Главная страница Случайная страница
Разделы сайта
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Гемофилия гені неге ер адамдарда жиі, ал, әйел адамдарда сирек көрінеді?
|
|
Кесі мен ұ лы дальтоник, ал, анасы тү сті жақ сы ажырата алады. Ата-анасының жә не баласының генотиптерін анық таң ыз. Дальтонизм белгісі ә кесінен ұ лына беріле ме?
Анасының генотипі — Dd, ә кесінің генотипі – dY = Баласының генотипі — dY =Баласы дальтонизм генін анасынан алды
Ә кесі мен ұ лы гемофилия ауруымен ауырады, ал, анасының қ ан ұ юы қ алыпты. Ата-анасының жә не баласының генотиптерін анық таң ыз. Дальтонизм белгісі ә кесінен ұ лына беріле ме? Анасының генотипі — Нh, ә кесінің генотипі – hY =Баласының генотипі — hY =Баласы гемофилия белгісін анасынан алды
Ртү рлі формалы асқ абақ тың ақ тү сі (W) сары тү сіне (w) доминантты, жемісінің диск (D) тә різді пішіні шар (d) тә різді формасына доминанттыовидная форма плода (D) доминирует Ө сімдіктер қ андай гаметалар тү зеді; алғ ашқ ы ө сімдіктің жемісінің фенотип қ андай; ә рбір шағ ылысудан алғ ан ұ рпақ тардың фенотипі қ андай: WWdd x WwDD; WWDd x WwDd; WwDd x Wwdd
1) гаметалар: 1. Wd, WD и wD; WD, Wd жә не WD, Wd, wD, wd; WD, Wd, wD, wd жә не Wd, wd = 2) Р 1. ♀ ақ шар тә різді х ♂ ақ диск тә різді; ♀ ақ диск тә різді х ♂ ақ диск тә різді; ♀ ақ диск тә різді х ♂ ақ шар тә різді 3) F1 1.барлығ ы ақ диск тә різді; ақ диск тә різді жә не ақ шар тә різді; ақ диск тә різді, ақ шар тә різді, сары диск тә різді, сары шар тә різді
Ә ртү рлі формалы асқ абақ тың ақ тү сі (W) сары тү сіне (w) доминантты, жемісінің диск (D) тә різді пішіні шар (d) тә різді формасына доминантты. Ө сімдіктер қ андай гаметалар тү зеді; алғ ашқ ы ө сімдіктің жемісінің фенотипі қ андай; ә рбір будандастырудан алынғ ан F1 ұ рпақ тардың фенотипін жә не ажырау қ атынасын табың ыз:
WwDd x WwDd; WwDD x wwdd; WwDd x wwdd:
1) гаметалар: 1. WD, Wd, wD, wd жә не WD, Wd, wD, wd; WD, wD жә не wd; WD, Wd, wD, wd жә не wd. = 2) Р 1. ♀ ақ диск тә різді х ♂ ақ диск тә різді; ♀ ақ диск тә різді х ♂ сары шар тә різді; ♀ ақ диск тә різді х ♂ сары шар тә різді 3) F1 1. ақ диск тә різді, ақ шартә різді, сары диск тә різді, сары шар тә різді (9: 3: 3: 1); ақ диск тә різді жә не сары диск тә різді (1: 1); ақ диск тә різді, ақ шар тә різді, сары диск тә різді, сары шар тә різді (1: 1: 1: 1)
Ә йелдер босанатын ауруханада екі ұ л баланы ауыстырып алды. І жұ п ата-аналарының қ ан тобы – А жә не 0, ІІ жұ п ата-аналарының – А жә неВ, ұ л баларының қ ан топтары А жә не 0. Ата-аналарының қ ан топтарын, балаларының генотиптерін жә не олардың ата-анларының табың ыз: I-ші жұ п ата-ана — IАi0 х i0i0 =II- ші жұ п ата-ана — IАIА х IАIB =i0i0 –I жұ птың баласы; IАIА –II жұ птың баласы
Кесі мен ұ лы дальтоник, ал, анасы тү сті жақ сы ажырата алады. Ата-анасының жә не баласының генотиптерін анық таң ыз. Дальтонизм белгісі ә кесінен ұ лына беріле ме?
— Анасының генотипі — Dd, ә кесінің генотипі– dY =-Баласының генотипі — dY =-Баласы дальтонизм генін анасынан алды
Ә кесі мен ұ лы гемофилия ауруымен ауырады, ал, анасының қ ан ұ юы қ алыпты. Ата-анасының жә не баласының генотиптерін анық таң ыз. Дальтонизм белгісі ә кесінен ұ лына беріле ме? =- Анасының генотипі — Нh, ә кесінің генотипі– hY =-Баласының генотипі — hY =-Баласы гемофилия белгісін анасынан алды
Ә ртү рлі жыныстарда бірдей болатын хромосомалар – Аутосомалар
Байланысқ ан тұ қ ым қ уалаудың маң ыздылық тү сінігі кімнің жұ мысы арқ асында мү мкін болды? Д. Т.Морганның
Байланысу топтарының саны сә йкес келеді – А. n
Бактерия ү шін генетикалық информацияны кө шірудің қ андай типтері тә н:
Трансформация =конъюгация =трансдукция
Бактерияларда генетикалық ақ параттың ауысуы: трансформация, =трансдукция, =конъюгация
Балалардың қ ан тобы А жә не В, анасының қ ан тобы – АВ, ә кесінің қ ан тобы 0. Ата-анасының қ ан тобы балаларына беріле ме; балалардың генотипін анық таң ыз:
тұ қ ым қ уалауы мү мкін емес =1-ші баланың қ ан тобы IAi0 =2-ші баланың қ ан тобы IBi0
Балалардың қ ан тобы А жә не В, анасының қ ан тобы – АВ, ә кесінің қ ан тобы 0. ата-анасының қ ан тобы балаларына беріле ме; балалардың генотипін анық таң ыз.
