Оқу пәнінің 5-сыныптағы базалық білім мазмұны

6. «Тарих ә лемі» (2 сағ ат):

тарих туралы тү сінік, тарихты зерделеу не ү шін қ ажет, Қ азақ стан тарихы–дү ние жү зі тарихының қ ұ рамдас бө лігі, Қ азақ стан тарихының кезең дері (ежелгі, орта ғ асырлардағ ы, жаң а жә не қ азіргі заманғ ы тарих);

тарихи жә дігерлер, тарихи жә дігерлердің тү рлері (ауызша, жазбаша, археологиялық), заттай, жазбаша жә дігерлер.

7. «Тарихқ а саяхат» (14 сағ ат):

адамның шығ у тегі ә лемнің пайда болуы туралы қ азақ аң ыздары, адамның шығ у тегі туралы ғ ылыми кө зқ арастар, Қ азақ стан территориясындағ ы ежелгі адамдар;

Қ азақ стан территориясындағ ы тас дә уірі кезең і, палеолит – ерте тас дә уірі, ежелгі ең бек қ ұ ралдары, алғ ашқ ы қ ауымдық қ оғ ам, табиғ ат, ауа райы, мұ з басу, мезолит – орта тас дә уірі, кү ннің жылынуы, мұ здық тардың еруі, кішігірім, жү йрік аң дарды аулауғ а арналғ ан садақ пен жебені жә не бумарангты ойлап табу, жеке аң аулау, жаң а ең бек қ ұ ралдарының пайда болуы, неолит – жаң а тас дә уірі, микролиттік мә дениет, мал шаруашылығ ы мен егіншіліктің қ алыптасуы;

Қ азақ стан территориясындағ ы қ ола дә уірі (алғ ашқ ы металдар, қ оланы пайдалануды ү йрену), андронов мә дениеті, қ ола дә уіріндегі тайпалардың шаруашылығ ы, қ ола дә уіріндегі тайпалардың мә дениеті;

сақ тайпалары, сақ тар – ежелгі Қ азақ станды мекендеушілер, сақ тар туралы парсы жә не грек жазбалары, сақ тардың тұ рмысы, шаруашылығ ы, олардың ә дет-ғ ұ рыптары, сақ билеушілері, сақ тардың басқ ару жү йесі, Томирис – сақ тардың атақ ты патшалары (ханшайымдары), сақ тардың тә уелсіздік ү шін кү рестері, парсылармен соғ ысы, Шырақ тың ерлігі, сақ мә дениеті, «Алтын адам» – қ азақ халқ ының бағ а жетпес мә дени мұ расы;

Қ азақ стан территориясындағ ы ғ ұ н тайпалары, Мө де – ғ ұ н мемлекетінің негізін қ алаушы, ғ ұ ндардың тарихы, ғ ұ ндардың шаруашылығ ы жә не тұ рмысы, «халық тардың ұ лы қ оныс аударуы», Аттила (Еділ) – ұ лы жаһ ангер;

Қ азақ стан территориясындағ ы кө не тү ркілер («тү ркі» тү сінігі), Тү ркі қ ағ анатының қ ұ рылуы, Бумын қ ағ ан – Тү ркі қ ағ анатының негізін қ алаушы, кө не тү ркілердің тұ рмысы жә не қ ызметі, кө не тү ркілердің мә дениеті, діни тү сініктері, кө не тү ркі жазбалары;

Шығ ыс даналары (ә л-Фараби, Ж. Баласағ ұ н, А. Иассауи);

Ұ лы Жібек жолы – маң ызды сауда жолы орта ғ асырлардағ ы Қ азақ стан қ алалары, қ алалардың қ ұ рылысы, ірі қ алалар (Тү ркістан, Сығ анақ, Сайрам, Тараз);

монғ ол шапқ ыншылығ ы, Отырар қ орғ анысы. Отырардың кү йреуі;

қ азақ халқ ының қ алыптасуыжә не Қ азақ хандығ ының қ ұ рылуы, «қ азақ» терминінің мағ ынасы, Алтын Орданың ыдырауы, Ақ Орданың қ ұ рылуы, Ә білхайыр хан мемлекеті, Керей мен Жә нібек сұ лтандардың бө лінуі жә не ө здерінің руларымен Моғ олстан территориясына қ оныстануы, қ азақ хандығ ының қ ұ рылуы, жү здердің қ алыптасуы, Қ асым хан тұ сындағ ы қ азақ хандығ ының кү шеюі;

қ азақ хандары, билері жә не батырларының тарихы, хан – ел билеушісі, аң ызғ а айналғ ан қ азақ хандары (Алаша хан, Уыз (Оғ ыз хан), қ азақ хандары (Керей, Жә нібек, Қ асым, Хақ назар, Тә уке), билер (дана, шешен, қ азылар), қ азақ қ оғ амындағ ы билердің рө лі билер, ХV-ХVІІІ ғ асырдың ұ лы батырлары, қ азақ қ оғ амындағ ы батырлардың алатын орны;

Қ азақ стан жә не Ресей қ азақ -жоң ғ ар соғ ысы, Қ азақ станның Ресейге қ осылуы, Ә білхайыр ханның Ресей қ ұ рамына кіруге ұ мтылысы, Кіші жү з қ азақ тарының Ресей империясының қ ұ рамына қ абылдануы, А.Тевкелевтің елшілігі;

Абылай хан, ө мірі мен саяси қ ызметі, XVIII-XIX ғ асырлардағ ы қ азақ халқ ының ұ лт-азаттық қ озғ алыстары;

қ азақ ағ артушылары; Ш.Уә лиханов, Абай Қ ұ нанбаев, Ыбырай Алтынсарин;

8. Қ орытындылау (1 сағ ат).

