Главная страница Случайная страница
Разделы сайта
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
⚡️ Для новых пользователей первый месяц бесплатно. А далее 290 руб/мес, это в 3 раза дешевле аналогов. За эту цену доступен весь функционал: напоминание о визитах, чаевые, предоплаты, общение с клиентами, переносы записей и так далее.
✅ Уйма гибких настроек, которые помогут вам зарабатывать больше и забыть про чувство «что-то мне нужно было сделать».
Сомневаетесь? нажмите на текст, запустите чат-бота и убедитесь во всем сами!
Глоссарий физколлидты – химия.
|
|
Термодинамика – энетгияның ә р тү рлі формаларының ө зара ауысуын зерттейтін физикалық химияның негізгі бө лімдерінің бірі. Ол кө птеген тә жірибелердің нә тижесінде тұ жырымдалғ ан бірнеше заң ғ а сү йенеді.
Термодинамиканың бірінші заң ы – энергия сақ талу заң ына негізделіп қ алыптасқ ан. Ол энергияның жоқ тан пайда болмайтынын, ә рі ө шпейтінін, тек бір тү рден екінші тү рге ауысып, ө згеріп отыратынын дә лелдейді.
Жылу сыйымдылық, деп қ ысымның немесе кө лемнің тұ рақ ты жағ дайында заттың берілген мө лшерінің 1 градусқ а арттыруғ а қ ажетті жылу мө лшерін айтады.
Термохимия – химиялық реакциялардың жылу эффектілерін, заттардың жылу сыйымдылық тарын жә не олармен байланысты басқ а шамаларды зерттейді.
Термохимияның бірінші заң ы (Лавуазье-Лаплас заң ы) бойынша: жай заттар ө зара ә рекеттесіп кү рделі зат тү згенде бө лінетін жылу мө лшері сол кү рделі зат қ айтадан жай заттарғ а ыдырағ анда сің ірілетін жылуғ а тең.
Термохимияның екінші заң ы Гесс заң ы. Гесс заң ы былай тұ жырымдалады: химиялық реакция тікелей жү рсін немесе бірнеше сатыдан ө тсін, бә рібір оғ ан сай жылудың мө лшері тұ рақ ты болады.
Стандартты энтальпия – жай заттардан 25оС жә не 760 мм сн. бағ -да 1 моль зат тү зілгендегі реакциядағ ы стандарт жылу эффектісі.
Жану жылу, 1 иоль зат стандарт жағ дайда оттекпен толық ә рекеттесіп жанғ ан кездегі химиялық реакцияның жылу эффектісі.
Еру жылуы – 1 иоль затты еріткіштің ө те кө п мө лшерінде еріткенде бө лінетін немесе сің ірілетін жылу мө лшері.
Ерудің интеграл жылуы – еріткіштің белгілі мө лшерінде 1 моль затты еріткенде сің ірілетін немесе бө лінетін жылу мө лшері.
Нейтралдау жылуы – қ ышқ ылды негізбен нейтралдағ анда 1 моль Н2О тү зілгенде бө лінетін жылу мө лшері.
Системаның еркіндік дә реже саны деп системадағ ы фазалар санын сақ тай отырып белгілі шекке дейін шамаларын еркін ө згертуге болатын термодинамикалық кү й параметрлерінің санын айтады.
Компонент – система фазаларының қ ұ рамын сипаттайтын дербес заттардың ең аз саны.
Фаза – гетерогенді термодинамикалық системаның бір-бірінен бө ліну беті арқ ылы оқ шауланғ ан жә не сыртқ ы ә сер жоқ кезде барлық нү ктелерінің химиялық қ ұ рамы мен физикалық қ асиеттері бірдей бө ліктердің жиынтығ ы.
Эвтетикалық температура – система қ ұ рамындағ ы екі зат та ерітіндіден бірдей температурада кристалданады.
Эвтетикалық қ ұ рам – система қ ұ рамындағ ы екі затта ерітіндіден бірдей температурада кристалданатын қ оспа қ ұ рамы.
Солидус – эвтетикалық нү ктені (Э) қ иып ө тетін горизонталь сызық (МN).
Коннонда – тең діктегі фазалардың қ ұ рамын қ осатын ДG сызығ ы.
Ерітінді – екі немесе одан да кө п компаненттерден тұ ратын біртекті система.
Ерітінді бетіндегі еріткіштің бу қ ысымы – тұ рақ ты температурада ерітінді бетіндегі еріткіштің бу қ ысымының салыстырмалы тең деуі еріген заттың мольдік ү лесіне тең.
Коноваловтың бірінші заң ы – сұ йық тық пен тең дікте тұ рғ ан бу, сұ йық тық пен салыстырғ анда, қ осқ анда жалпы қ ысымды арттыратын, компонентке бай болады.
