Байланыстың коммутирленетін және бөлінетін каналдары.

Дә ріс №9, 10

Тақ ырыбы: Телекоммуникациялық жү йе жө нінде негізгі деректер.

ТВС қ ызмет ету жағ дайында телекоммуникациялық жү йесінің (ТКЖ) немесе телекоммуникациялық жү йесінің (ТКЖ) немесе деректерді беру жү йесінің (ДБЖ) негізгі қ ызметі абоненттер арасында аппаратты оперативтік жә не ө лшемді алмасуды ұ йымдастыру жә не деректерді беру шығ ынын қ ысқ артуда болып отыр. ТКЖ тиімділігінің бас кө рсеткіші – аппаратты жеткізу уақ ыты – факторлар қ атарына тә уелді: байланыс желісінің қ ұ рылымына, байланыс желісінің ө ткізгіш қ абілетіне, ө зара ә рекеттесетін абоненттер арасындағ ы байланыс каналдарын жалғ ау тә сілдеріне, аппартаттың алмасу хаттамаларына, беретін ортағ а абоненттердің қ ол жеткізу ә дістеріне, пакеттерді маршруттау ә дістеріне.

Байланыстың желілік, желістік жә не каналдар типтері.

ТВЖ – те байланыс желісі пайдаланылады – телефондық, телеграфтық, телевизиялық, спутниктік. Байланыс желісі ретінде қ олданылады: кабельді (қ арапайым телефонды байланыс желісі, витая пара, коаксиль кабелі, байланыстың талшық оптималық желісі (БТОЖ), немесе световоды), радиорелелік, радиожелілер.

Байланыстың кабельді желілер арасында ең жақ сы кө рсеткіштерге светаводтар ие. Олардың негізгі артық шылығ ы: жоғ ары ө ткізгіш қ абілеті (секундына жү здеген мегабит): сыртқ ы электромагнитті ө ріске сезгіш еместігі жә не меншікті электромагнитті сә улеленудің жоқ тығ ы, оптикалық кабельді тө сеудің тө мен ең бек сыйымдылығ ы; ү лкен емес меншікті масса (ө ткізу жолағ ының кума массасының); қ олданудың кең саласы (ұ жымдық қ ол жеткізу магистралін, жергілікті желістердің перифейриялық қ ұ рылғ ылы ЭЕМ байланыс жү йесін қ ұ ру, микропроцессорлық техникада жә не т.б).

БТОЖ кемшілігі: сигналдарды беру бір бағ ытта жү зеге асады; қ осалқ ы ЭЕМ световодына қ осылу сигналды едә уір нашарлатады; световодтарғ а қ ажетті жоғ ары жылдамдық ты модельдер ә зірше қ ымбат; Эем жалғ айтын световодтар электрлі сигналдарды жарық тық қ а тү рлендіргішпен жабдық талуы тиіс жә не керісінше.

ТВЖ – да байланыс каналдарының мынадай типтері қ олданыс табуда:

· Симплексті, мұ нда таратқ ыш пен қ абылдағ ыш байланыстың бір желісімен байланысады, ол бойынша ақ парат тек бірбағ ытта беріледі (бұ л телевизиялық байланыс желісіне тә н);

· Жартылай дуплексті, мұ нда байланыстың екі тү йіні бір желісімен жалғ анғ ан, ақ парат бір бағ ытта кезектесе беріледі; (бұ л ақ параттық – анық тамалық, сұ рау – жауап жү йесі ү шін тә н);

· Дуплексті, мұ нда байланыстың екі тү йіні екі желіспен жалғ анғ ан (байланыстың тікелей желісімен жә не кері), ақ парат бір мезгілде қ арама – қ арсы бағ ытта беріледі;

Байланыстың коммутирленетін жә не бө лінетін каналдары.

ТКЖ – де бө лектенген байланыс каналдары жә не осы каналдармен ақ паратты беру уақ ытын коммутациялау болып жіктеледі.

Бө лектенген байланыс каналдарын пайдаланғ анда қ абылдаутаратқ ыш аппаратура ү немі ө зара жалғ анғ ан. Мұ нымен жү йенің аппарат беруге дайындығ ының жоғ ары дә режесі қ амтамасыз етіледі. Бө лектенген байланыс каналдарының табыстылығ ы тек каналдарды жеткілікті тү рде жү ктемелеу жағ дайында ғ ана жетеді.

Байланыстың коммутирленетін каналы ү шін жоғ ары икемділік жә не салыстырмалы ү лкен емес бағ асы тә н (трафиктік кіші кө лемі кезінде). Мұ ндай каналдардың кемшіліктері: коммутацияғ а кететін уақ ыт, байланыс делісінің жеке учаскелерінің бос еместігінің блокировкалау мү мкіндігі, байланыстың ең тө мен сапасы.