9. «Ә семдік ә лемінде» (6 сағ ат):

қ азақ халқ ының материалдық мә дениет, қ азақ тардың тұ рғ ын ү йлері (киіз ү й, киіз ү йдің жиһ аздары), қ азақ халқ ының ұ лттық киімдері, қ азақ шеберлерінің қ олө нер бұ йымдары;

архитектуралық ескерткіштер, Қ азақ стан территориясындағ ы ежелгі қ ұ рылыстар, орта ғ асырлардағ ы архитектуралық ескерткіштер (Қ озы Кө рпеш- Баян Сұ лу, Бабаджа – қ атын, Айша бибі, Алаша хан, Сырлытам. Қ ожа Ахмет Йассауи кесенелері);

қ азақ халқ ының рухани мә дениеті, қ азақ халқ ының мейрамдары: наурыз мейрамы, халық ауыз ә дебиеті жә не қ азақ халқ ының шешендік ө нері (дастан, аң ыз-ә ң гімелер, шежірелер), қ азақ халқ ының айтыс ө нері, шешендердің ө нері (Жиренше шешен, Аяз би, Алдар Кө се);

қ азақ халқ ының музыка ө нері, кү й ө нері (Қ ұ рманғ азы, Тә ттімбет, Ық ылас, Қ орқ ыт т.б.);

діннің пайда болуы, ежелгі адамдардың діни тү сініктері, қ азақ халқ ының діни наным-сенімі.

10. «Қ азақ стан ХХ ғ асырда» (6 cағ ат):

Қ азақ стан Ресей қ ұ рамында, 1917 жылы патшаны тақ тан тайдыру, 1917 жылы қ азанда большевиктердің билікті алуы, Қ азақ станда Кең ес билігінің орнауы, азамат соғ ысы, КСРО-ның қ ұ рылуы;

қ азақ ұ лттық зиялылары (Ә лихан Бө кейханов, Ахмет Байтұ рсынов, Міржақ ып Дулатов);

Қ азақ стан 1941 – 1945 жылдары, Ұ лы Отан соғ ысы жылдарында, КСРО-ғ а қ арсы Германияның фашистік ә скери жоспары, Ұ лы Отан соғ ысының басталуы, Ұ лы Жең іске қ азақ стандық тардың қ осқ ан ү лесі, Қ азақ стан майдан арсеналы, Қ азақ стандық тардың соғ ыс жылдарындағ ы ең бектегі ерлігі; Қ азақ стандық Ұ лы Отан соғ ысы қ аһ армандарының естеліктеріндегі отты жылдар жаң ғ ырығ ы;

тың жә не тың айғ ан жерлерді игеру, тың жә не тың айғ ан жерлерді игерудің себептері, тың игеру қ орытындылары;

Қ азақ стандағ ы ғ ылым мен мә дениеттің дамуы (Қ.И. Сә тпаев – қ азақ тың тұ ң ғ ыш академигі, Қ азақ Ғ ылым академиясының бірінші президенті), «Мә дени мұ ра» бағ дарламасы;

ғ арышты игеру, Қ азақ стан – ғ арыш айлағ ы (Байқ оң ыр, Қ азақ стандық ғ арышкерлер – Тоқ тар Ә убә кіров, Талғ ат Мұ сабаев).

11. «Тә уелсіз Қ азақ стан» (3 cағ ат):

Қ азақ стан – егеменді мемлекет, КСРО-ның қ ұ лауы, Қ азақ станның мемлекеттік тә уелсіздігін жариялауы, Н.Ә. Назарбаев – тә уелсіз Қ азақ станның тұ ң ғ ыш президенті;

Қ азақ стан Республикасының мемлекеттік рә міздері (мемлекеттік рә міздер туралы тү сінік, қ азақ халқ ының мемлекеттік рә міздері тарихынан, Қ азақ стан Республикасының рә міздері), Ата заң – болашақ кепілі, Ұ лт бірлігі жә не ұ рпақ тар сабақ тастығ ы;

Астана – Қ азақ станның жаң а астанасы (біздің еліміздің бас қ аласы), Қ азақ стан астаналары (Орынбор, Қ ызылорда, Алматы), 1997 жыл – Астана қ аласының еліміздің елордасы болып жариялануы;

12. Қ орытынды қ айталау (2 сағ ат).