Лекция 3

Химия пә ні

Жоспар:

1. Химия ғ ылымы химия пә нінің бастауы

2. Химия пә нінің басты міндеттері

Қ олданылғ ан ә дебиеттер тізімі:

Негізгі жә не қ осымша ә дебиет

1. Петров А.А., Бальян Х.В., Трощенко А.Т. Органикалық химия. М. ВШ., 1981ж.

2. Грандберг И.И. Органическая химия. М., 1974г.

3. Бірімжанов Б. Жалпы химия. Алматы: Қ азҰ У, 2001ж.

4. Бірімжанов Б., Нұ рахметов Н. Жалпы химия. Алматы: Ана тілі-1992ж.

5. Ахметов Н.С. Общая и неорганическая химия. М.ВШ., 1988г.

6. Усанович М.И. Из истории химии. Алматы: «Қ азақ университеті»-2004ж

7. Шоқ ыбаев Ж. Бейорганикалық жә не аналитикалық химия. Алматы: «Білім», 2003ж.

Лекция мә тіні:

Химия пә ні заттарды, олардың қ асиеттерін, басқ а заттарғ а айналып тү рленуін қ арастырады.

Химия пә ні химия ғ ылымынан бастау алады, оның жетістіктеріне сү йенеді жә не осы жетістіктері химия пә нінің мазмұ нын қ ұ райды. Химия ғ ылым ретінде ХІХ-ХХ ғ асырларда қ алыптасып, ө зінің басты ұ ғ ымдарын ұ сынып, заң дарын ашты. Химиялық ұ ғ ымдар мен заң дар химия ғ ылымының, химия пә нінің теориялық негізі болып саналады.

Химияның басты міндеттерінің бірі- заттардың қ асиеттерін зерттеу мен қ оса, оларды адам игілігіне жұ мсау, ауыл шаруашылығ ында, ө неркә сіпте қ олдану мү мкіндіктерін анық тау. Ә рбір затты пайдағ а жарату ү шін, оның қ асиетін жан-жақ ты зерттеу қ ажет. Мысалы, таза магний оң ай тұ танып, жарық шығ арады. Осы қ асиетіне орай оны фотосуретке тү сіргенде жарқ ыл шығ ару ү шін қ олданғ ан.

Адамдар заттарды ертеден ақ ө з қ ажетіне жаратқ ан. Біздің ата-бабаларымызда табиғ атта кездесетін асыл тастардан ә шекейлік бұ йымдар жасағ ан. Ал алаботаны ө ртеп, оның кү лінен сақ ар алғ ан, оны малдың майына қ осып, сабын шылағ ан. Тотияйынды, ашудасты, сынапты дә рі-дә рмек ретінде пайдаланғ ан.

Химияның басты міндеттерінің қ атарына табиғ атта кездеспейтін жаң а заттарды қ олдан синтездеп алу жатады. Химиялық жолмен кө птеген жасанды жаң а заттар алынып, олар шаруашылық тың сан тү рлі саласында, кү нделікті тұ рмыста кең қ олданылады. Солардың қ атарында ө здерің е таныс пластмассалар, синтездік талшық тар, тың айтқ ыштар, дә рі-дә рмектер, бояулар бар. Химия техниканың ө ркендеп дауыныда да, адамдардың тұ рмысының жақ саруына да зор ү лес қ осады.

Химия пә нін қ ызығ ып, ынтамен оқ ып, тә жірибелер жасап ү йреніп, білімдерің молайғ ан сайын табиғ аттың кө птеген сырларын, кү нделікті кө ріп жү рген заттардың қ асиеттерін, олардың ерекшеліктерін терең тү сіне бастайсың дар. Заттың табиғ атын танымай, қ асиеттерін жете анық тамай тұ рып қ ажетке жаратса, оның пайдасынан зияны кө п болуы мү мкін. Химиялық закттарды орынды пайдаланбаса, олар қ оршағ ан ортаны ластап, адамдар, жануарлар жә не ө сімдіктер тіршілігіне зиянды ә серін тигізеді.

Химия адам ө міріне жан-жақ ты араласып, жылдан-жылғ а маң ызы арта тү сетіндіктен, оны оқ ып-ү йрену ә р шә кіртке болашақ та ө з пайдасын тигізетіні анық.

Химия-заттарды, олардың қ асиеттерін, соның ішінде олардың ө зара айналуларын зерттейді. Заттар дейтініміз- денелерді қ ұ раушылар. Олар бір-бірінен ө здеріне тә н физикалық жә не химиялық қ асиеттерімен ерекшеленеді.

Химияның міндеті-заттарды қ олдану ү шін қ асиеттерін айқ ындау, адамдардың сұ ранысына қ ажет жаң а химиялық заттар алу, табиғ и қ орларды орынды пайдаланып, қ оршағ ан ортаны қ орғ ау.