Зертханалық сабақ №13

Механикаландырылғ ан қ ұ ралдарды пайдаланып

Бидайдың дә н маң ызының саны мен сапасын анық тау ә дістері.

Жұ мыстың мақ саты: тұ тас тартылғ ан бидайдан алынғ ан қ ара ұ н сұ рыптамасынан жә не ауыз судан қ амыр дайындауғ а, қ амырды сумен жуып, кейінен жуатын судың артығ ын алып тастаумен жә не қ алдық ты ө лшеу арқ ылы шикі дә н алуғ а ү йрету.

Бақ ылау жабдық тары жә не кө мекші қ ұ рылғ ылар: дә н маң ызын жууғ а арналғ ан қ ұ рылғ ы МОК-1 (МО-1М, МОК-2); зертханалық диірмен; қ амыр илегіш; зертханалық таразы; қ ұ рғ ату шкафы; ылғ алсорғ ыш; термометр; № 067 елеуіш; қ оң ыраулы сағ ат; сыйымдылығ ы 1 дм³ шыны аяқ; сү лгі; ауыз суы.

Жоғ ары кө рсетілген метрологиялық мінездемелерді қ амтамасыз ететін басқ а да ө лшеу қ ұ ралдарын, жабдық тарын жә не аспаптарын пайдалану рұ қ сат етіледі.

Аспаптармен жұ мыстарды, ә рбір аспаптарғ а қ оса берілетін пайдалану жө ніндегі нұ сқ аулық тарғ а сә йкес жү ргізеді.

Бақ ылау жү ргізуге дайындау тә ртібі

Дә нді диірменде тартуды дә нді тұ тастай тартқ анда № 067 сымды тордан елеуіштен қ алқ ынды 1, 0 % аспайтындай жә не № 38 жібек (немесе № 41/43 ПА полиамидті) елеуіштен ө туі 60-70 % шегінде болғ андай жү ргізеді. Тұ тастай тартылғ ан дә нді елеуді елеуіштерді тазалау ү шін 4-5 резең ке дө ң гелектерді қ олданумен 1 минуттан кем емес уақ ыт ішінде ө ткізу керек. Ылғ алдылығ ы 17% артық дә нді сынағ ан жағ дайда жә не осындай дә нді тартатын диірменнің болмауы жағ дайында, оны далада немесе дә ннің 50+1⁰С артық емес қ ызуы температурасы жағ дайында қ ұ рғ ату шкафы, термостат тү рлі арнайы қ ұ рғ ату қ ұ рылғ ысында қ ұ рғ атады. Тартылғ ан дә нді ә бден араластырады жә не 25, 00 г ө лшендіні ө лшейді. Қ амырды илеу жә не жатқ ызуғ а арналғ ан, сондай-ақ дә н маң ызы дө ң гелегін жуу жә не жатқ ызуғ а арналғ ан судың температурасы 18-20⁰С дең гейінде болуы керек. Судың қ ажетті температурасы тү рлі температурадағ ы суды араластыру жолымен ұ сталады.

Бақ ылауды жү ргізу тә ртібі

Амырды ә зірлеу

Суды шақ тауды жә не қ амырды илеуді су мө лшерлегіші бар У1-ЕТК қ амыр илегіш (ол болмағ ан жағ дайда су мө лшерлегіш ДВЛ-3 жә не қ амыр илегіш ТЛ-1-75, ГОСТ 13586.1-68 бойынша пайдаланады) кө мегімен жү ргізеді.

Мө лшерлегіштегі лимбты реттеу арқ ылы талап етілетін су мө лшерін бекітеді (кестеге сә йкес) жә не оны қ амыр илегіш кеспекке шығ арады. Содан кейін тұ тастай тартылғ ан дә н ө лшендісін кеспекке салады, оны қ амыр илегіш басының корпусына қ осады жә не «Пуск» батырмасын басады.

Илеу басының автоматты тү рде тоқ татылғ анынан кейін кеспекті босатып алады жә не цилиндр тү рде қ алыптасқ ан қ амырды шығ арады, штифте жә не кеспекте қ алғ ан қ амыр кесектерін алып жалпы массағ а қ осады.

Қ амырдың біркелкі иленбегені жағ дайында, оны кеспектен шығ армай тұ рып, қ айтадан илейді.

20-кесте. Қ амырды илеуге қ ажет су мө лшері