Жетi адамнан құрылады.

3. Алып тасталды - Қ Р 2004.04.14 N 545 Конституциялық заң ымен.

4. Президент, Парламент жә не мә слихаттар депутаттарының сайлауы жө нiндегi аумақ тық сайлау комиссияларының қ ұ рамы сайлау тағ айындалғ аннан немесе хабарланғ аннан кейiн - он кү ннен, ал ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдары мү шелерiнiң сайлауы жө нiндегi аумақ тық комиссиялардың қ ұ рамы жетi кү ннен кешiктiрiлмей бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарында жарияланады.

Ескерту. 13-бап жаң а редакцияда - Қ Р 1999.05.06 N 375 Конституциялық заң ымен, ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 2004.04.14 N 545 Конституциялық заң ымен.

14-бап. Аумақ тық сайлау комиссиясының ө кiлеттiктерi

Тиiстi аумақ тық сайлау комиссиясы:

1) ә кiмшiлiк-аумақ тық бө лiнiстер аумағ ында сайлау туралы заң дардың атқ арылуына бақ ылауды жү зеге асырады;

2) Президенттi, Парламенттiң жә не мә слихаттардың депутаттарын, ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шелерiн сайлауды ә зiрлеу мен ө ткiзудi қ амтамасыз етедi;

2-1) партиялық тiзiмдерiн ұ сынғ ан Президенттiкке кандидаттардың, саяси партиялардың сенiм бiлдiрген адамдарын тiркейдi, оларғ а тиiстi куә лiктер бередi;

3) тө менгi тұ рғ ан аумақ тық, округтiк жә не учаскелiк сайлау комиссияларының қ ызметiне басшылық етедi; олардың шешiмдерiнiң кү шiн жояды жә не тоқ тата тұ рады; республикалық бюджеттiң сайлау науқ анын ө ткiзуге арнап бө лiнген қ аражатын олардың арасында бө ледi; округтiк жә не учаскелiк сайлау комиссияларының қ ызметiне қ ажеттi материалдық -техникалық жағ дайлар жасалуын бақ ылайды; округтiк жә не учаскелiк сайлау комиссияларының шешiмдерi мен iс-ә рекеттерiне (ә рекетсiздiгiне) тү скен арыздар мен шағ ымдарды қ арайды; тиiстi ә кiмшiлiк-аумақ тық бө лiнiс шегiнде қ ұ рылғ ан барлық сайлау комиссияларының Орталық сайлау комиссиясының шешiмдерiн атқ аруын ұ йымдастырады; осы Конституциялық заң ның бұ зылуына жол берген сайлау комиссияларының қ ызметiн тоқ тату туралы сайлау комиссиясын қ ұ ратын органғ а немесе сотқ а жү гiнедi;

4) сайлауды ә зiрлеу мен ө ткiзуге байланысты мә селелер бойынша сайлау комиссияларының, мемлекеттiк органдар мен ұ йымдардың есебiн, сондай-ақ сайлау туралы заң дардың сақ талуы мә селелерi бойынша қ оғ амдық бiрлестiктер органдарының хабарламасын тың дауғ а хақ ылы;

5) Сенат депутаттары сайлауын ө ткiзудi қ амтамасыз етедi: Сенат депутаттығ ына кандидаттарды, олардың сенiм бiлдiрген адамдарын тiркейдi, оларғ а тиiстi куә лiктер бередi; бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарында кандидаттарды тiркеу туралы хабарлар жариялайды; дауыс беруге арналғ ан пункттер дайындайды, дауыс беруге арналғ ан кабиналар мен жә шiктердiң жасалуын қ амтамасыз етедi; Сенат депутаттары сайлауындағ ы дауыс берудiң нә тижелерiн шығ арады жә не дауыс берудiң нә тижелерi шығ арылғ ан хаттамаларды Сенат депутаттарын тiркеуi ү шiн Орталық сайлау комиссиясына бередi;

6) мә слихаттар депутаттарын сайлау жө нiнде сайлау округтерiн қ ұ рады жә не олардың тiзiмдерiн жариялайды, сайлау комиссияларының орналасқ ан жерi туралы сайлаушыларғ а хабарлайды;

6-1) дауыс беруге арналғ ан учаскелердiң бiрың ғ ай нө мiрленуiн белгiлейдi;

