны ү здiксiз арттырудың қ азiргi заманғ ы ә дiстемесiн ә зiрлеу жә не енгiзу;
АБДС қ ызметi ұ йымдарында медициналық кө мектiң мониторингi, бағ алау жә не сабақ тастық тетiктерiн жетiлдiру;
ДДҰ -ның енгiзiлген тиiмдi технологияларына сә йкес амбулаториялық -емханалық ұ йымдардың жә не акушериялық жә не балалар стационарлары медицина қ ызметкерлерiнiң кә сiби дең гейiн арттыру;
балалар жә не босандыру ұ йымдарын ДДҰ -ның енгiзiлген тиiмдi технологияларына сә йкес қ азiргi заманғ ы медициналық жабдық тармен жә не медициналық мақ саттағ ы бұ йымдармен жарақ тандыру;
отбасында ерте жастағ ы балалардың ө суi мен дамуына оң тайлы кү тiмдi қ амтамасыз ету жө нiнде халық тың бiлiмдерiн арттыру;
мектеп жасындағ ы балаларғ а, ә сiресе ауылдық жерлерде медициналық кө мектi ұ йымдастыру мен кө рсетудi жақ сарту;
медициналық кө мектi психологиялық қ олдаумен, жасө спiрiмдердiң қ ұ пиялылық пен жә не қ ұ қ ық тық консультациясымен ұ штастыратын жасө спiрiмдер қ ызметiн дамыту;
АБДС қ ызметiн ақ параттық қ амтамасыз етудi жетiлдiру;
2) халық аралық стандарттарғ а сә йкес ұ рпақ ты болу денсаулығ ын нығ айту жө нiнде тиiмдi тә сiлдердi ә зiрлеу жә не енгiзу:
отбасын жоспарлау, оның iшiнде ә йелдердi гравид алды (жү ктiлiкке дейiн) дайындау, отбасын жоспарлау жө нiндегi ұ лттық нұ сқ ауды (ДДҰ нұ сқ ауы негiзiнде) ә зiрлеудi қ амтитын қ ауiпсiз ана болуы, жасө спiрiмдер мен жастардың қ ауiпсiз жыныстық тә рбиесi жө нiнде қ ызметтер кө рсетудiң тиiмдi жү йесiн қ ұ ру жә не БМСК-ның медициналық персоналды жә не мамандандырылғ ан кө мектiң барлық дең гейiн отбасын жоспарлау жө нiндегi консультация беру дағ дыларына оқ ыту;
дә лелдi медицина негiзiнде ұ рпақ ты болу жү йесi аурулары профилактикасының, диагностикалау мен емдеудiң, андрологияны дамытуды қ осқ анда (ерлер денсаулығ ын нығ айту), тиiмдi ә дiстерiн ә зiрлеу жә не енгiзу;
денсаулық тың гендерлiк кө рсеткiштерiн статистикалық есепке алуды жетiлдiру.

2. Аурудың, оның iшiнде мү гедектiктiң профилактикасы жү йесiн кринингтiк зерттеулердi дамыту жә не СӨ С-тi ынталандыру тө мендегiлердi болжайды:
1) профилактикалық тексеруге арналғ ан стандартталғ ан, инновациялық тә сiлдердi ә зiрлеу жә не енгiзу:
халық тың нысаналы топтары ү шiн жыл сайын жалпы халық санының кемiнде 30 %-ын қ амти отырып ұ лттық скринингтiк бағ дарламалар кешенiн ә зiрлеу жә не енгiзу;
БМСК дең гейiнде СӨ С-тi ынталандыру тетiктерiн ә зiрлеу жә не енгiзу;
2) профилактикалық iс-шаралардың қ олжетiмдiлiгiн жә не сапасын қ амтамасыз ету:
дә рiгерге дейiнгi (SСОRЕ) жә не дә рiгерлiк скринингтiң халық аралық тиiмдi ә дiстемелерiн енгiзу;
нысаналы топтардың ерекшелiктерiне сә йкес профилактикалық тексерудi жү ргiзудiң хаттамалары мен стандарттарын ә зiрлеу жә не енгiзу;
БМСК мамандарын профилактика жә не скрининг мә селелерi бойынша оқ ыта отырып, амбулаториялық -емхана ұ йымдарын экспресс диагностикағ а арналғ ан аспаптармен жарақ тандыру;
3) диспансерлiк байқ ау ү шiн халық аралық стандарттарды жә не тиiмдi тә сiлдердi енгiзу:
дә лелдi медицинағ а негiзделген диспансерлiк байқ ау жү ргiзудiң хаттамалары мен стандарттарын ә зiрлеу жә не енгiзу;
созылмалы ауруы бар науқ астарғ а, оның iшiнде мү гедектерге (ересектер мен балалар) диспансерлiк бақ ылау ә дiстемесiн жетiлдiру;
4) профилактикалық iс-шаралардың тиiмдiлiгiн бағ алау жү йесiн енгiзу:
ө ткiзiлетiн профилактикалық iс-шаралардың тиiмдiлiгiн бағ алаудың нысаналы индикаторлар жү йесiн ә зiрлеу жә не енгiзу;
шығ ындардың тиiмдiлiгiн бағ алау жү йесiн енгiзу жә не ә зiрлеу.