-тұ қ ым қ уалау мү мкін емес =-1-ші баланың қ ан тобы IAi0 =-2-ші баланың қ ан тобы IBi0
Бір-бірінен тә уелсіз, ә ртү рлі объектілермен тә жірибелер жү ргізіп, Мендель тапқ ан белгілердің тұ қ ым қ уалау заң дылық тарын қ айтадан ашқ ан ғ алымдар: Г.Д.Фриз = К. Корренс = Э. Чермак
Биологиялық мутагендік факторлар: Кө шпелі (мобильді) генетикалық факторлар = Вирустар = Кейбір ферменттер
«Беде жапырағ ы» қ ұ рылымы тұ рады: тРНҚ =D-ілмекті, T-ілмектен =антикодонды ілмектен
Белоктардың жә не секрецияланатын пептидтердің кө п бө лігі қ андай ү рдістің нә тижесінде ә ртү рлі қ ұ рылымдық ө згерістерге ұ шырайды: котрансляциялық модификация =посттрансляциялық модификация =олардың рибосомамен синтезі кезінде немесе синтезі аяқ талғ анда
Белоктардың посттрансляциялық модификациясы жү реді: бұ дырлы ЭПР-дің везикуласында =Гольджи аппаратында =бұ дырлы ЭПР-де
Белоктардың посттрансляциялық модификациясы жү реді: N-ұ шының ацильденуі=аминқ ышқ ылдардың ә ртү рлі қ алдық тарының метильденуі =босағ ан пептидтер тізбегінің C-ұ шынан амидирленуі
Белок биосинтезінің сатыларын атаң ыз: — инициация =- элонгаци =- терминация
Бидайдағ ы негізгі хромосомалар саны х = 7, ал n гаплоидты жиынтығ ы диплоидтыдан екі есе аз. х жә не n белгілерін пайдалана отырып, бидайдың диплоидты хромосомалар жиынтығ ын белгілең із: жұ мсақ — n = 21; қ атты — n = 14; бірдә нектілер — n = 7.
2n = 6 x = 42 =2n = 4 x = 28 =2n = 2 x = 14
Баларының қ ан топтары А жә не В, анасының – қ ан тобы АВ. Ә кесінің қ ан тобы қ андай болу мү мкін; балаларының генотипін табың ыз:
ә кесінің қ ан тобы IBi0 =1-баласының қ ан тобы IAi0 =2-баласының қ ан тобы IBi0 (IBIB)
Балалардың қ ан тобы А жә не В, анасының қ ан тобы – АВ, ә кесінің қ ан тобы 0. ата-анасының қ ан тобы балаларына беріле ме; балалардың генотипін анық таң ыз.
тұ қ ым қ уалау мү мкін емес =1-ші баланың қ ан тобы IAi0 =2-ші баланың қ ан тобы IBi0
Будандастырудың ә ртү рлі жү йелерін қ олданумен ұ рпақ тар қ атарында кө рсеткіштер мен қ асиеттердің тұ қ ым қ уалау сипатын анық тайтын ә діс: гибридологиялық
Вектор – ол ДНК молекуласы, клондалатын ДНК бө лшектерін ауыстырады. Плазмид қ андай элементтерден тұ рады, Бактерия клеткасын клондау кезінде, вектор қ андай элементтерден тұ рады:
ori сайты (репликацияның инициация аумағ ы) =доминантты селективті маркер =рестрикцияның уникальді сайты
Г. де Фриздің мутациялық теориясының негізгі жағ дайларын кө рсетің із:
мутациялар ауысымсыз секірмелі туындайды =жаң а формалар константты =мутациялар сапалық ө згергіштік болып табылады
Г.Мендельдің зерттеулерінің объектісі – ас бұ ршақ ө сімдігіне Pisum sativum қ андай белгілер тә н: = ө здігінен тозаң данатын ө сімдіктер =Біржылдық =2n=14
Г.Мендельдің зерттеулерінің объектісі – асбұ ршақ ө сімдігіне Pisum sativum тә жірибенің қ андай жағ дайлары тә н: Бір-бірінен ажыратылатын тұ рақ ты белгілері бар =будандары басқ а тозаң дардан қ орғ алғ ан =жоғ ары кө беюге қ абілеттілігі
Г. Мендель зерттеулерінде ашылғ ан заң дылық тар: F1 будандарының біркелкілігі =моногибридті будандастыру кезіндегі фенотипі бойынша 3: 1 жә не генотипі бойынша 1: 2: 1 қ атынасында ажырау =F2 ұ рпағ ында белгілердің тә уелсіз тұ қ ымқ уалау заң дылығ ы
Г. Мендель зерттеулерінің басты жетістіктері: гибиридологиялық талдаудың негізгі қ ағ идаларының негізін қ алады жә не тә жірибеде қ олданылды =Белгілердің ұ рпақ тарда кө ріну тұ рақ тылығ ы мен гаметалардың тазалық ережесін
Г. Мендель заң дылық тарының екінші рет ашылуы келесі ғ алымдармен байланысты:
Г. де Фриз =Э. Чермак =К. Корренс
Ген қ ұ рылымының ө згеруі нә тижесінде пайда болатын мутациялар- нү ктелік
Ген санының кө беюіне келесі мутациялар ық пал етеді: Полиплоидия =Моносомия = Дупликация
Ген санының ө згеруіне келесі мутациялар ық пал етеді: Дупликация = Делеция = Полиплоидия
Генеративті мутациялар: Жұ мыртқ а жасушасында болады = Гаметаларда болады = Жыныс жасушасында болады
Ген санының ө згеруіне келесі мутациялар ық пал етеді: Дупликация = Делеция = Полиплоидия
Ген санының кө беюіне келесі мутациялар ық пал етеді: Полиплоидия = Моносомия = Дупликация
Генотиптің ө згеруіне қ арай мутациялар тү рлері: Гендік = Хромосомалық = Геномдық