7) мә слихаттардан басқ а, ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шелерiн сайлау жө нiндегi сайлау бюллетеньдерiнiң жасалуын қ амтамасыз етедi;

8) округтiк сайлау комиссияларынан тиiстi мә слихаттың депутаттығ ына кандидаттарды тiркеу туралы хаттамаларды алады жә не округтiк сайлау комиссияларының тiркелген кандидаттардың тiзiмдерiн жариялауын қ амтамасыз етедi;

9) мә слихаттар депутаттарын сайлаудың қ орытындыларын шығ арады, сайланғ ан депутаттарды тiркейдi жә не бұ л туралы бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарында хабар жариялайды; Орталық сайлау комиссиясының ресми интернет-ресурсында жариялау ү шiн тиiстi сайлау округтерi мен учаскелерi бойынша дауыстарды санау хаттамаларын Орталық сайлау комиссиясына бередi;

10) қ айта дауыс беру, қ айта сайлау мен Сенаттың жә не мә слихаттардың шығ ып қ алғ ан депутаттарының орнына сайлау ұ йымдастырады;

11) мә слихаттардан басқ а, ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шелерiн сайлау, қ айта сайлау жә не шығ ып қ алғ ан мү шелерiнiң орнына сайлау тағ айындайды жә не ұ йымдастырады; тиiстi ә кiмшiлiк-аумақ тық бө лiнiс аумағ ында орналасқ ан мә слихаттардан басқ а, ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шелерiн сайлау жө нiндегi округтiк сайлау комиссиясының функциясын орындайды; мә слихаттардан басқ а, ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шелiгiне кандидаттарды, олардың сенiм бiлдiрген адамдарын тiркейдi, оларғ а тиiстi куә лiктер бередi; жергiлiктi бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарында кандидаттарды тiркеу туралы хабарлар жариялайды; мә слихаттардан басқ а, ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шелерiн сайлаудың қ орытындысын шығ арады; жергiлiктi бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарында сайлаудың қ орытындысы туралы хабар жариялайды;

12) Қ азақ стан Республикасының заң дарына сә йкес басқ а да ө кiлеттiктердi жү зеге асырады.

Ескерту. 14-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 1999.05.06 N 375, 2004.04.14 N 545, 2007.06.19 N 268, 2009.02.09 N 124-IV (қ олданысқ а енгiзiлу тә ртiбiн 2-баптан қ араң ыз) Конституциялық заң дарымен.

15-бап. Округтiк сайлау комиссиялары

1. Округтiк сайлау комиссиялары сайлау oкругтерiнде мә слихаттардың депутаттарын сайлауды ұ йымдастыру мен ө ткiзудi қ амтамасыз етедi.

2. Округтiк сайлау комиссиясы жетi адамнан қ ұ рылады.

3. Округтiк сайлау комиссияларының қ ұ рамы сайлау тағ айындалғ аннан немесе хабарланғ аннан кейiн он кү ннен кешiктiрiлмей бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарында жарияланады.

Ескерту. 15-бап жаң а редакцияда - Қ Р 1999.05.06 N 375 Конституциялық заң ымен, ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 2004.04.14 N 545, 2007.06.19 N 268 Конституциялық заң дарымен.

16-бап. Округтiк сайлау комиссиясының ө кiлеттiктерi

Округтiк сайлау комиссиясы:

1) тиiстi сайлау округiнiң аумағ ында сайлау туралы заң дардың атқ арылуын бақ ылауды жү зеге асырады;

2) мә слихаттар депутаттарын сайлаудың ө ткiзiлуiн ұ йымдастырады;

3) учаскелiк сайлау комиссияларының қ ызметiн ұ йымдастырып, ү йлестiрiп отырады; олардың шешiмдерiнiң кү шiн жояды жә не тоқ тата тұ рады; учаскелiк сайлау комиссияларының қ ызметiне қ ажеттi материалдық -техникалық жағ дай жасалуын бақ ылайды; учаскелiк сайлау комиссияларының шешiмдерi мен iс-ә рекеттерiне (ә рекетсiздiгiне) тү скен арыздар мен шағ ымдарды қ арайды; Осы Конституциялық заң ның бұ зылғ аны анық талғ ан кезде сайлау комиссиясының қ ызметiн тоқ тату туралы ө тiнiшпен сайлау комиссиясын қ ұ ратын органғ а немесе сотқ а жү гiнедi;