3. Негiзгi ә леуметтiк мә нi бар аурулар мен жарақ аттарды диагностикалауды, емдеу мен оң алтуды жетiлдiру:
1) диагностикалау мен емдеудiң кешендi бағ дарламаларын ә зiрлеу жә не енгiзу:
негiзгi ә леуметтiк мә нi бар ауруларды диагностикалау мен емдеудiң халық аралық стандарттарын, хаттамалары мен ә дiстемелерiн енгiзу;
ТМККК шең берiнде кө рсетiлетiн медициналық қ ызметтiң тiзбесiн кезең -кезең iмен кең ейту;
ТМККК-ге енгiзiлген дә рiлiк заттардың тiзбесiн кең ейту;
негiзгi ә леуметтiк мә нi бар ауруларды диагностикалау жә не емдеу бойынша ө ткiзiлетiн iс-шаралардың тиiмдiлiгiн кө рсететiн мақ сатты индикаторларды ә зiрлеу жә не енгiзу;
денсаулық сақ тау жү йесiне арнайы ә леуметтiк жұ мыс стандарттары мен индикаторларын енгiзу;
ә леуметтiк мә нi бар аурулармен ауыратын пациенттердiң мониторингiн жетiлдiру жә не мемлекеттiк органдардың аталғ ан науқ астар контингентiн, оның iшiнде мү гедектердi емдеудегi iс-қ имылын ү йлестiру;
аталғ ан науқ астар контингентiнiң бiрың ғ ай ақ параттық базасын қ ұ ру;
2) негiзгi ә леуметтiк мә нi бар ауруларды оң алтуды жетiлдiру:
негiзгi ә леуметтiк мә нi бар аурулармен ауыратын пациенттердi, оның iшiнде мү гедектердi оң алтудың халық аралық стандарттарын жә не ә дiстемелерiн енгiзу (медициналық, ә леуметтiк, психологиялық оң алту);
науқ астарды оң алту бойынша ө ткiзiлетiн iс-шаралардың тиiмдiлiгiн кө рсететiн мақ сатты индикаторларды ә зiрлеу жә не енгiзу;
3) науқ астарғ а паллиативтi кө мек кө рсетудi жетiлдiру:
паллиативтi кө мек кө рсетудi жә не мейiрбикелiк кү тiмдi қ ажет ететiн науқ астарды емдеу стандарттарын жә не хаттамаларын халық аралық талаптарғ а сә йкес ә зiрлеу;
дә рiгерлер мен орта медицина персоналына жә не ә леуметтiк қ ызметкерлерге арналғ ан паллиативтi кө мек бойынша оқ ыту бағ дарламасын ә зiрлеу жә не енгiзу.

4. Егде жастағ ы адамдарғ а кө рсетiлетiн медициналық кө мектi (геронтологиялық жә не гериатриялық кө мек) жетiлдiру:
егде жастың медициналық -биологиялық, ә леуметтiк, психологиялық мына аспектiлерiн кешендi шешу, ол мыналарды қ амтиды:
нормативтiк қ ұ қ ық тық базаны ә зiрлеу жә не жетiлдiру;
дә лелдi медицина негiзiнде егде жә не кә рiлiк жасындағ ы пациенттердi диагностикалау, емдеу жә не оң алту хаттамаларын ә зiрлеу жә не жетiлдiру;
медицина персоналына, оның iшiнде ұ йым дең гейiн ескере отырып ә леуметтiк қ ызметкерлерi ү шiн бiлiктiлiк стандарттарын, жү ктеме нормативтерiн ә зiрлеу;
геронтологиялық жә не гериатриялық кө мектiң тиiмдiлiгiн бағ алау (индикаторлар) жү йесiн ә зiрлеу жә не енгiзу.