Генетика ғ ылымы зерттейді: Тұ қ ымқ уалашылық ты = Ө згергіштікті =Гендерді, тұ қ ымқ уалаушылық ты
Генетиканың ә дістері: Генетикалық талдау =Гибридологиялық ә діс = Шежірелік ә діс
Гомозиготалық ағ залар: Тек біркелкі гаметаларды тү зейді =Белгінің тек доминантты аллельдері болады =Белгінің тек рецесивті аллельдері болады Гемофилия ауруы адамда Х хромосомағ а тіркескен рецесивті аллельмен тұ қ ым қ уалайды. Тө мендегі шағ ылыстырулардың қ айсысында ауру ер бала туылу мү мкін: ♀ X H X h ♂ X h Y = ♀ X h X h ♂ X h Y =♀ X H X H ♂ X h X h Y
Гомологты хромосомалардың айқ асуы жә не кроссинговер мейоздың келесі кезең дерінде ө теді: Профаза I = Пахитена = Зиготема
Генотипті сипаттайтын белгілер: Ағ заның гендер жиынтығ ы =Хромосомалардың жиынтығ ы =Жасушаның бү кіл тұ қ ымқ уалау материалы
Генетикалық вариация келесі ү рдістердің нә тижесінде пайда болады:
Кроссинговер = Ұ рық тандыру =Мутация
Генотиптің ө згеруіне қ арай мутациялар тү рлері: Гендік = Хромосомалық
Геномдық
Генетикалық ақ параттың бір ұ рпақ тан келесісіне берілу процесі: тұ қ ым қ уалаушылық
Генетика ғ ылымы ретінде: тұ қ ымқ уалаушылық ты жә не оның дамуында жү зеге асырылуы =
генетикалық тұ рақ танғ ан белгілердің тұ қ ымқ уалау заң дылығ ы =ө згергіштікті
Гендердің хромосомалардағ ы таралу орны – локус
Генетикалық код қ асиеттері код триплетті =код бү ркелмейді =код ә мбебап
Гендік мутациялар мынаның туындауына ә келеді: гендердің жаң а ү йлесімдерінің =гендердің жаң а аллельдерінің =метаболизмнің бұ зылуының
Гендік мутацияларды кө рсетініз: Транзициялар =қ осымша нуклеотид жұ бының енуі =нуклеотид жұ бының тү сіп қ алу
Гендік мутациялардан кө ретінің із: қ осымша нуклеотид жұ бының енуі =трансверсиялар =транзициялар
Гендер тіркесуінің дұ рыс атауын табың ыз: толық тіркесу = толық емес тіркесу =гаплотип (бір тіркесу тобының нұ сқ алары бойынша гомологты хромосомалардың айырмашылығ ы)
Геномдық мутацияларды кө рсетің із: Автополиплоидия =Аллополиплоидия =Анеуплоидия
Геномдық мутацияларды кө рсетің із: Гаплоидия =Гетероплоидия =Полиплоидия
Геномдық аурулар: хромосома санының ө згеруімен байланысты =ауру ата-анадан берілмейді =жыныс хромосома санының ө згеруі
Генетикада будандастырудың қ ай тү рлері қ олданылады: талдаушы =қ айыра (бэккросс) =реципрокты
Геннің қ ұ рылымдық бө ліктерін анық таң ыз: Промотор =интрон =экзон
Геннің терминаторлық бө лігінде орналасқ ан стоп кодондарды табың ыз: UAG =UAA =UGA
Генетикалық код қ асиеттері: — Бір амин қ ышқ ылыбір ғ анатриплетпен кодталады =- код ү зіліссіз =-екі мағ ыналы емес
Генетикалық код қ асиеті: ү ш азотты негіздің бір аминқ ышқ ылын кодтайды триплеттілік
Генетикалық код қ асиеті: бір аминқ ышқ ылы бірнеше триплеттермен кодталуы мү мкін: азғ ындық
Генетикалық код қ асиеті: аминқ ышқ ылдарақ уызда кодондар генде таралғ андай ретпен таралады: Колинеарлық
Генетикалық код қ асиеттері: Бір амин қ ышқ ылы бір ғ ана триплетпен кодталады = код ү зіліссіз =екі мағ ыналы емес
Генетикалық ақ параттың РНК дан ақ уызғ а таралу процесі: трансляция
Генетикалық ақ параттың эукариот торларында таралу типі: жалпы, арнайы
Гендер жыныс хромосомаларда орналасқ ан. Егер, аталық Н аллелі Х-хромосомада орналасқ ан гемизиготалы болса, жыныс; аталық t аллелі бойынша гемизиготалы, жыныс Х-хромосомасында орналасса; аналық Н аллелі бойынша гетерозиготалы болса, онда бұ л ағ залар гаметалардың қ андай типін тү зеді? — аталық гемизиготалы — XH жә не Y =-аталық гемизиготалы — X жә не Yt =-аналық — XH жә не Xh гаметалары
Гендер жыныс хромосомаларда орналасқ ан. Егер, аналық Н аллелі бойынша Х-хромосомада орналасқ ан гетерозиготалы болса; аталық Н аллелі бойынша гемизиготалы жыныс Х-хромосомасында орналасса; аталық t аллелі бойынша гемизиготалы, У-хромосомада орналасса, онда бұ л даралар гаметалардың қ андай типтерін тү зеді?
— аналық — гаметалар XH жә не Xh = -аталық гемизиготалы — XHжә не Y =-аталық гемизиготалы — X жә не Yt
Гендер жыныс хромосомада орналасқ ан. Егер, аналық Н аллелі бойынша гомозиготалы; аналық Н аллелі бойынша гетерозиготалы, аталық Н аллелі бойынша гемизиготалы Х-хромосомасында орналасқ ан жағ дайда, мұ ндай даралар гаметаның қ андай типтерін тү зеді?
