Главная страница Случайная страница
Разделы сайта
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Азіргі кездегі биосфераның биомассасы мен өнімділігіне сандық сипаттама
|
|
| Биомасса мен ө нім кө рсеткіші | Млрд. т |
| Биосферадағ ы тірі заттектің биомассасы | |
| Биосферадағ ы қ ұ рғ ақ заттектердің биомассасы | |
| Биосферадағ ы органикалық заттектің биомассасы | |
| Тірі заттектің жылдық ө німі (брутто) | |
| Қ ұ рғ ақ заттектің ө німі | |
| Органикалық заттектің ө німі | |
| Кө мір қ ышқ ыл газының жылдық жұ мсалуы мен бө лінуі | |
| Метаболдық судың жылдық алмасуы | |
| Оттектің жылдық жұ мсалуы мен бө лінуі | |
| Фотосинтез арқ ылы ө тетін энергияның жылдық ағ ысы (Дж1018) |
Фотосинтез дегеніміз заттектер мен энергины Жерде жинақ тайтын негізгі процесс, оның нә тижесінде СО2 мен Н2О – дан органикалық заттектер жә не оттек тү зіледі (келесі формулада глюкоза):
6 СО2 + 6 Н2О + кү н энергиясы → С6Н12О6 + 6О2
Газдық функция. Фотосинтез процесі жә не дем алу арқ ылы тірі организмдер қ оршағ ан ортамен оттек пен кө мір қ ышқ ыл газымен алмасып отырады.
Концентрациялық функция. Тірі организмдер ауаның кө п кө лемі мен табиғ и ерітінділерді ө з денелері арқ ылы ө ткізіп, химиялық элементтердің жә не олардың қ осылыстарының биогендік миграциясы мен шоғ ырлануын жү зеге асырып отырады. Бұ л жағ дай тек органикалық заттектердің биосинтезіне ғ ана қ ажетті емес, сонымен бірге ә р тү рлі қ ұ былыстардың орын алуына да қ атысты.
Тірі заттектердің тотығ у-тотық сыздану функциясы элементтердің биогентік миграциясымен жә не заттектердің шоғ ырлануымен тығ ыз байланысты. Табиғ атта кө птеген заттектер тұ рақ ты жә не олар қ алыпты жағ дайда тотығ у процесіне ұ шырамайды, мысалы, ө те маң ызды биогенді элементтердің бірі – молекулалық азот. Бірақ – та, ө те кү шті катализатор рө лін атқ аратын ферменттердің тірі клеткаларда болуына байланысты кө птеген тотығ у – тотық сыздану реакциялары абиогенді ортада жү ретіндермен салыстырғ анда миллиондағ ан есе артық жылдамдық пен ө теді.
Биосферадағ ы энергия ағ ыны. Жердегі негізгі энергия кө зі Кү н, жылына биосферағ а тү сетін бұ л энергияның мө лшері 2, 5*1024 Дж. Осы энергияның тек шамамен 0, 3% - і ғ ана фотосинтез процесінің нә тижесінде органикалық заттектердегі химиялық байланыстың энергиясына ауысады жә не тек 0, 1% таза бірінші ө німге ө тіп отырады. Ә рі қ арай коректі органикалық заттектер арқ ылы трофикалық тізбекке сә кес таралады. Энергияның пирамида заң ына немесе 10% Р.Линдеманның (1942ж.) ережесіне сә йкес, бір коректік дең гейден басқ а дең гейге ө тетін энергия орташа шамамен 10% - тен аспайды. Осындай дең гейлер кө п болғ ан сайын, ең соң ғ ы тұ тынушығ а жететін энергия ү лесі соғ ұ рлым тө мен болады.
|
Коректі заттектер Оттек Кө міртек диоксиді
Су
Жылу
(пайдасыз энергия)
|
|
|