Фракция деп, белгілі температура аралығ ында (t1 ден t2 дейін) жинап алынғ ан конденсат.
Бө лшектеп айдау – фракциялап жинақ тауғ а негізделген ә діс.
Коноваловтың екінші заң ы – қ айнау температурасының максимум жә не минимум нү ктелерінде тең діктегі системаның сұ йық бу фазаларының қ ұ рамдары бірдей болады.
Тұ рақ ты қ айнайтын немесе азеотроп қ оспалар деп, қ ұ рамы ө згермей айдалатын сұ йық тарды айтады.
Ерудің критикалық температурасы – сұ йық тық тар бір-бірінде шексіз араласа бастайтын температура.
Таралу коэффициенті – тұ рақ ты температурада бір-бірінде ерімейтін немесе шекті ғ ана араласып еритін екі еріткіш қ оспасына еріткен ү шінші компоненттің екі сұ йық қ абаттағ ы концентрацияларының қ атынасы тұ рақ ты шама.
Меншікті кедергі – 1 см жә не кө лденең қ имасы 1 см2 ө ткізгіштің кедергісі.
Меншікті электр ө ткізгіштік деп, меншікті кедергінің кері шамасын айтады.
Электролит ерітінділері ү шін меншікті электр ө ткізгіштік деп, арақ ашық тығ ы 1 см беттерінің ауданы 1см2 екі электрод аралығ ындағ ы 1 мл электролит ерітіндісінің электр ө ткізгіштігін айтады.
Эквиваленттік электр ө ткізгіштік – 1 г-экв еріген заты бар ерітінді кө лемі сиятын ара қ ашық тығ ы 1 см электроттардың аралығ ына орналасқ ан ерітіндінің электр ө ткізгіштігін айтады.
Буферлік ерітінділер – қ ышқ ылдың немесе сілтінің аз мө лшерін қ осқ анда, сонымен қ атар сұ йылтқ анда сутек иондарының концентрциясы ө згермейтін ерітінділер.
Буферлік ә сер – буфрелі ерітінділерге қ ышқ ыл немесе сілті қ осқ анда, иә болмаса оларды сұ йылтқ анда рН ө згермей тұ рақ ты болу.
Сорбция – заттың екінші бір затты ө з бойына сің іруі.
Адсорбция – сің іру тек дененің беткі қ абатында іске асады.
Абсорбция – сің іру дененің барлық кө лемінде жү реді.
Адсорбент –сің іруші зат, адсорбтив – сің ірілетін зат.
Капиллярлық конденсация – сің іру процесі қ уысты, кеуекті заттардың ө те ұ сақ тү тікшелерінде іске асатын типтегі процесс.
Катализатор – химиялық реакцияның жылдамдығ ын арттыратын, ө зі реакция нә тижесінде ө згеріссіз қ алатын зат.
Катализ – реакция жылдамдығ ының катализатор қ атысында ө згерісі.
Активтендіру энергиясы - ә ректтесуші заттардың молекулаларын активті кү йге келтіру ү шін қ ажетті энергия.
Гальваникалық элемент – химиялық энергияның электр энергиясына айналуын кө рсететін қ ұ рал.
Электродтық потенциал – системада қ ос электр қ абатының пайда болуы металл мен ерітінді арасында потенциалдық айырым туғ ызады.
Нормалды немесе стандартты элкетродтық потенциал – ерітіндідегіметалл иондарының концентрациясы 1 мольּ л -1 болғ андағ ы металл ерітінді жанасу бетіндегітү зілген қ ос элемент қ абаттары арасындағ ы потенциалдар айырымы.
Колориметриялық ә діс – сутек иондарының концентрациясына байланыстытү рлі индикаторлардың тү стерінің ө згеруіне негізделген қ арапайым ә діс.
Потенциометриялық ә діс – ерітіндідегі иондардың концентрациясына байланысты гальваникалық тізбектегі электр қ озғ ауыш кү штің ө згерісін ө лшеуге негізделген.
Индикатор электрод – электродтық потенциалы сутек иондарының концентрациясына тә уелді электрод.
Электролиз – электролиттердің балқ ымалары немесе ерітінділері арқ ылы тұ рақ ты электр тогы ө ткенде электродтарда тотығ у-тотық сыздану реакциялары жү ріп, заттархимиялық ө згерістерге ұ шырайды.
Фарадейдің бірінші заң ы – электродта бө лінетін зат массасы (m) электролит арқ ылы ө тетін электр мө лшеріне (Q) тура пропорционал.
Фарадейдің екінші заң ы. ә р тү рлі электролиттердің ерітінділері арқ ылы бірдей мө лшерде электр тогы (Q) ө ткенде электродтарда бө лінетін заттардың массасы (m) олардың химиялық эквиваленттеріне (Э) тура пропорционал.