— аналық — ХHгамета =-аналық — XHжә не Xhгаметалар =- гемизиготалы аталық — XHжә не Y
Гендер тіркескен бе ә лде гендердің тә уелсіз ажырауы орын алғ ан ба, анық таң ыз:
аллельді емес гендер гомологты емес хромосомаларда локализацияланғ ан =гендердің толық тіркеспеуі; тек АВ жә не ab гендері тіркескен =гендердің толық тіркесуі, АВ жә не ab гендері тіркескен
Гендер жыныс хромосомаларда орналасқ ан. Егер, аталық Н аллелі Х-хромосомада орналасқ ан гемизиготалы болса, жыныс; аталық t аллелі бойынша гемизиготалы, жыныс Х-хромосомасында орналасса; аналық Н аллелі бойынша гетерозиготалы болса, онда бұ л ағ залар гаметалардың қ андай типін тү зеді? аталық гемизиготалы — XH жә не Y= аталық гемизиготалы — X жә не Yt =аналық — XH жә не Xh гаметалары
Гендер жыныс хромосомаларда орналасқ ан. Егер, аналық Н аллелі бойынша Х-хромосомада орналасқ ан гетерозиготалы болса; аталық Н аллелі бойынша гемизиготалы жыныс Х-хромосомасында орналасса; аталық t аллелі бойынша гемизиготалы, У-хромосомада орналасса, онда бұ л даралар гаметалардың қ андай типтерін тү зеді? аналық — гаметалар XH жә не Xh = аталық гемизиготалы — XH жә не Y = аталық гемизиготалы — X жә не Yt
Гендер жыныс хромосомада орналасқ ан. Егер, аналық Н аллелі бойынша гомозиготалы; аналық Н аллелі бойынша гетерозиготалы, аталық Н аллелі бойынша гемизиготалы Х-хромосомасында орналасқ ан жағ дайда, мұ ндай даралар гаметаның қ андай типтерін тү зеді? аналық — ХH гамета =аналық — XH жә не Xh гаметалар =гемизиготалы аталық — XH жә не Y
Гендердің қ андай ә рекеттесуі кезінде F2-де келесі ажырау жү реді 1: 4: 6: 4: 1? аллельді емес гендердің ә рекеттесуі =гендердің полимерлі ә рекеттесуі =кумулятивті полимерия
Гендердің куммулятивті-полимерлі ә рекеттесуі арқ ылы қ андай белгілер тұ қ ым қ уалайды: барлық сандық белгілер =адам терісінің тү сі =жидектердегі қ ант пен органикалық қ ышқ ылдардың қ ұ рамы
Гендердің қ андай ә рекеттесуі кезінде F2 – де келесі ажырау жү реді 13: 3? аллельді емес гендердің ә рекеттесуі =қ ос доминантты эпистаз =бір геннің басқ а ген ә рекетін басып тастауы
Гендердің қ андай ә рекеттесуі кезінде F2 – де келесі ажырау жү реді 15: 1? аллельді емес гендердің ә рекеттесуі =гендердің полимерлі ә рекеттесуі =кумулятивті емес полимерия
Гендердің қ андай ә рекеттесуі кезінде F2 – де келесі ажырау жү реді 12: 3: 1? аллельді емес гендердің ә рекеттесуі =доминантты эпистаз =бір геннің басқ а ген ә рекетін басып тастауы
Генофонд, популяция, геном терминдерінің дұ рыс анық тамасын берің із: популяциядағ ы барлық даралар генотиптерінің жиынтығ ы =шығ у тегімен (туысы), будандасуымен жә не мекен ету аймағ ымен байланысты белгілі-бір тү рге жататын даралар жиынтығ ы: = берілген тү рдің гаплоидты хромосомалар жиынтығ ындағ ы ДНҚ -ның жалпы мө лшері
Генофонд, генотип, геном терминдерінің дұ рыс анық тамасы:
популяциядағ ы барлық даралардың фенотиптерінің жиынтығ ы =фенотиптік кө рінісі бар организмдердің барлық гендерінің жиынтығ ы =берілген тү рдің гаплоидты хромосомалар жиынтығ ындағ ы ДНҚ -ның жалпы мө лшері
Гемофилия гені неге ер адамдарда жиі, ал, ә йел адамдарда сирек кө рінеді? — ген рецессивті =- Х-хромосомада орналасқ ан =-жыныспен тіркесіп тұ қ ым қ уалайды
Гемофилия гені неге ер адамдарда жиі, ал, ә йел адамдарда сиреккө рінеді? — ген рецессивті =- Х-хромосомада орналасқ ан =-жыныспен тіркесіп тұ қ ым қ уалайды
Гемофилия гені неге ер адамдарда жиі, ал, ә йел адамдарда сирек кө рінеді? ген рецессивті = Х-хромосомада орналасқ ан = жыныспен тіркесіп тұ қ ым қ уалайды
Гемофилия гені неге ер адамдарда жиі, ал, ә йел адамдарда сирек кө рінеді?
ген рецессивті = Х-хромосомада орналасқ ан = жыныспен тіркесіп тұ қ ым қ уалайды
Генотипі LМLМ; LМLN; LNLN болатын организмде қ анша гамета жә не қ андай ық тималдық пен тү зіледі? гаметаның 1 типі – LМ, 100% =гаметаның 2 типі– 50% LМ жә не 50% LN =гаметаның 1типі – LN, 100%
Генотипі IAi0; IAIВ; i0i0 болатын организмде қ анша гамета жә не қ андай ық тималдық пен тү зіледі? 50% — IA, 50% — i0 =50% — IA, 50% — IВ =Гаметаның бір типі — i0, 100%
Генотиптің ө згеру типіне байланысты мутациялардың классификациясы:
гендік мутациялар – гендердің ө згеруі немесе нү ктелік мутациялар =хромосома қ ұ рылымының ө згеруі немесе хромосомалық қ айта қ ұ рылымдар =геномдық мутациялар (хромосома санының ө згеруі)
Геномда тек бір рет қ ана кездесетін ДНК реттілігі: ө те сирек
Гетерозис-гибридтік қ уаттылық. А.Густафсону бойынша ө сімдіктерде гетерозис типін анық таң ыз: репродуктивті =соматикалық = адаптацияланғ а
Генотипті доминант бойынша анық тауғ а болатын будандастыру: анализдейтін
Гендердің тә уелсіз тұ қ ым қ уалауы Г.Мендельдің ү шінші заң ы
Гинандроморфизм типін анық таң ыз: Билатеральды =алдың ғ ы-артқ ы =мозаикалы
Гомологиялық хромосомалардың бір локусының тү р ө згертуі – Аллель
Гетерозиготада кө рінуі жә не жасушада орналасуы бойынша мутацияны жіктеу Доминантты =Рецессивті =Цитоплазмалық
Гетерозиготаларда гендер араласпайды, олар жыныстық торларғ а ө згертілмеген тү рінде беріледі: гамет «тазалық» ережесі
Даун синдромының симптомдары: Ақ ыл-ойы кем = Алақ ан қ ыртыстарында ө згеріс = Кө зі домалақ, шарасынан шық қ ан
Даун синдромының себептері: Мейоздың бірінші бө луінде хромосомалардың ажырамауы = Мейоздың екінші бө луінде хромосомалардың ажырамауы = 21 хромосома бойынша трисомия
Дигетерозиготалық ағ залар: AABbccDd = XxYyZZ
Дрозофила шыбынының баланстық теорияғ а сә йкес аталық тың кариотипі: 2AX =2AXY =4AXX
