Царциаты рæдыд

Царциатæ сфæнд кодтой сæ рагон знæгтæ еугуыппартæй сæ маст сисын. Цæгъдгæ дæр дзы фæкодтой, зайгæ дæр ма дзы бакодта. Царциатæн сæ зондджындæр Суа уыди, уымæн авд фырты уыди. Кæстæр чындз ын рæсугъд уыди æмæ нæ зыдтой, еугуыппартæй ма сæм исчи тых кæнынмæ æрбацæудзæни, уый.

Æнæхъæн цалдæр сыхæй афæндараст сты сæ рагон знæгтæм. Уæд еугуыппартæ дæр сфæнд кодтой Царциатæм ныббырсын. Царциатæ иу фæндагыл ацыдысты еугуыппартæм. Еугуыппартæ та æндæр фæндагыл араст сты Царциатæм. Иуахæмы еугуыппартæм ныфсæрстой Царциатæ, фæлæ хæстхъомæй никæй ныййафтой æмæ æрбынат кодтой еугуыппарты бæстæйы. Бон галтæ æргæвдын кодтой, изæр — хъуццытæ.

Еугуыппартæ дæр иу заманы æрхæццæ сты Царциаты бæстæм. Сæ фосы сын цагътой æнауæрдонæй, стæй загътой:

— Сæ хæзнатæ сын ахæссæм.

Царциатæн сæ хæзнатыл разылдысты еугуыппартæ æмæ семæ акодтой Суайы кæстæр чындзы уацары. Се ’рцыдмæ Царциатæ фыддæрæн еугуыппарты хойраг хыссæйæн фесты, сæ хуымилиаг нуæзтæн, сæ фос — физонæгæн æмæ фыд расыг фесты. Афтæмæй ныффынæйтæ сты.

Еугуыппартæ æрхæццæ сты æд хæзнатæ æмæ Суайы чындзимæ. Суайы чындз базыдта Царциаты æмæ а ныр ныхъхъæр кæна, афтæ йæ авд ивазны æрфæн уæрмы ауагътой. Еугуыппартæ фынæй Царциаты се ’рдын бастæй кæрæдзимæ бабастой, змæлын сын куыннæ уыдаид, уый фæстæ райстой дзæккортæ æмæ сыл ралæууыдысты.

Царциатæ схъиудтытæ байдыдтой, бирæ сæ мæлгæ акодта, бирæ сæ цæфтæ фæци, бирæмæ та цæф нæ хъардта. Цас сæ надтаиккой, фæлæ Царциатæ сыхъал сты, сæхиуыл ахæцыдысты, фæлæ сæ уæнгтæ баст уыдысты æмæ сæ бон ницы уыди.

Суайы чындз бамбæрста хъуыддаг æмæ схизыныл архайдта. Уæд Суайы цилхъ фесхъиудта æмæ уæрмы ныммидæг и. Суайы чындз æй фелвæста, къахæвæрæнтæ акодта æмæ абырыди. Бахъуызыди сусæгæй. Царциаты бæстыты лыгтæ райдыдта æмæ сæ уагъта. Еугуыппартæ йæ ауыдтой æмæ йыл сæхи ныццавтой. Суайы чындз сыл цилхъæй ралæууыди æмæ сæ цæфтæ-гуыртæ систа. Еугуыппарты тæртты туджы зæй ласта. Уæд Царциатæй чи баззади, уыдон хæцын байдыдтой еугуыппартимæ, мыггаг сæ нал уагътой æмæ сæхи фидæрттæм истой.

Иу миниуæг уыди еугуыппартæм: къуыри фынæй кодтой, къуыри фынæй нæ зыдтой. Сæ фынæйы афон ралæууыди къуырийы фæстæ. Уæлхъæдæй [1] фынæй кодтой. Уæд сæ ныхбынты какон сындзытæй сыгътой еугуыппартæ, цæмæй ма фынæй кæной, фæлæ сын уый дæр нал феххуыс кодта. Бафынæйтæ сты æмæ фæцагъды сты. Царциатæ сын сæ фæллой ратæлæт кодтой æмæ ма сæ æгас чи уыди, уыдоны бабастой, стæй сæ ныууагътой. Сæ мæрдтæ хурмæ ныссау сты, се ’гæстæ куы райхъал сты, уæд уæнгбастæй сæ бон ницы уыди æмæ загътой:

— Кæрæдзи суадзæм.

Архайдтой, фæлæ сын уымæй ницы уади. Уæд дуртыл сæхи хафын байдыдтой, сæ риуты туг цыхцырæгтæй ныллæууыди, афтæмæй сыл фыдхъыст скодта, гом риуæй сыл мит уарыди æмæ ходза хуырмæ [2] сæхи æппæрстой. Ходза хуырыл лæсæн ракалди æмæ йæ быны фесты. Еугуыппартæ бабын сты, хъырттызмæлæг сæ нал баззади.

Царциатæ уый куы базыдтой, уæд сын сæ цæрæнтыл арт бафтыдтой æмæ куывдтæ кодтой.