4) алып тасталды - Қ Р 2004.04.14 N 545 Конституциялық заң ымен;

5) мә слихаттардың депутаттығ ына ұ сынылғ ан кандидаттарды, олардың сенiм бiлдiрген адамдарын тiркейдi, оларғ а тиiстi куә лiктер бередi, жергiлiктi бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарында кандидаттарды тiркеу туралы хабар жариялайды;

6) сайлаушылар тiзiмдерiнiң уақ ытылы ә рi дұ рыс жасалып, барша жұ рттың танысуына ұ сынылуын бақ ылайды;

7) учаскелiк сайлау комиссияларын сайлау бюллетеньдерiмен қ амтамасыз етедi;

8) сайлауды ә зiрлеу мен ө ткiзуге байланысты мә селелер бойынша учаскелiк сайлау комиссияларының жә не округтiң аумағ ында орналасқ ан мемлекеттiк органдар мен ұ йымдардың есептерiн, сондай-ақ сайлау туралы заң дардың сақ талуы мә селелерi бойынша қ оғ амдық бiрлестiктер органдарының хабарламасын тың дауғ а хақ ылы;

9) учаскелiк сайлау комиссияларынан дауыс берудiң нә тижелерi туралы хаттамаларды алады, солардың негiзiнде округ бойынша сайлау нә тижелерiн анық тайды, бұ л туралы бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарында хабар жариялайды;

10) Алып тасталды - Қ Р 2007.06.19 N 268 Конституциялық заң ымен;

11) қ айта сайлау жә не мә слихаттардың шығ ып қ алғ ан депутаттарының орнына сайлау ө ткiзедi;

12) Республика заң дарына сә йкес басқ а да ө кiлеттiктердi жү зеге асырады.

Ескерту. 16-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 2004.04.14 N 545, 2007.06.19 N 268 Конституциялық заң дарымен.

17-бап. Учаскелiк сайлау комиссиялары

1. Учаскелiк сайлау комиссиялары тиiстi сайлау учаскелерiнде Президенттi, Парламент Мә жiлiсiнiң жә не мә слихаттардың депутаттарын, ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шелерiн сайлауды ұ йымдастыру мен ө ткiзудi қ амтамасыз етедi.

Учаскелiк сайлау комиссиялары жетi мү шеден тұ ратын қ ұ рамда қ ұ рылады.

2. Президент, Парламент жә не мә слихаттар депутаттарының сайлауы жө нiндегi учаскелiк сайлау комиссияларының қ ұ рамы сайлау тағ айындалғ аннан немесе хабарланғ аннан кейiн - жетi кү ннен, ал ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шелерiн сайлау жө нiндегi аумақ тық комиссиялардың қ ұ рамы ү ш кү ннен кешiктiрiлмей бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарында жарияланады.

Ескерту. 17-бап жаң а редакцияда - Қ Р 1999.05.06 N 375 Конституциялық заң ымен, ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 2004.04.14 N 545 Конституциялық заң ымен.

18-бап. Учаскелiк сайлау комиссияларының ө кiлеттiктерi

Учаскелiк сайлау комиссиясы:

1) сайлау учаскесiнде Президенттi, Парламент Мә жiлiсiнiң, мә слихаттардың депутаттарын жә не ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шелерiн сайлау жө нiндегi сайлау шараларын жү ргiзедi;

2) учаскелiк комиссияның орналасқ ан жерi туралы сайлаушыларды хабарландырады;

3) тиiстi сайлау учаскесiнде сайлаушылардың тiзiмiн нақ тылайды;

4) азаматтарды сайлаушылардың тiзiмiмен таныстырады, тiзiмдердегi қ ателiктер мен жаң сақ тық тар туралы арыздарды қ арайды жә не оғ ан тиiстi ө згерiстер енгiзу туралы мә селелердi шешедi;

5) сайлаушыларды дауыс беру кү нi, уақ ыты жә не орны туралы хабарландырады;

6) дауыс беруге арналғ ан ү й-жай дайындайды, кабиналар мен жә шiктердiң жасалуын қ амтамасыз етедi;

7) сайлау кү нi сайлау учаскесiнде дауыс берiлуiн ұ йымдастырады;

8) дауыс санауды жү ргiзедi жә не учаскедегi дауыс беру нә тижелерiн анық тайды;

9) дауыс берудi ә зiрлеу мен ұ йымдастыру мә селелерi жө нiндегi арыздар мен шағ ымдарды қ арайды жә не солар бойынша шешiмдер қ абылдайды;

10) Республика заң дарына сә йкес басқ а да ө кiлеттiктердi жү зеге асырады.