Даун ауруы: хромосомалық мутациямен байланысты =бө ліну кезінде 21-ші хромосоманың ажырамауымен байланыста =анасы 35 жастан ү лкен болатын балаларында жиі кездеседі
Дә нінің қ ара тү сі бойынша гомозиготалы ө сімдік, дә ні ақ тү сті ө сімдікпен будандастырылғ ан. F1, F2 жә не F1 алынғ ан ө сімдікті ақ дә нді ө сімдікпен қ айыра будандастырудан алынғ ан ө сімдіктердің фенотиптерін анық таң ыз:
F1 –де барлық дә ндері қ ара тү сті болады =F2 ұ рпағ ында 3/4 қ ара: 1/4 ақ қ атынасында ажырау жү реді =дә ндерінің жартысы қ ара, ал, жартысы ақ тү сті болады
Дені сау адамның кариотипі қ андай болады; аутосомалық хромосоманың саны қ анша; кариотиптегі жыныс хромосома саны қ анша: 2n=46 = 44 = 2
Дрозофилада гомогаметалы жыныс – аналық, гетерогаметалы жыныс-аталық болып келеді. Х-хромосомағ а қ арағ анда Y-хромосома генетикалық инертті. Тө мендегі шағ ылыстырулардан алынатын шыбын кө здерінің тү сі қ андай болады жә не кездесу ық тималдылығ ы қ андай. Гетерозиготалы қ ызыл кө зді аналық, қ ызыл кө зді аталық пен шағ ылыстырылғ ан; гомозиготалы қ ызыл кө зді аналық, ақ кө зді аталық пен шағ ылыстырылғ ан; ақ кө зді аналық қ ызыл кө зді аталық пен шағ ылыстырылғ ан.
75 % екі жыныстың ұ рпағ ы да қ ызыл кө зді, 25% аталық – ақ кө зді =100% екі жыныстың да ұ рпағ ы қ ызыл кө зді =50% гетерозиготалы қ ызыл кө зді аналық тар жә не 50% ұ рпағ ы ақ кө зді аталық тар (1: 1)
Дрозофилада гомогаметалы жыныс — аналық, гетерогаметалы жыныс – аталық болып келеді. Х-хромосомағ а қ арағ анда Y-хромосома генетикалық инертті.Дрозофилада кө здің қ ызыл тү сін анық тайтын ген (W) жә не ақ тү сін анық тайтын рецессивті ген (w) Х-хромосомада орналасқ ан. Гетерозиготалы қ ызыл кө зді аналық жә не қ ызыл кө зді аталық тар гаметалардың қ андай типтерін тү зеді. Аталық кө здің тү сі бойынша гомо- немесе гетерозиготалы болуы мү мкін бе?
аналық гаметалардың – W жә не w екі типін қ ұ райды = аталық W жә не Y екі типін қ ұ райды = аталық генге байланысты гомо- немесе гетерозиготалы болуы мү мкін емес, себебі ген Х-хромосомада орналасқ ан, аталық гетерогаметалы
Дрозофилада, сү тқ оректілер жә не адамдарда аналық жыныс гомогаметалы, ал, аталық -гетерогаметалы болып келеді. Ал,, қ ұ старда керісінше аталық гомогаметалы, аналық гетерогаметалы. Жыныс хромосомалары бойынша ажыратылатын аналық дрозофила, аталық дрозофила жә не ә тештер гаметогенез процесі кезінде гаметалардың қ андай жә не қ анша типтерін тү зеді? 1 гамета дрозофила аталығ ында – Х =2 гамета дрозофила аталық тарында – Х жә не Y =1 гамета ә тештерде – Z
Дрозофилада, сү тқ оректілер жә не адамдарда аналық жыныс гомогаметалы, ал, аталық -гетерогаметалы болып келеді. Ал,, қ ұ старда керісінше аталық гомогаметалы, аналық гетерогаметалы. Жыныс хромосомалары бойынша ажыратылатын тауық тарда, ер адамдар мен ә йел адамдар гаметогенез кезінде гаметалардың қ андай жә не қ анша типтерін тү зеді? 2 гамета тауық тарда – ZW = 2 гамета ер адамдарда – Х жә не Y = 1 гамета ә йел адамдарда – Х
Дрозофилада гомогаметалы жыныс — аналық, гетерогаметалы жыныс – аталық болып келеді. Х-хромосомағ а қ арағ анда Y-хромосома генетикалық инертті.Дрозофилада кө здің қ ызыл тү сін (W) жә не ақ тү сін анық тайтын рецессивті ген (w) Х-хромосомада орналасқ ан. Ақ кө зді аталық тар; гомозиготалы ақ кө зді аналық тар гаметалардың қ андай типтерін тү зеді? Аталық кө зінің тү сі бойынша гомо- немесе гетерозиготалы болуы мү мкін бе? аталық гаметаның екі типін w жә не Y тү зеді = аналық гаметаның бір типін w тү зеді =аталық ген бойынша гомо- немесе гетерозиготалы болуы мү мкін емес, ген Х-хромосомада орналасқ ан, гетерогаметалы
Дрозофиланың гомозиготалы қ ызыл кө зді аналығ ы ақ кө зді аталық пен шағ ылыстырылғ ан. F1-де алынғ ан аталық пен аналық шыбындардың кө здерінің тү сі қ андай болады; F2-де алынғ ан аталық пен аналық шыбындардың кө здерінің тү сі қ андай болады; F2 ұ рпағ ының қ андай бө лігін гомозиготалы қ ызыл кө зді аналық тар қ ұ райды? F1-де аталық пен аналық тардың барлығ ы қ ызыл кө зді = F2 –дегі аталық пен аналық тардың 75 % қ ызыл кө зді, аталық тардың 25% ақ кө зді F2-де ұ рпақ тың гомозиготалы қ ызыл кө зді аналық тары 25% қ ұ райды
Дрозофила шыбынының гомозиготалы ақ кө зді аналығ ын, қ ызыл кө зді аталығ ымен шағ ылыстырылғ ан. F1-де жә не F2-де алынғ ан аталық тар мен аналық тардың кө здерінің тү сі қ андай болады; F2 ұ рпақ тың қ анша бө лігі гомозиготалы қ ызыл кө зді аналық тар қ ұ райды: F1-де аталық пен аналық тар қ ызыл кө зді =F2-де ұ рпақ тың аталық пен аналық тардың (75%) қ ызыл кө зді жә не (25%) ақ кө зді болады =F2-де аналық тардың 25% гомозиготалы қ ызыл кө зді болады
Дрозофила шыбынының денесінің сары тү сін анық тайтын y (yellow) гені Х-хромосомасында локализацияланғ ан. Геннің доминантты аллелі денесінің қ алыпты (сұ р) тү сін анық тайды. Тө мендегі будандастыру нә тижесінде дрозофила шыбынының ұ рпақ тарында фенотипі бойынша денесінің тү сін жә не генотипі бойынша ажырауын табың ыз: аналық тары – XS; аталық тары – XS жә не Y =аналық тары – Х немесе XS, X; аталық тары – Х жә не Y =белгі жыныспен тіркесе тұ қ ымқ уалайды
Дрозофилада гомогаметалы жыныс –аналық, гетерогаметалы жыныс-аталық болып келеді. Х-хромосомағ а қ арағ анда Y-хромосома генетикалық инертті. Тө мендегі шағ ылыстырулардан алынатын шыбын кө здерінің тү сі қ андай болады жә не кездесу ық тималдылығ ы қ андай. Гетерозиготалы қ ызыл кө зді аналық, қ ызыл кө зді аталық пен шағ ылыстырылғ ан; гомозиготалы қ ызыл кө зді аналық, ақ кө зді аталық пен шағ ылыстырылғ ан; ақ кө зді аналық қ ызыл кө зді аталық пен шағ ылыстырылғ ан.
