Жедел гломерулонефрит.

Жедел гломерулонефрит – стрептококтық инфекцияғ а тә уелді дамитын, шумақ тардың басым зақ ымдануымен жү ретін бү йректің инфекциялық - аллергиялық ауруы.

Этиологиясы:

· басты себебі А топты бетта – гемолиздеуші стрептококк

· вирустар

· аллергендер

· жә ндіктердің уы

· бү йрек веналарының тромбозы

Патогенезі: иммундыкомплекстік механизм.

Классикалық жедел гломерулонефрит фарингиттен, тонзилиттен, стрептодермиядан 10-12 кү ннен кейін дамиды. Осы уақ ытта антиденелер тү зіліп ү лгереді. Ауру кө бінесе 2 – ден асқ ан балаларда жә не 40 –қ а жетпеген ересек адамдарда пайда болады. Ер адамдар 1, 5 – 2 есе жиі кездеседі.

Клиникалық белгілері: ісіну, ентікпе, олигоанурия, гематурия, белдің ауруы, АҚ жоғ арылауы.

Науқ астың ө зі ерте байқ айтын белгісі – ісіну. Ісінуден бұ рын шө л, ә лсіздік, олигурия пайда болады. Ең алдымен бет пен қ абақ ісінеді (шел қ абатының болбырлығ ынан). Кейде анасарка дамуы мү мкін.

Ісінудің негізгі себебі: шумақ тық фильтрацияның азаюынан судың жә не натрийдің іркілісі.

Горизонталды жағ дайда кү шеетін е нтігу пайда болады. Себебі: айналымдағ ы қ ан кө лемінің кө беюінен жә не АҚ тез биіктеуінен жү рек шамасыздығ ы дамиды.

80% науқ аста ө тпелі артериалдық гипертензия кездеседі. Ө те биік болмайды (кө бінесе 160/100 мм.с.б.).Себебі: натриймен судың іркілісі, айналымдағ ы қ ан кө лемінің жә не жү ректің соғ у кө лемінің ұ лғ аюы.

Бел аймағ ының ауырсынуы. Себебі: ісінген бү йректің капсуланы керуінен.

Жедел гломерулонефриттің алғ ашқ ы 2-3 кү нінде олигурия, кейде анурияда болуы мү мкін. Олигурия болса да концентрацияланғ ан зә р бө лінеді.Созылмалы гломерулонефриттен айырмашылығ ы осыда.

Дизуриялық ө згерістер: дә ретке жиі шығ у, ү рпінің ашуы болады. Себебі: концентрациясы жоғ ары жә не қ ышқ ыл зә р жолдарының тітіркендіреді.

Зә рдің тү сінің ө згеруі: қ ызғ ылт, жас еттің шайындысына ұ қ сайды.

ЖЗА: протеинурия жә не гематурия.

Протеинурия 100%, ал гематурия 80% кездеседі.

Лейкоцитурия, цилиндрурия 50%

Айқ ын протеинурия - 2 апта сақ талып, кейін біртіндеп азайып, бірнеше айларғ а созылады.

Клиникалық тү рлері:

1. классикалық триадалық жайылма тү рі (несептік синдром, ісіну, артериалдық гипертония)

2. бисиндромдық тү рі (нефротикалық синдроммен немесе артериалық гипертониямен жұ птасқ ан несептік синдром)

3. моносиндромдық тү рі (дара несептік синдром)

4. нефротикалық тү рі

Асқ ынулары:

· Бү йректің жедел шамасыздығ ы

· Жедел бү йректік гипертензиялық энцефалопатия

· Жү ректің жедел шамасыздығ ы

Ø Солқ арыншалық жү ректік астмамен

Ø Тотальді

Емі: Тө сек тә ртібі 2-4 апта (бү йректің қ анайналымы жақ сарады)

Диетотерапия (су мен ас тү зін шектеу)

Этиологиялық ем: антибиотиктер

Патогенездік ем: глюкокортикостероидтар, антикоагулянттік жә не антиагреганттік ем (шумақ ішілік, тамырішілік гиперкоагуляцияның жә не содан бү йрекші қ анағ ымының, шумақ тық фильтрациясы тө мендеуінен)

Ісіну синдромын емдеу: сұ йық тық пен тұ зды шектегеннен ісіктер 2 апдада қ айтады. Ісіну қ айтқ анғ а дейін ішетін судын мө лшері диурезге тә уелді болу керек (тә уліктік диурез + 400мл).

Судын балансын тексеріп тұ ру қ ажет.

Гипертониялық синдромды емдеу: АҚ 160 – 170 мм.с.б. жоғ ары болса арнайы емделеді: диуретиктер беріледі. Ә детте диета ұ стағ ан кезде АҚ реттеледі.

Профилактикасы: ылғ ал суық тан (соның ішінде су қ оймаларында шомылудан), аса қ ыздырудан, ауыр дене қ ызметінен, ұ зақ уақ ыт аяқ та тұ рудан, бү йрекке ә сер ететін дә рілер қ олданудан, екпелерден сақ тану.