Ескерту. 18-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 2004.04.14 N 545 Конституциялық заң ымен.

19-бап. Сайлау комиссиясы мү шесiнiң мә ртебесi

1. Сайлау комиссияларының мү шелерi мемлекеттiк органдардың ө кiлдерi болып табылады жә не мемлекеттiң қ орғ ауында болады.

2. Сайлау комиссиялары мү шелерiнiң қ ұ қ ық тық жағ дайы Қ азақ стан Республикасының Конституциясымен, осы Конституциялық заң ымен жә не ө зге де заң актiлерiмен айқ ындалады.

2-1. Мыналар:

сотталғ андығ ы заң да белгiленген тә ртiппен ө телмеген немесе алып тасталмағ ан адам;

сот iс-ә рекетке қ абiлетсiз немесе iс-ә рекет қ абiлетi шектеулi деп танығ ан адам сайлау комиссиясының мү шесi бола алмайды.

3. Орталық сайлау комиссиясының тө рағ асы, мү шелерi жә не оның аппаратының қ ызметкерлерi ө з ө кiлеттiктерiн кә сiби тұ рақ ты негiзде жү зеге асырады.

Сайлау комиссиясының тө рағ асы сотта жә не басқ а да мемлекеттiк органдарда комиссияның мү ддесiн бiлдiредi, сондай-ақ ол сайлау комиссиясының мү дделерiн бiлдiру жө нiндегi ө кiлеттiктi тиiстi сенiмхат беру арқ ылы басқ а адамдарғ а беруге қ ұ қ ылы.

4. Сайлау комиссиясының осы баптың 3-тармағ ында аталмағ ан мү шелерi сайлау ө ткiзу кезең iнде ө здерiнiң келiсiмiнсiз жұ мыс берушiнiң ұ йғ арымы бойынша жұ мыстан шығ арылмайды не басқ а жұ мысқ а ауыстырылмайды.

5. Сайлау комиссиясының мү шесi:

1) тиiстi сайлау комиссиясының отырыстары туралы, жедел шешiм қ абылдауды қ ажет ететiн жағ дайларды қ оспағ анда, қ ырық сегiз сағ ат бұ рын хабардар етiледi;

2) сайлау комиссиясының отырысында сө з сө йлеуге, тиiстi сайлау комиссиясының қ ұ зыретiне жататын мә селелер бойынша ұ сыныстар енгiзуге жә не олар бойынша дауыс берiлуiн талап етуге қ ұ қ ылы;

3) кү н тә ртiбiне сә йкес отырыстың басқ а қ атысушыларына сұ рақ тар қ оюғ а жә не оларғ а мә нi бойынша жауаптар алуғ а қ ұ қ ылы;

4) ө зi қ ұ рамында тұ рғ ан сайлау комиссиясының қ ұ жаттарымен жә не материалдарымен танысуғ а, олардың куә ландырылғ ан кө шiрмелерiн алуғ а;

5) ө зi қ ұ рамында тұ рғ ан сайлау комиссиясы мү шелерiнiң тө рттен ү шiнiң даусымен расталғ ан уә кiлеттiгi бойынша тө менгi тұ рғ ан сайлау комиссиясының қ ызметiн тексерудi жү зеге асыруғ а қ ұ қ ылы;

6) Қ азақ стан Республикасы Конституциясының, осы Конституциялық заң ының жә не ө зге де заң дарының талаптарын, жалпыжұ рт танығ ан ә деп нормаларын сақ тауғ а мiндеттi;

7) ө зiне жү ктелген мiндеттердi, сайлау комиссиясының жә не оның тө рағ асының, жоғ ары тұ рғ ан сайлау комиссиясының шешiмдерi мен нұ сқ ауларын орындауғ а мiндеттi;

8) азаматтардың сайлау қ ұ қ ық тары мен заң ды мү дделерiнiң сақ талуын жә не қ орғ алуын қ амтамасыз етуге, шешiмдер қ абылдау кезiнде ә дiл жә не тә уелсiз болуғ а, сондай-ақ кандидаттар мен партиялық тiзiм ұ сынғ ан саяси партиялардың қ ызметiне жария бағ а беруден аулақ болуғ а мiндеттi;

9) ө зi ө кiлi болып табылатын саяси партияның не ө зге де қ оғ амдық бiрлестiктiң шешiмдерiмен байланысты болмайды жә не олардың мү дделерiн қ орғ ауғ а қ ұ қ ығ ы жоқ.

