Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






  • Гипербола және оның қасиеттері






     

    Анық тама. Гипербола деп фокустары деп аталатын нү ктелерден қ ашық тық тары айырмасының модулі сол фокустары арақ ашық тығ ынан (F1F2 = 2c) кем болатын тұ рақ ты 2 а санына тең болатын жазық тық тағ ы нү ктелердің геометриялық орнын айтады, оны былайша белгілейді:

    |F1М - F2М| = 2 а (5).

     

    F1, F2 – гиперболаның фокустары. F1 = (-c; 0); F2(c; 0), F1F2 = 2c.

    с – фокустары ара қ ашық тығ ының жартысы; 2 а - тұ рақ ты шама. F1М жә не F2М қ ашық тық тарын r1 =F1М, r2= F2М деп белгілесек, онда (5) тең дік мына тү рде жазылады:

    ï r1 – r2ï = 2a (51)

    Гиперболаның бойынан кез келген М(х, у) нү кте алайық..

     

    y

     

    M(x, y)

    b

    r1

    r2

    x

    a

    F1 А2(- а; 0) А1(а; 0) F2

     

    c

     

     

    Сонда:

    с2 – а2 = b2 деген белгілеме енгіземіз (геометриялық тү рдегі бұ л шама – кіші жарты ось)

     

     

    Гиперболаның жабайы (канондық) тең деуін алдық..

    Гипербола фокустарын қ осатын кесіндінің ортасына (О нү ктеге), жә не координат осьтеріне қ арағ анда симметриялы.

    2а гиперболаның нақ ты ө сі деп аталады.

    2b гиперболаның жорамал ө сі деп аталады.

    Гиперболаның қ асиеттерін студенттерге ө з беттерімен қ арастыруғ а тапсырылады.

    Гиперболаның екі асимптотасы болады жә не олар тең деулері арқ ылы беріледі.

    Анық тама. қ атынасы гиперболаның эксцентриситеті деп аталады, мұ ндағ ы с – фокустары қ ашық тығ ының жартысы, а –нақ ты жарты ө сь.

    с2 – а2 = b2 екеніні ескерсек:

    Егер а = b, = болса, онда гипербола тең бү йірлі (тең қ абырғ алы) деп аталады.

     

    Анық тама. Гиперболаның нақ ты ө сіне перпендикуляр, оның центріне қ арағ анда симметриялы жә не одан a/ қ ашық тық та болатын екі тү зу гиперболаның директрисалары деп аталады.Олардың тең деулері: .

    Теорема. Егер r – гиперболаның кез келген М нү ктесінен қ андай да бір фокусына дейінгі қ ашық тығ ы, ал d – осы фокусқ а сә йкес директрисағ а дейінгі қ ашық тығ ы болса, онда r/d қ атынас – эксцентриситетке тең тұ рақ ты шама.

    Дә лелдеуі. Гиперболаны схемалық тү рде кескіндейік:

     

    y

    a/e d

     

    M(x, y)

     

    r1

     

     

    0 a F1 x

     

     

    OF1 = c. Геометриялық кескінедемеден мыналарды жазуғ а болады:

    a/ e + d = x, сондық тан d = x – a/ e. (x – c)2 + y2 = r2

    Гиперболаның канондық тең деуінен: , с учетом b2 = c2 – a2:

    Сонда с/a = болғ андық тан, r = x – a.

    Сонымен: .

    Гиперболаның сол жақ тағ ы тармағ ы ү шін дә лелдеме осы тә різдес.

     

    Пример. Тө белері мен фокустары эллипсінің сә йкес тө белері мен фокустарында болатын гиперболаның тең деуін жаз.

    Эллипс ү шін: c2 = a2 – b2.

    Гипербола ү шін: c2 = a2 + b2.

     

     
     


     

     

    Гиперболаның тең деуі: .

     

    Мысал. Егер гиперболаның эксцентриситеті 2-ге тең, ал фокустары тең деуімен берілген эллипстің фокустарымен беттессе, онда гиперболаның тең деуін жаз.

     

    Шешу. Эллипстің фокустық ара қ ашық тығ ын табамыз: c2 = 25 – 9 = 16.

    Гипербола ү шін: c2 = a2 + b2 = 16, = c/a = 2; c = 2a; c2 = 4a2; a2 = 4;

    b2 = 16 – 4 = 12.

     

    Сонда - гиперболаның тең деуі болады.






    © 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
    Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
    Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.