Коллоидтық химия зерттейтін нысандарының басты белгілері

«Коллоидтық химия» пә нінің зерттейтін нысандарының басты екі белгісі бар: 1) гетерогенділігі жә не 2) дисперстілігі. Гетерогенділік жү йеде фазааралық бө ліну беті болатынын, яғ ни жү йенің гетерогендік екендігін кө рсетеді. Гетерогенділік белгісі фазааралық бө лу бетінде ө телмеген кү ш ө рісінің болу шарты болып саналады. Бұ л кү ш ө рісі фазааралық керілудің шамасы арқ ылы сипатталады. Фазааралық керілу азайғ ан сайын екі фазаның ө зара ә рекеттесуі кү шейеді. Беттік керілудің беттің ауданына кө бейтіндісі беттің еркін энергиясына тең болады:

G_s = s S

Мұ ндағ ы s - беттік керілу, Дж/м²; S - беттің ауданы, м².

Коллоидтық химия фазааралық бө лу беттеріндегі жү ретін ү дерістерді зерттейді. Демек, гетерогенділік коллоидтық химияның зерттейтін нысандарының маң ызды белгісі болып саналады.

Дисперстілік (ұ сақ тылық) – дененің кең істіктегі (ү ш бағ ыттағ ы) ө лшемімен анық талады. Зат ә ртү рлі пішінде (дисперсияда): шар, цилиндр, тік тө ртбұ рышты, ал кө бінесе бұ рыс пішінде болуы мү мкін. Ә ртү рлі дисперсиялардың тү зілуін дененің ө лшемін ү ш бағ ытта ө згерте отырып қ арастыруғ а болады. Мысалы, дененің ө лшемі бір бағ ытта - ОУ бойымен (2.1-сурет) кемігенде қ алың дығ ы а- ғ а тең қ абыршық тү зіледі. Қ абыршық қ алың дығ ы арқ ылы сипатталады.

Сурет. Дененің ө лшемінің кең істікте ү ш бағ ытта ө згеруіне байланысты пішіні

Дененің ө лшемі екі бағ ытта (ОУ жә не ОХ бойымен) кішірейгенде тү тікше (жіп) тү зіледі. Тү тікше ө зінің диаметрі арқ ылы сипатталады. Ал дененің ө лшемі ү ш бағ ытта кішірейгенде (ОУ, ОZ жә не ОХ бойымен) онда ұ сақ бө лшек тү зіледі. Ұ сақ бө лшектер пішініне қ арай диаметрі (шар тә різді бө лшектер) немесе қ абырғ асының ұ зындығ ы (куб, параллелипед тә різді бө лшектер) арқ ылы сипатталады.