6. Сайлау комиссиясының мү шесi сайлау комиссиясының белгiленген ө кiлеттiк мерзiмi аяқ талғ анда, оның қ ызметi тоқ татылғ ан кезде, сондай-ақ:

1) мiндеттерiн атқ арудан босату туралы ө з еркiмен ө тiнiш берген;

2) Қ азақ стан Республикасының азаматтығ ынан айырылғ ан;

3) тиiстi сайлау комиссиясы қ ұ рылғ ан ә кiмшiлiк-аумақ тық бiрлiктiң шегiнен тыс тұ рақ ты тұ рғ ылық ты жерге кеткен;

4) соттың оғ ан қ атысты айыптау ү кiмi заң ды кү шiне енген;

5) оны iс-ә рекетке қ абiлетсiз, iс-ә рекетке қ абiлетi шектеулi, хабар-ошарсыз кеткен деп тануы немесе оны қ айтыс болғ ан деп жариялағ аны туралы сот шешiмi заң ды кү шiне енген;

6) қ айтыс болғ ан жағ дайларда сайлау комиссиясын қ ұ рғ ан органның шешiмi бойынша ө з мiндеттерiн атқ арудан босатылады.

Аумақ тық, округтiк жә не учаскелiк сайлау комиссиясының мү шесi ө зiн ұ сынғ ан саяси партия қ ызметiн тоқ татқ ан жағ дайда ө з мiндеттерiнен босатылады.

Саяси партияны тарату туралы шешiмнiң Қ азақ стан Республикасының заң дарында белгiленген тә ртiппен қ абылдануы ол ұ сынғ ан аумақ тық, округтiк жә не учаскелiк сайлау комиссиялары мү шесiнiң мiндетiнен босатылуына негiз болады.

7. Комиссия мү шесi лауазымдық ө кiлеттiгiн немесе осы Конституциялық заң ның талаптарын бiрнеше мә рте бұ зғ ан жағ дайда сайлау комиссиясын қ ұ ратын орган оны лауазымын атқ арудан босатады.

8. Жоғ ары тұ рғ ан сайлау комиссиясы сайлау комиссиясын қ ұ ратын орган осы Конституциялық заң ның 10-бабында белгiленген тә ртiппен сайлау комиссиясының мү шесiн сайлағ анғ а дейiн шығ ып қ алғ ан комиссия мү шесiнiң орнына сайлау комиссиясының мү шесiн тағ айындайды.

9. Сайлау комиссиясы бiр ұ йымның қ ызметкерлерiнен тұ рмауғ а тиiс.

10. Сайлау комиссиясының мү шесi тиiстi комиссия орналасқ ан ә кiмшiлiк-аумақ тық бiрлiк аумағ ында тұ руғ а тиiс.

Ескерту. 19-бап жаң а редакцияда - Қ Р 2004.04.14 N 545 Конституциялық заң ымен, ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 2005.04.15 N 44, 2007.06.19 N 268, 2009.02.09 N 124-IV (қ олданысқ а енгiзiлу тә ртiбiн 2-баптан қ араң ыз) Конституциялық заң дарымен.

20-бап. Сайлау комиссияларының қ ызметiн ұ йымдастыру жә не олардың ә рекеттерiне шағ ым жасау. Сайлау комиссияларының қ ызметiндегi жариялылық

1. Сайлау комиссияларының қ ызметi алқ алылық, жариялылық жә не ашық тық негiзiнде жү зеге асырылады.

2. Алғ ашқ ы отырыстарды:

1) Орталық сайлау комиссиясының отырысын комиссияның тө рағ асы комиссия сайланғ аннан кейiн он тө рт кү ннiң iшiнде шақ ырады;

2) тө менгi тұ рғ ан сайлау комиссияларының отырыстарын тиiстi жоғ ары тұ рғ ан комиссиялардың тө рағ алары олар қ ұ рылғ аннан кейiнгi жетi кү н мерзiмнен кешiктiрмей шақ ырады.

