Фортран

IBM фирмасы жасап шығ арғ ан Фортран бағ дарламалау тілі ең алғ ашқ ы жә не сә тті компилятор болып табылады. Профессор Дж. Букс пенамерикандық мамандардың бір тобы бұ л тілді алғ аш рет 1954 жылы жария етті. Толық тү рінде FORmulae TRANslation – формулаларды тү рлендіру.

Фортран тілінің кө пке шейін сақ талуының себебі Фортран тілінің ө зінің жә не оғ ан арналғ ан трансляторлардың қ арапайым қ ұ рылымы болып табылады. Фортран тіліндегі бағ дарлама белгілі бір стандарттар бойынша қ ұ растырылады, операторлар тізбегі қ атаң ретпен жазылады. Фортран тілінде жазылғ ан бағ дарлама бір немесе бірнеше сегменттердің жиынтығ ы болып табылады. Бү тін бағ дарламаның жұ мысын басқ аратын сегмент негізгі бағ дарлама деп аталады.

Фортран тілі ғ ылыми жә не инженерлік-техникалық салаларда қ олдану ү шін ойлап табылғ ан. Алайда бұ л тілде тармақ талғ ан логикалық есептер, экономикалық есептер жә не де ә сіресе безендіру есептері (кестелерді, сілтемелерді, ақ партізімдерді қ ұ растыру жә не т. б.) оң ай сипатталады.

1958 жылы Фортран тілінің модификациясы – Фортран ІІ пайда болды. Арағ а бірнеше жыл салғ аннан кейін 1962 жылы Фортран ІҮ, қ азіргі кезде жиі қ олданылатын тілдердің бірі, пайда болды. 1966 жылы Фортран тілінің екі жаң а стандарты шық ты: Фортран жә не базисті Фортран (Basic FORTRAN).

Кобол

Кобол бағ дарламалау тілі 60-жылдарда жасалғ ан, ол экономикалық салада бизнес-есептерді шығ аруда қ олданылады. Оның ерекшедігі «кө псө зділігінде» болып табылады – оның операторлары кә дімгідей ағ ылшын фразаларына ұ қ сайды. Кобол тілінде сан алуан сыртқ ы тасымалдағ ыштарда сақ талатын ө те ауқ ымды ақ параттармен жұ мыс жасау ү шін қ уатты қ ұ ралдар жасалғ ан. Бұ л бағ дарламалау тілінде қ азіргі таң да кө п қ олданылатын қ осымшалар жазылғ ан.

Алгол

Алгол – 1960 жылы шығ арылғ ан компиляторланатын тіл. Негізінен, алгол тілі фортран бағ дарламалау тілінің орнына қ олданылу ү шін жасалынғ ан болатын, алайда оның қ ұ рылымы ө те ауқ ымды болғ андық тан, бұ л бағ дарламалау тілі кең тарағ ан жоқ. 1968 жылы Алгол 68 версиясы пайда болды. Бұ л версия ө зінің мү мкіндері жағ ынан қ азіргі кездегі кө птеген бағ дарламалау тілдерінен басым болып табылады, алайда сол заманда жетілдірілген компьютерлер болмауы салдарынан бұ л тілге сә йкес тиімді компиляторлар жасап шығ ару мү мкін болғ ан жоқ еді.

Бейсик

Бейсик тілі 1964 жылы Англияда шығ арылғ ан. Бұ л тіл, негізінен, бағ дарламалауды оқ ыту тілі болып табылады. Толық тү рінде B eginner`s A ll-purpose S ymbolic I nstruction C ode (BASIC) – бастаушыларғ а арналғ ан кө п мақ сатты символдық оқ ытушы код.Кө п ұ замай бұ л бағ дарламалау тілінің ү йренушілері жә не авторлары Бейсик тілінің Фортран тіліне ұ қ сас екенін аң ғ арады. Бұ л тіл оң ай қ абылданғ андық тан, Фортран тіліне қ арағ анда бұ л тілдеағ дарламалар жылдамырақ қ ұ растырылатын. Сонымен қ атар Бейсик тілі дербес компьютерлерде қ олайлы болғ ан. Осылайша Бейсик тілі ә йгілі тілдердің біріне айналады.

Си++

Си бағ дарламалау тілі Bell лабораториясында жасалғ ан. Бұ л тілді ассемблердің орнына қ олдану ү шін шығ аруды жоспарлағ ан еді. Си – бұ л жалпы тағ айындаудың тілі, ол ө зінің ү немділігімен, тиімділігімен жә не тасымалданғ ыштығ ымен ерекшеленеді. Аталғ ан ерекшеліктер арқ асында Си тілі арқ ылы бағ дарлама ө німдерінің кез келген тү рін жасауғ а болады. Си тілі қ ұ ралдық тіл ретінде қ олданғ анда, жедел жә не тұ тас бағ дарламаларды қ ұ растыруғ а болады.

Ява

Бұ л тіл 90-жылдарда Sun компаниясымен Си++ негізінде шығ арылғ ан болатын. Бұ л тіл Си++ тілінің жетілдірілген тү рі болып табылады. Ол Бейсиктен кейін дү ние жү зі ә йгілі тілдердің ішінде екінші орында.

Жү йелік бағ дарламалау

Паскаль тілін 1979 жылдары Швейцарияда Никлоус Вирт ашқ ан.

Паскаль тілі – IBM PC дербес компьютерлеріне арналғ ан дә стү рлі алгоритмдік бағ дарламалау тілі болып табылады. Бұ л Паскаль тіліндегі бағ дарлама қ ойылғ ан мә селені шешуге ә келетін, арнайы ұ йымдастырылғ ан декректерді тү рлендіру қ адамдарының тізбегі екенін білдіреді.

Кез келген басқ а тілдер сияқ ты, Паскаль тілінің ө зінің алфавиі, символдар жиыны, ө зінің грамматикасы, операторларды жазу жә не бағ дарламаларды безендіру ережелері болады.

Орыс ә ріптері мен пернетақ таның кейбір басқ а символдары Паскаль алфавитіне кірмейді, бірақ оларды жалқ ы тырнақ шаларда жә не тү сініктемелерде пайдалануғ а болады. Бағ дарламаны компьютерде орындау.

Бағ дарламаны орындау процесі екі бө ліктен:

1. Бағ дарламаның мә тінін машинаның жадына Турбо Паскаль текстік редакторы арқ ылы енгізуден;

2. Бағ дарламаны орындау ү шін іске қ осудан тұ рады.

Турбо Паскаль бағ дарламалау ортасы бағ дарламалар мә тінін жасауғ а, редакциялауғ а, оларды компиляциялауғ а (компьютерге тү сінікті тілге аударуғ а), қ ателерді тауып алып, тү зетуге, жө нделген бағ дарламаны орындауғ а мү мкіндік береді. Бағ дарламаны іске қ осу ү шін Ctrl + F9 басып немесе мә зір жолындағ ы Run > Run командасын орындау керек.

Объектіге бағ ытталғ ан бағ дарламалау

80-жылдардың ортасында бағ дарламалау негіздерінде жаң а бағ ыт – объектіге бағ ытталғ ан бағ дарламалау пайда бола бастады. Мұ ндай бағ дарламалауғ а Delphi 7, Visual Basic жә не С++ сияқ ты тілдері жатады.