— 75 % екі жыныстың ұ рпағ ы да қ ызыл кө зді, 25% аталық – ақ кө зді =-100% екі жыныстың да ұ рпағ ы қ ызыл кө зді =-50% гетерозиготалы қ ызыл кө здіаналық таржә не 50% ұ рпағ ы ақ кө зді аталық тар (1: 1)
Дрозофилада, сү тқ оректілер жә не адамдарда аналық жынысгомогаметалы, ал, аталық -гетерогаметалы болып келеді. Ал, қ ұ стардакерісіншеаталық гомогаметалы, аналық гетерогаметалы. Жынысхромосомаларыбойыншаажыратылатынтауық тарда, ер адамдар мен ә йеладамдар гаметогенез кезінде гаметалардың қ андай жә не қ анша типтерін тү зеді? — 2 гамета тауық тарда–ZW =-2 гамета ер адамдарда – Х жә не Y =-1 гамета ә йел адамдарда – Х
Дрозофилада гомогаметалы жыныс — аналық, гетерогаметалы жыныс – аталық болып келеді. Х-хромосомағ а қ арағ анда Y-хромосома генетикалық инертті.Дрозофилада кө здің қ ызыл тү сін (W) жә не ақ тү сін анық тайтын рецессивті ген (w) Х-хромосомада орналасқ ан. Гомозиготалы қ ызыл кө зді аналық тар жә не ақ кө зді аталық тар гаметалардың қ андай типтерін тү зеді? Аталық кө здің тү сі бойынша гомо- немесе гетерозиготалы болуы мү мкін бе? — аналық гаметаның бір типін W тү зеді =-аталық гаметалардың – екі типін w жә не Y тү зеді =-аталық ген бойынша гомо- немесегетерозиготалы болуы мү мкін емес, ген Х-хромосомада орналасқ ан, гетерогаметалы
Дрозофиланың гомозиготалы қ ызылкө зді аналығ ы ақ кө зді аталық пен шағ ылыстырылғ ан. F1-де алынғ ан аталық пен аналық шыбындардың кө здерінің тү сі қ андай болады; F2-де алынғ ан аталық пен аналық шыбындардың кө здерінің тү сі қ андай болады; F2 ұ рпағ ының қ андай бө лігін гомозиготалы қ ызылкө зді аналық тар қ ұ райды? — F1-де аталық пен аналық тардың барлығ ы қ ызыл кө зді =- F2 –дегі аталық пен аналық тардың 75 % қ ызыл кө зді, аталық тардың 25% ақ кө зді =-F2-де ұ рпақ тың гомозиготалы қ ызыл кө зді аналық тары 25% қ ұ райды
Дрозофила шыбынының гомозиготалы ақ кө зді аналығ ын, қ ызылкө зді аталығ ымен шағ ылыстырылғ ан. F1-де жә не F2-де алынғ ан аталық тар мен аналық тардың кө здерінің тү сі қ андай болады; F2ұ рпақ тың қ анша бө лігі гомозиготалы қ ызыл кө зді аналық тар қ ұ райды: — F1-де аталық пен аналық тар қ ызыл кө зді= -F2-де ұ рпақ тың аталық пен аналық тардың (75%) қ ызыл кө зді жә не (25%) ақ кө зді болады =-F2-де аналық тардың 25% гомозиготалы қ ызыл кө зді болады
ДНК қ ұ рылымы немесе санының ө згеруі- мутация
ДНКда нуклеотидтердің алмасуы нә тижесінде жү ретін мутация- гендік
ДНҚ репликациясының механизмін кім дә лелдеген, репликация қ андай механизм бойынша жү реді, ДНҚ -ның қ анша тізбегі репликацияғ а қ атысады:
М. Мезельсон, Ф. Сталь = полуконсервативті = 2 тізбек
ДНҚ молекуласының қ ұ рамында 18% аденин бар, тиминнің цитозиннің гуаниннің пайыздық ү лесін табың ыз: 18% = 32% = 32%
ДНҚ молекуласындағ ы оң ғ а айналатын орама тү рлеріне қ айсысы жатады? А – тү рі =В – тү рі =С – тү рі
ДНҚ молекуласының репликациясы ү шін тә н. Репликацияның жартылай консервативті механизмі =Репликация 3`- 5` бағ ытында жү реді =Репликативті айыр – жаң а ДНҚ тізбегі ү шін матрица болып табылатын ДНҚ молекуласының бө лігі
ДНҚ репликациясына қ андай ферменттер қ атысады? Хеликаза =лигаза =ДНҚ –полимераза
ДНҚ транскрипцисы ү шін қ андай жағ дайлар тә н? РНҚ синтезі ү шін матрица ретінде «+» — ДНҚ молекуласының тізбегі қ олданылады =Транскрипция процесі инициация, элонгация жә не терминация сатыларынан тұ рады= Транскрипция процесінде негізгі фермент — ДНК – тә уелді РНҚ — полимераза
ДНК молекуласының репликация ү рдісінде қ андай ферменттер қ атысады: ДНК-праймаза =ДНК- рестриктаза =ДНК-полимеразы I, III
ДНҚ молекуласында рестрикциялық фрагменттердің орналсуын анық тау ү шін рестрикциялық карталар қ ұ рылады. Рестрикциялық карталарды қ ұ рудың қ андай тә сілдері бар: біруақ ытта бірнеше рестриктазамен ДНҚ -ның ыдырауы =белгіленген рестрикциялық фрагменттің тізбектеле ыдырауы =таң баланбағ ан ДНҚ арқ ылы ДНҚ -ның жартылай ыдырауы