Электрохимиялық эквивалент – электролит ерітіндісі арқ ылы 1 Кл электр ө ткенде, электродта бө лінетін заттың массасы.
Потенциалды ыдырау кернеуі – электролиттарда заттардың бө лінуі белгілі бір потенциалдар айырымында ғ ана іске асады.
Анодтық потенциал - анод пен ерітінді арасындағ ы потенциалдар айырымын, ал катодтық потенциал - катод пен ерітінді арасындағ ы потенциалдар айырымын.
Коррозия – металдардың жә не олардың қ ұ ймаларының қ оршағ ан ортаның ә серінен бұ зылуы.
Ингибиторлар – қ ышқ ылдық ортада металдардың коррозиясын системағ а кейбір заттарды қ осып баяулатуғ а, тіпті бә сең детіп тежеуге болады.
Зольдер – коллоидты системада дисперсті фаза бө лшектері қ атты кү йде, ал орта сұ йық кү йде болатын ерітінділер.
Эмульсия – егер коллоидты системадағ ы дисперсті орта да, дисперсті фаза да сұ йық заттың бө лшектерінен қ ұ ралады.
Пептизация – пептизаторлар коллодты бө лшектер бетінде адсорбцияланып, олардың зольге айналу ә дісі.
Диализ ә дісі – коллоидты ерітінділерді еріткіштің жә не бос жү рген иондардың артық мө лшерінен тазарту.
Электрдиализ – диализ процесі элкетр тогы ә серімен асады.
Ультрадиализ – ультрафильтр пайдаланып, қ ысымды реттеу арқ ылы диализдеу.
Электроферез – электр ө рісі ә серінен диспресті фаза бө лшектерінің катодқ а немесе анодқ а бағ ытталып қ озғ алуы.
Дзэта потенциал – сұ йық тың қ атты дене бетіндегі қ озғ алмайтын қ абаты мен ерітінді кө леміндегі қ озғ алмалы қ абаты арасынды пайда болатын потенциал айырымы.
Кинетикалық тұ рақ тылық – коллоидты системадағ ы фаза бө лшектері – мицелалар ьроуындық қ озғ алыстың нә тижесінде ұ зақ уақ ыт тұ нбағ а тү спей система кө лемінде біркелкі таралып жү ретін тұ рақ тылық.
Агрегаттық тұ рақ тылық – системадағ ы бө лшектердің дисперстігі ұ зақ уақ ыт сақ талатын болса, яғ ни олар жекеленіп ұ сақ бө лшектерге дараланып, іріленбейтін тұ рақ тылық.
Коагуляция – коллоидты ерітіндідегі бө лшектердің ө зара бірігіп іріленуі.
Седиментация процесі – іріленген бө лшектер ауырлық кү шінің ә серінен тұ нбағ а тү седі.
Критикалық потенциал – дзэта – потенциал шамасы 30 мВ маң ында болғ ан жағ дайда ұ ю процесі басталғ андығ ы анық талады.
Стаблизатор – коллоидты ерітінділердің тұ тқ ырлығ ын арттыратын заттар.
Ү йкеліс кү ші – дененің қ озғ алу жылдамдығ ына қ арсы ә сер етуші кү ш.
Тұ тқ ырлық – системаның ә р тү рлі жылдамдық пен қ озғ алатын қ ұ рам бө ліктерінің аралығ ындағ ы ү йкеліс.
Ақ қ ыштық – тұ тқ ырлық тың кері шамасы.
Салыстырмалы тұ тқ ырлық – заттың абсолюттік тұ тқ ырлығ ының судың тұ тқ ырлығ ына қ атынасы.
Седиментациялық тұ тқ ырлық – дисперсті фазаның система кө лемінде біркелкі таралып, тұ рақ ты кү йде болуы.
Ісіну – еріткіш молекулаларының ү лкен молекулалы қ осылыстарғ а енуі.
Ісіну дә режесі – 1 грамм полимер сің ірген сұ йық тың грамм санымен анық талады.
Эмульгаторлар – эмульсиялардың тұ рақ тылығ ын арттыру ү шін қ олданылатын заттар.
Коалесценция – эмульсия тамшыларының ө зара бірігіп, системаның жеке фазаларғ а жіктелуі.
Эмульсия фазаларының айналуы – системағ а СаCl2 қ осу барысында май мен су жартылай жіктеліп, қ айтадан тұ рақ ты система – майдағ ы су (С/М) типтес эмульсияның пайда болуы.
Кө бік тү згіштер – кө біктің тұ рақ тылығ ын арттыратын заттар.
Кө бік еселігі – кө біктің алғ ашқ ы кө лемінің осы кө бікті тү зу ү шін жұ мсаплғ ан кө бік тү згіш ертіндісі кө леміне қ атынасы.
|
|