МҚ жіктелуі

Олар ә р тү рлі кө рсеткіштер бойыншажіктеледі.

1) Шығ у тегі бойынша табиғ и жә не синтетикалық (жасанды) болып бө лінеді:

Табиғ и Ү МҚ – белоктар (казеин, желатин, жұ мыртқ а альбумині жә не т.б.), жү н, жібек, полисахаридтер (целлюлоза, крахмал). Полисахаридтер – олар полимерлік кө мірсулар (С₆Н₁₀О₅), ө сімдіктерде фотосинтез кезінде тү зіледі:

Синтетикалық Ү МҚ – химиялық синтез арқ ылы алынатын Ү МҚ. Оларды алу ү шін бастапқ ы зат – мономер ретінде қ анық пағ ан қ осылыстар немесе полифункционалдық қ осылыстар пайдаланылады.

Синтездеу ә дістері:

- полимерлеу;

- поликонденсациялау;

- сополимерлеу (полимерлестіру).

Полимерлену дә режесі (n) – ол макромолекулалардағ ы қ айталанатын буындар саны. Кез-келген полимер ә ртү рлі полимерлену дә режесі болатын макромолекулалардан тұ рады, яғ ни полидисперстіліктік болады.

2) Ү МҚ полимерлік тізбектің қ ұ рылысы бойынша: сызық ты, тармақ талғ ан, кең істіктік болып ү шке бө лінеді.

Сызық ты полимерлер мономердің молекуласы бифункционалдық жә не полимер тізбегі ө скенде бифункционалдылық ө згермейтін жағ дайда болады, мысалы (-СН₂– СН₂-)_n – полиэтилен. Сызық тық полимерлеудің эластикалылығ ы жоғ ары, жақ сы еритін болады. Оларды қ олдану талшық тар, жіптер тү зу қ абілеттілігіне негізделген.

Кең істіктік полимерлер мономердің функционалдығ ы екіден кө п болып жә не тізбек ө скен кезде макромолекуланың функционалдығ ы артатын жағ дайда болады. Олардың эластикалылығ ы аз, қ аттылығ ы жоғ ары, ерігіштігі аз, бірақ ісінуге қ абілетті болады. Мысалы, фенолформальдегид шайырлары.

Тармақ талғ ан полимерлер кең істік полимерлерге ұ қ сас мономерлердің функционалдығ ы екіден кө п болғ анда болады. Белгілі-бір жағ дайда синтез барысында негізгі тізбектен бү йірлік тізбектер тү зіледі. Тармақ талғ ан полимерлердің қ асиеттері сызық тық жә не кең істіктік полимерлердің қ асиеттерінің аралығ ында болады. Мысалы, крахмал.

3) Электролиттікдиссоцациялану қ абілеттілігіне байланысты Ү МҚ бейэлектролиттер жә не полиэлектролиттер болып бө лінеді. Полиэлектролиттер полиқ ышқ ылдар, полинегіздер жә не полиамфолиттер болып бө лінеді.