Созылмалы гломерулонефрит –шумақ тардың, тү тікшелердің, интерстициалды ұ лпаның иммундық қ абынуы мен сипатталатың, біртіндеп нефросклероз бен бү йрек шамасыздығ ына ә келіп соқ тыратын бү йректің диффузды созылмалы ауруы.

Этиологиясы. Инфекциялық факторлар: бактериялар жә не вирустар.

Токсикалық факторлар: органикалық ерітінділер, алкоголь, анальгетиктер, сульфаниламидтер, наркотиктар, сынап.

Патогенезі жедел гломерулонефритке ұ қ сас, дамуының басты механизмі: бү йрек шумақ тарына иммундық комплекстерінің жиналуы.

Клиникалық тү рлері: латентті, нефротикалық, гипертониялық, аралас, гематуриялық.

Созылмалы гломерулонефриттің клиникасы тү ріне байланысты. Аурудың қ ай тү ріндеде ү ш негізгі синдром бар: несептік, гипертониялық, ісіктік.

Созылмалы гломелуронефрит кейде тек қ ана медициналық тексерулерде табылады (санаторлы – курорттық карта толтырғ анда, жү ктілік кезде)

Кейде науқ астар шағ ымданады: бас ауруына, тез шаршауғ а, бел тұ сының ауырсынуына. Кейбір науқ астарда шағ ымдар болмайды.

Бұ л шағ ымдар кө п ауруларда болуы мү мкін.

Науқ астарда ұ зақ артериалды гипертензиядан жү ректің сол шекарасының ығ ысуы мү мкін, ІІ нү ктеде ІІ тонның акценті.

Ісіктер бү кіл ауруларда болмайды

Протеинурия ә рдайым кездеседі, бірақ кө лемі ауысып тұ рады. Сондық тан ақ уызды тә уліктік зә рде анық тау қ ажет.

Жиі гематурия жә не цилиндрурия кездеседі.

ЖҚ А ЭТЖ жоғ арлайды.

Қ БА холестерин, жалпы белок, азот қ алдық тары (креатинин, мочевина) жоғ арылайды.

Жү ректі рентгенологиялық тексеру: жү ректің сол қ арыншасының гиперторфиясы.

ЭКГ: сол қ арыншаның гипертрофиясы.

Кө з тү бінің артерияларының артериалық гипетензияғ а байланысты ө згерулері.

Клиникалық тү рлерінің ерекшеліктері:

Латентті гломерулонефрит – ең жиі кездесетін тү рі (44%), тек қ ана несептік синдроммен сипатталады (орташа протеинурия, гематурия, азғ ана лейкоцитурия), азғ ана орта денгейлі артериалды гипертензия. Орта шамамен 10-20 жылғ а созылады.

Гематуриялық гломерулонефрит – сирек кездеседі (6%), ү немі сақ талатын гематуриямен, кейде макрогематуриямен сипатталады.

Гематуриялық гломерулонефриттің жеке тү рі: Берже ауруы. Берже ауруы IgA нефропатиясы, кө бінесе респирациялық инфекциялардан кейін пайда болады.

Ø Гематуриялық гломерулонефриттің ағ ымы тұ рақ ты, бір кү йде, созылмалы бү йрек жеткіліксіздігі кеш дамиды.

Гипертониялық гломерулонефрит- созылмалы гломерулонефриттердің 20% қ ұ райды. Зә рдегі ө згерістер ө те аз: протеинурия 1 г/тә улігінен аспайды, гематурия болмайды.

Басты белгі: артериалды гипертензия. Артериалды гипертензияғ а байланысты жү ректің гипетрофиясы, кө з тү бінің артериалары ө згереді. Бұ л тү рі міндетті тү рде созылмалы бү йрек жеткіліксіздігімен аяқ талады. Науқ ас кейде артериалды гипертензия асқ ынуларынан ө леді: инсульт, миокард инфаркті, жү рек жеткіліксіздігінен.

Нефротикалық гломерулонефрит – cозылмалы гломерулонефритпен сырқ аттанатың аурулардың 20% кездеседі. Басты кө рінісі: нефротикалық синдром- тұ рақ ты ісіну, олигурия, протеинурия (тә улігіне 3, 5 г жоғ ары), гипоальбуминемия (протеинуриядан), гиперхолестеринемия, гипертриглициридемия.

Ағ ымы баяу немесе тез прогрессивті. Аурудың басты кезінде артериалдық гипертензия болмайды, жоғ арлауы 4-5 жыл ө ткен соң қ осылады.

Ағ ымы толқ ын тә різдес: ауру ө ршу кезінде ісіктер мен протеинурия жоғ арлайды, ремиссия кезінде тө мендейді.

СБЖ 5-6 жылдан соң дамиды.

Аралас гломерулонефрит ( нефротикалық + гипертониялық) – 7% кездеседі, болжамы қ ауіпті тү рі, ағ ымы прогрессивті. СБЖ 2 – 5 жылда дамиды.