Тауарлардың сыртқы саудасын мемлекеттік реттеудің әдістері.

Сыртқ ы сауданы мемлекеттік реттеудің негізгі ә дістері тарифтік жә не тарифтік емес ә дістер болып бө лінеді. Сыртқ ы сауданы реттеудің тарифтік қ ұ ралдарына кедендік баж салығ ы мен тарифтік квота жатады. Тарифтік емес қ ұ ралдарғ а квоталау, лицен-зиялау, еркін экспорттық шектеулер, жасырын жә не қ аржылық ә діс-тер, экономикалық емес ә дістер жатады.
Мемлекеттер арасындағ ы сыртқ ы сауданы реттеуді жә не ө ндіріс факторларының ө зара қ озғ алысын қ азіргі уақ ытта Халық аралық валюталық қ ор, Дү ниежү зілік сауда ұ йымы, Дү ниежү зілік банк жә не Біріккен Ұ лттар Ұ йымы жү зеге асырады.
Сондай-ақ, сыртқ ы сауданың мемлекеттік реттеу бір жақ ты, екі жақ ты жә не кө п жақ ты болуы мү мкін.
Қ азақ станның сыртқ ы сауда саясаты.
Қ азақ станның сыртқ ы сауда саясаты мемлекеттің экономикалық саясатының қ ұ рамдас бө лігі ретінде сыртқ ы секторды реттеуге бағ ытталғ ан іс-шараларды жү зеге асыруды қ арастырады. Бұ л жерде мемлекеттің сауда саясаты ішкі жә не сыртқ ы жағ дайлардың ө згерісі-не бейімделіп, жаһ анданудың артық шылық тарын максималдауғ а жә не одан болатын ық тимал қ ауіп-қ атерлерді азайтып отыруы тиіс.
Қ азіргі уақ ытта, сыртқ ы сауда саясатында екі негізгі міндет айқ ындалып отыр:
1. Отандық тауарлардың бә секелік қ абілеттілігін кө теру жә не отандық ө ндірушілерді қ орғ ау.
2. Тұ тынушыларды қ орғ ау жә не ұ йымдастырылғ ан сауданы дамыту ү шін жағ дайлар жасау.
Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі сыртқ ы сауда саясатын жү ргізу кезінде келесідей қ ұ ралдарды қ олданады:
1. Кедендік-тарифтік қ ұ ралдар, бұ л импорттық жә не экспорттық кеден баждарын қ олдануғ а негізделеді.
Қ азақ стандық кедендік-тарифтік саясатты қ ұ рудың тактикасы қ андай да бір ө нім нарығ ының жағ дайын тұ рақ ты тү рде бақ ылап отыру, нарық тың жағ даятына жылдам бейімделу жә не тиімді протекционизмді қ амтамасыз ету қ ажеттілігінен шығ ады.

2.Тауарлар мен кө лік қ ұ ралдарын декларациялаудың нысандары.

Тауарлар кедендік рә сіммен орналастырғ ан кезде не осы Кодекске сә йкес белгіленген ө зге де жағ дайларда кедендік декларациялауғ а жатады.
Тауарларды кедендік декларациялауды декларант не декларанттың атынан жә не оның тапсырмасы бойынша ә рекет ететін кеден ө кілі жү ргізеді.
Кедендік декларациялау жазбаша жә не (немесе) кедендік декларация пайдаланыла отырып, электронды нысандарда жү ргізіледі.

Тауарларды кедендік декларациялағ ан кезде мә лімделген кедендік рә сімдерге жә не тауарларды ө ткізетін тұ лғ аларғ а қ арай кедендік декларацияның мына тү рлері қ олданылады:
1) тауарларғ а арналғ ан декларация;
2) транзиттік декларация;
3) жолаушыларғ а арналғ ан кедендік декларация;
4) кө лік қ ұ ралына арналғ ан декларация.
Кедендік декларацияны толтыру нысандары мен тә ртібі Комиссияның шешімімен айқ ындалады.
2. Кедендік декларацияда кө рсетілуге жататын мә ліметтер тізбесі кедендік тө лемдер мен салық тарды есептеу мен алу, кедендік статистиканы қ алыптастыру жә не Кеден одағ ының кеден заң намасын жә не Қ азақ стан Республикасының ө зге де заң намасын қ олдану ү шін қ ажетті мә ліметтермен ғ ана шектеледі.
3. Тауарларғ а арналғ ан кедендік декларацияда жә не транзиттік декларацияда кө рсетілуге жататын мә ліметтер кедендік рә сімдерге, тауарлардың санаттарына, оларды ө ткізетін тұ лғ аларғ а, кө лік тү ріне қ арай Комиссияның шешімімен не, егер бұ л Комиссияның шешімінде кө зделсе, Қ азақ стан Республикасының заң намасымен қ ысқ артылуы мү мкін.
Жолаушыларғ а арналғ ан кедендік декларацияда жә не кө лік қ ұ ралына арналғ ан декларацияда кө рсетілуге тиіс мә ліметтер Комиссияның шешімімен белгіленеді.
4. Кедендік декларация ретінде кө лік (тасымалдау), коммерциялық жә не (немесе) тауарларды кедендік рә сімге сә йкес шығ ару ү шін қ ажетті мә ліметтер бар ө зге де қ ұ жаттар осы Кодексте немесе Комиссияның шешімінде айқ ындалатын жағ дайларда жә не тә ртіппен пайдаланылуы мү мкін.
5. Кедендік декларация осы Кодекске сә йкес электронды қ ұ жат тү рінде ұ сынылуы мү мкін.
Кедендік декларацияны электронды қ ұ жат тү рінде ұ сыну жә не қ олдану тә ртібі Комиссияның шешімімен айқ ындалады.
6. Комиссияның шешімінде кө зделген жағ дайларда, егер Кеден одағ ының кеден кодексінде, Комиссияның шешімінде не Қ азақ стан Республикасының заң намасында ө згеше белгіленбесе, кедендік декларацияны жазбаша нысанда беру кеден органына табыс етілген электронды кө шірмесімен бірге жү руі тиіс.
Кедендік декларацияның электронды кө шірмесінің қ ұ рылымы жә не форматы, сондай-ақ оны табыс ету жә не пайдалану тә ртібі Комиссияның шешімімен айқ ындалады.