Алғы сөз. А. Ясауи атыңдағы Халықаралық қазақ-түрік университеті

А. Ясауи атың дағ ы Халық аралық қ азақ -тү рік университеті

Жуманазаров Н.А. Омаралиев М.И.

«Мә йітті табылғ ан орнында тексеру»

Оқ у қ ұ ралы

Тү ркістан – 2015

Ә ОЖ 343985(0758)

КБЖ 675я73

Ж 78

Оқ у қ ұ рал Университет Сенатында қ аралды.

Хатттама № 4, 27.02. 2015 ж.

Рецензенттер алқ асы:

Қ.А.Ясауи атындағ ы ХҚ ТУ-нің Адам морфологиясы кафедрасының

профессоры, м.ғ.д. И.А. Ишигов

Д.А.Кунаев атындағ ы университеттің қ ылмыстық қ ұ қ ық жә не криминалистика

кафедрасының профессоры, м.ғ.к. К.Д. Каракө бенов

Қ ұ растырғ андар: м.ғ.к., доцент Н.А. Жұ маназаров, м.ғ.к., доцент М.И. Омаралиев

Ж 78 «Мә йітті табылғ ан орнында тексеру» оқ у қ ұ рал Н.А. Жұ маназаров, М.И. Омаралиев-Тү ркістан: Х.А. Ясауи атың дағ ы ХҚ ТУ, 2015ж.-101 бет.

ISDN 978-601-243-638-9

Сот медицинасы-қ ұ қ ық қ орғ ау, сот орындарында қ ылмыстық ашу барысында, сот кезінде туындайтын сұ рақ тарды медициналық жә не биологиялық ә дістерің кө мегімен шешетін медициналық ғ ылым саласы болғ андық тан тек болашақ дә рігерлер емес, болашақ заң герлерде біліуі міндетті. Айтылғ ан мә селелер оқ ырман қ аумының кө нілінен шығ ып, іс жү зінде қ олдана білсе, осы алғ а қ ойғ ан мақ саттарымыздың орындалғ аны деп білеміз. Студенттер мен оқ ытушылар қ аумы ө з пікірлерің білдірсе, ө з ризашылығ ымызды білдіреміз. Оқ у қ ұ рал тү рлі оқ у орындарындағ ы білімгерлерге, ғ ылымдарғ а, жалпы кө пшілікке арналғ ан.

УДК 343985(0758)

ББК 675я73

ISDN 978-601-243-638-9 @Жуманазаров Н.А., Омаралиев М.И., 2015

Алғ ы сө з

Сот медицинасы – қ ұ қ ық қ орғ ау, сот орындарында қ ылмысты ашу барысында, сот кезінде туындайтын сұ рақ тарды медициналық жә не биологиялық ә дістерінің кө мегімен шешетін медициналық ғ ылым саласы болғ андық тан тек болашақ дә рігерлер емес, болашақ заң герлерде білуі міндетті.

Сот медицинасы қ ұ қ ық жә не сот тә жірибесінде туындайтын медициналық жә не биологиялык сұ рақ тарды қ арастырып шешеді. Сот медицинасының дербес ғ ылым саласы ретінде пайда болуы, дамуы ә рбір мемлекеттің сот жә не қ ұ қ ық саласының дамуымен тікелей байланысты, немесе сот медицинасы қ ұ кык саласынын кажеттілігінен туындағ ан медицина тарамы деп атауғ а да болады.

Қ ылмысты оқ иғ а болғ ан жерді қ арап тексеру - тергеу ісі болып табылады жә не оны тергеуші жү ргізеді. Оқ иғ а болғ ан жерді тексерудің мақ саты, тексеру ережелері, қ ылмысты дә лелдейтін заттарды тексеру ережелері, тексеру нә тижесін қ ұ жаттау Қ азақ стан Республикасының Қ ылмыстық іс жү ргізу кодексінің 221-222-223-224, 227 баптарында айқ ындалғ ан.

Қ Р қ ылмыстық істерді ашу ісінде медицина қ ызметкерлері эксперт ретінде бастапқ ы қ ылмыс ашу кезінде, яғ ни адам денсаулығ ына, ө міріне қ арсы жасалғ ан қ ылмыстар бойынша айыпталып отырғ ан, жә бір кө рген, қ оршағ ан орта ә серінен қ айтыс болғ ан адамдардың денесін тексеріп, сот медициналық қ ұ жат жазуғ а щақ ыртылуы мү мкін.

Ә рбір болашақ дә рігердің сот медициналық сараптаманы қ арағ анда себептерін, ережелерін сараптың міндеттері мен қ ұ қ ық тарын біліп шығ уы сот-медицина пә нін оқ ытудың негізгі мақ саты болып табылады.

Сондық тан адамның денсаулығ ын сақ тау жағ дайындағ ы кө пшіліктің мү қ тажын ө тей алатын қ азақ тілінде оқ улық тар жоқ қ а тә н, сондық тан оқ у-қ ұ ралы қ азақ тілінде жазылып бірінші басылымғ а ұ сынылып отыр. Бұ л оқ у-қ ұ ралында оқ иғ а болғ ан жерде табылғ ан мә йітті тексеру мә ліметтері толық берілген. Бұ л оқ у-қ ұ ралын жазғ анда алдымызғ а мынадай мақ сат қ ойдық. Біріншіден, дә рігерлік мамандық алатын студенттерге ана тілінде оқ у-қ ұ ралын ұ сыну. Екіншіден, студенттер қ ауымына сот медицинасы пә німен жақ ын танысып, оны тә жрибе жұ зінде қ олдана білу. Айтылғ ан мә селелер оқ ырман қ ауымының кө ң лінен шығ ып, іс жұ зінде қ олдана білсе, осы алғ а қ ойғ ан мақ саттарымыздың орындалғ аны деп білеміз. Студенттер мен оқ ытушылар қ ауымы ө з пікірлерін білдірсе, ө з ризашылығ ымызды білдіреміз.

Оқ у-ә дістемелік қ ұ рал жө нінде айтылғ ан пікірлерің ізді Тү ркістан қ аласы, Б. Саттарханов даң ғ ылы №29, Х.А. Ясауи атындағ ы халық аралық қ азақ -тү рік университеті, медицина факультетінің «Адам патологиясы» кафедрасына жіберулерің ізді сұ ранамыз.

Тақ ырыпты талдаудың мақ саттары:

1. Мә йітті табылғ ан орнында тексерудің ережелері жә не процессуальды талаптармен студенттерді таныстыру;

2. Мә йітті тексеру кезіндегі дә рігер-сарапшы (сот-медициналық сарапшы) шешетін негізгі сұ рақ тар;

3. Студенттерді негізгі қ ұ жат – «Оқ иғ а болғ ан жерді тексерудің хаттамасымен» таныстыру.