ДНҚ молекуласында рестрикциялық фрагменттердің орналсуын анық тау ү шін рестрикциялық карталар қ ұ рылады. Рестрикциялық карталарды қ ұ рудың қ андай тә сілдері бар: Д НҚ -ның бір бө лігі экзонуклеазалармен, қ алғ ан бө лігі рестриктазамен ыдырауы =бір ұ шы танбаланағ ан ДНҚ -ның жартылай ыдырауы =біруақ ытта бірнеше рестриктазамен ДНҚ -ның ыдырауы
ДНҚ репликациясының механизмін кім дә лелдеген, репликация қ андай механизм бойынша жү реді, ДНҚ -ның қ анша тізбегі репликацияғ а қ атысады: — М. Мезельсон, Ф. Сталь =-Полуконсервативті =-2 тізбек
ДНҚ молекуласының қ ұ рамында 18% аденин бар, тиминнің цитозиннің гуаниннің пайыздық ү лесін табың ыз: — 18% =-32% =-32%
Дұ рыс анық таманы табың ыз: АаВb жә не ААВВ генотиптерінің фенотиптері бірдей (гендер тә уелсіз тұ қ ым қ уалайды) =АаВb х АаВb шағ ылыстыруыyнда F2-де фенотип бойынша ажырау — 9: 3: 3: 1 қ атынасын береді =СсВbDD генотипі тө рт гамета типтерін береді
ДНҚ молекуласының репликациясы ү шін тә н. Репликацияның жартылай консервативті механизмі =репликация 3`- 5` бағ ытында жү реді =Репликативті айыр –жаң а ДНҚ тізбегі ү шін матрица болып табылатын ДНҚ молекуласының бө лігі
Дұ рыс транскрипцияның басталуы ү шін қ ажет болатын минимал жалғ асуымен 5’– ген соң ында кө рсетілетін реттеушші элемент: промотор
1. coli-дің ДНҚ реликациясының инициациясы қ андай дең гейде реттеледі:
инициация клеткалық циклмен синхронданғ ан =клеткалық циклда ДНҚ синтезінің ә р аймағ ындағ ы репликация басталуы бір рет қ ана инициацияланады =бактериалық клеткадағ ы инициация – репликация басталуының барлық аймағ ында синхронды тү рде жү реді
Екі аллелі (B жә не b) бар популяцияда b аллелінің жиілігі 0, 3 тең. Осығ ан сә йкес, гетерозиготалар, доминантты жә не рецессивті гомозиготалардың популяциядағ ы жиілігі келесідей болады: 0, 09 = 0, 42 = 0, 49
Екі аллелі (C жә не c) бар популяцияда c аллелінің жиілігі 0, 2 тең. Осығ ан сә йкес, гетерозиготалар, доминантты жә не рецессивті гомозиготалардың популяциядағ ы жиілігі келесідей болады: 0, 04 = 0, 64 = 0, 32
Екі аллелі (D жә не d) бар популяцияда d аллелінің жиілігі 0, 1 тең. Осығ ан сә йкес, гетерозиготалар, доминантты жә не рецессивті гомозиготалардың популяциядағ ы жиілігі келесідей болады: 0, 01 = 0, 81 = 0, 18
Егер ата-анасының екеуінің де қ ан тобы 0 (I); ата-анасының екеуінің де қ ан тобы А (II); ата-анасының бірінің қ ан тобы 0 (I), ал, екіншісінікі А(II) болса, балалары арсында фенотип бойынша қ андай ажырау болатынын анық таң ыз:
100% I қ ан тобындағ ы балалар =балалардың 100% II қ ан тобындағ ы балалар; 75% II топтағ ылар, 25% I қ ан тобының балалары =балалардың 100% II қ ан тобындағ ы балалар; 50% II топтағ ылар, 50% I қ ан тобының балалары
Егер ата-анасының бірінің қ ан тобы А(II), ал, екіншісінікі В (III); ата-анасының екеуінің де қ ан тобы А (II); ата-анасының екеуінің де қ ан тобы 0 (I) болса, балалары арасында фенотип бойынша қ андай ажырау болатынын анық таң ыз: балалардың 100% IV қ ан тобындағ ы балалар; 50% IV топтағ ылар, 50% IV қ ан тобының балалары 50% — III қ ан тобы; 25% — IV, 25% — II, 25% — III, 25% — I. =балалардың 100% II қ ан тобындағ ы балалар; 75% II топтағ ылар, 25% I қ ан тобының балалары =100% I қ ан тобындағ ы балалар;
Егер анасы сау, ал ә кесі дальтонизм ауруымен ауырса, онда сау қ ыздардың, сау ұ л балалардың, қ ыз бен ұ л балалардың бірдей сау болып туылу мү мкіндігі қ андай: — 100% қ ыз =-100 % ұ л =-100 % балалар
Егер анасы сау, ал ә кесі дальтонизм ауруымен ауырса, онда сау қ ыздардың, сау ұ л балалардың, қ ыз бен ұ л балалардың бірдей сау болып туылу мү мкіндігі қ андай:
100% қ ыз = 100 % ұ л =100 % балалар
Егер ұ рпақ тарында келесідей ажырау жү рсе, онда ү ш жұ п ана-аналардың генотиптерін анық таң ыз: 1: 1; 1: 1: 1: 1; 1: 1: 1: 1: 1: 1: 1: 1 =Аа х аа =АаBb x aabb =AaBbCc x aabbcc
Егер А, В жә не С гендері тә уелсіз тұ қ ым қ уаласа, онда АаВbCc x AaBbCc будандастыру кезінде Ғ 2 –де фенотипі мен генотипі бойынша қ андай ажырау жү реді жә не будандастыру қ алай аталады? 27: 9: 9: 9: 3: 3: 3: 1 =(1: 2: 1)3 =ү шгибридті
Егер дигетерозиготалы ағ заларды анализдеуші шағ ылыстыруда F1 ұ рпақ тарында фенотип бойынша мынадай ажырау жү рсе: AB: ab: Ab: aB = 25%: 24, 5%: 25, 35%: 25, 0%; =AB: ab: Ab: aB = 46, 5%: 47, 5%: 3, 5%: 2, 5%; =Ab: ab = 50, 5%: 49, 5%,
Егер гендер жыныс хромосомаларында орналасса, организмдер гаметалардың қ андай типін тү зеді: Y-хромосомасында орнласқ ан t аллелі бойынша гемизогаталық аталық;
А аллелі бойынша гомозиготалық аналық; А гені бойынша гетерозиготалық аналық:
гамета – Хt жә не Y =гамета – ХА =гамета – ХА жә не Ха
Егер ә кесі сау, ал анасы гемофилия ауруының тасымалдаушысы болса, балалардың ауру болып туылу мү мкіндігін анық таң ыз. 50% ұ л =барлық балалардың ¼ бө лігі =барлық балалардың 25%
Егер, ә кесі сау, анасы дальтонизм генін тасымалдаушысы болса, онда дені сау қ ыздардың; дені сау ұ лдардың; дені сау балалардың дү ниеге келу ық тималдылығ ы қ андай? 50% ұ лдар =100% қ ыздар =75% балалар
Егер, ә кесі дальтоник, анасы сау болса, онда дені сау қ ыздардың; дені сау ұ лдардың; дені сау балалардың дү ниеге келу ық тималдылығ ы қ андай; 100% қ ыздар =100 % ұ лдар =100 % балалар
Егер ә кесі сау, ал анасы дальтонизм ауруының тасымалдаушысы болса, онда сау қ ыздардың, сау ұ л балалардың, қ ыз бен ұ л балалардың бірдей сау болып туылу мү мкіндігі қ андай: 50% ұ л =100% қ ыз =75% балалар
Егер ә кесі сау, анасы гемофилия генін тасымалдаушысы болса, онда, дені сау қ ыздардың; дені сау ұ лдардың; дені сау балалардың дү ниеге келу ық тималдылығ ы қ андай; 25% ұ лдар =100% қ ыздар =75% балалар
Егер, ә кесі гемофилиямен ауырса, ал, анасы гемофилия генін тасымалдаушысы болса, онда осы отбасында дені сау қ ыздардың; дені сау ұ лдардың; дені сау балалардың дү ниеге келу ық тималдылығ ы қ андай; 50% ұ лдар =50% қ ыздар =50% дені сау балалар
Егер, ә кесі гемофилиямен ауырса, ал, анасы гемофилия генін тасымалдаушысы болса, онда осы отбасында дені сау қ ыздардың; дені сау ұ лдардың; дені сау балалардың дү ниеге келу ық тималдылығ ы қ андай; — 50% ұ лдар =-50% қ ыздар =-50% дені сау балалар
Егер, ә кесі сау, анасы дальтонизм генін тасымалдаушысы болса, онда дені сау қ ыздардың; дені сау ұ лдардың; дені сау балалардың дү ниеге келу ық тималдылығ ы қ андай? — 50% ұ лдар =-100% қ ыздар =-75% балалар.
Егер, ә кесі дальтоник, анасы сау болса, онда дені сау қ ыздардың; дені сау ұ лдардың; дені сау балалардың дү ниеге келу ық тималдылығ ы қ андай; — 100% қ ыздар = 100 % ұ лдар = 100 % балалар
Егер ә кесі сау, ал анасы дальтонизм ауруының тасымалдаушысы болса, онда сау қ ыздардың, сау ұ л балалардың, қ ыз бен ұ л балалардың бірдей сау болып туылу мү мкіндігі қ андай: 50% ұ л = 100% қ ыз = 75% балалар
Егер ә кесі сау, анасы гемофилия генін тасымалдаушысы болса, онда, дені сау қ ыздардың; дені сау ұ лдардың; дені сау балалардың дү ниеге келу ық тималдылығ ы қ андай; 25% ұ лдар = 100% қ ыздар = 75% балалар
Егер гендер жыныс хромосомаларында орналасса, организмдер қ андай гаметалар типін тү зеді:
А аллелі бойынша гомозиготалық аналық;
А аллелі бойынша гетерозиготалық аналық
Х-хромосомасында орнласқ ан А аллелі бойынша гемизогаталық аталық; гамета – ХА = гамета – ХА жә не Ха = гамета – ХА жә не Y
Егер гендерді алғ ашқ ы таралуы келесідей болса, онда дефишенси анық таң ыз: ASDFG – ASDF\
Егер мутация жыныстық торларда пайда болса, ол не деп аталады? Генеративті
Екі будандастырудағ ы тө мендегі генотипі бойынша екі организмнің гаметалары қ андай сандық қ атынаста айырмашылығ ы болады, I будандастырудағ ы гаметалар қ андай ереже бойынша тү зіледі: I. А//а В//b; II. AB//ab: I — АВ, Аb, aB ab гаметалары = II — АВ жә не аb гаметалары = I будандастыруда гаметалар белгілердің тә уелсіз комбинациялану ережесі бойынша бірдей қ атыныста тү зіледі
Екі хроматидті байланыстыратын нү кте: центромера
Екі жұ п дрозофилалар будандастырылды. Екі аналық жұ бы А жә не В гендері бойынша гетерозиготалы, ал аталық тары I жұ п — 41, 5% АаВb: 8, 5% Aabb; 8, 5% aaBb: 41, 5% aаbb
|
|