3. Сайлау науқ анын ә зiрлеу мен ө ткiзу кезең iнде комиссиялардың отырыстары кемiнде екi аптада бiр рет ө ткiзiледi. Ө зге уақ ытта комиссиялар ө здерiнiң отырыстарын қ ажетiне қ арай комиссия тө рағ асының немесе мү шелерiнiң кемiнде ү штен бiрiнiң бастамашылығ ымен ө ткiзедi.

4. Егер сайлау комиссияларының отырыстарына комиссия мү шелерi жалпы санының кемiнде ү штен екiсi қ атысса, олар заң ды болады.

5. Комиссиялардың шешiмдерi, осы Конституциялық заң да белгiленгеннен ө зге жағ дайларды қ оспағ анда, олардың мү шелерiнiң жалпы санының кө пшiлiк даусымен ашық дауыс беру арқ ылы қ абылданады. Сайлау комиссиясының оның шешiмiмен келiспейтiн мү шелерi ерекше пiкiрiн айтуғ а қ ұ қ ылы, ол дереу жоғ ары тұ рғ ан сайлау комиссиясының назарына жеткiзiледi жә не комиссия отырысының хаттамасына жазбаша нысанда тiркеледi.

6. Сайлау комиссиялары жалпығ а қ олжетiмдi телекоммуникациялық желiлерде орналастырылатын, ал осы Конституциялық заң да кө зделген жағ дайларда ө згедей жолмен жариялауғ а жататын ө з шешiмдерiмен барлық адамдардың еркiн танысуы ү шiн жағ дай жасайды.

Сайлау комиссияларының қ ұ рамында ө кiлi жоқ саяси партиялар сайлау науқ анын даярлау жә не ө ткiзу кезең iне кең есшi дауыс қ ұ қ ығ ын бере отырып ө з ө кiлiн тиiстi сайлау комиссиясына жiберуге қ ұ қ ылы.

Саяси партияның кең есшi дауыс қ ұ қ ығ ы бар ө кiлi сайлау комиссиясының отырысында сө з сө йлеуге, сайлау комиссиясының қ ұ зыретiне кiретiн мә селелер бойынша ұ сыныстар енгiзуге қ ұ қ ылы, сайлау комиссиясының ә рекетiне (ә рекетсiздiгiне) жоғ ары тұ рғ ан сайлау комиссиясына немесе сотқ а шағ ым жасауғ а қ ұ қ ылы.

7. Сайлау комиссиясының отырыстарына кандидаттар, сенiм бiлдiрiлген адамдар, байқ аушылар, қ ызметтiк куә лiгi мен редакцияның тапсырмасы болғ ан кезде бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарының ө кiлдерi қ атыса алады.

Депутаттық қ а кандидаттар, партиялық тiзiмдерiн ұ сынғ ан саяси партиялар ө здерiне қ атысты мә селелер қ аралатын кезде тиiстi сайлау комиссияларының отырыстары мен кү н тә ртiбi туралы алдын ала хабардар етiледi.

Сайлау комиссиясының ү й-жайында сайлау процесiне қ атысы жоқ бө где адамдардың болуына тыйым салынады.

8. Дауыс беру кү нi дауыс беруге арналғ ан сайлау учаскесi ашылғ ан кезден бастап жә не сайлаушылардың дауыстарын санау кезiнде дауыс беру нә тижелерi анық талғ анғ а дейiн сайлау учаскесiнде бiр мезгiлде ә рбiр кандидаттан сенiм бiлдiрiлген бiр-бiр адамнан, қ ызметтiк куә лiгi мен редакцияның тапсырмасы болғ ан кезде ә рбiр бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралынан бiр-бiр ө кiлден жә не Қ азақ стан Республикасының ә рбiр саяси партиясынан, ө зге де қ оғ амдық бiрлестiгiнен, басқ а да коммерциялық емес ұ йымдарынан бiр-бiр байқ аушыдан жә не шет мемлекеттер мен халық аралық ұ йымдардың байқ аушылары қ атысуғ а қ ұ қ ылы.

9. Егер осы Конституциялық заң да шағ ым жасаудың ө зге мерзiмдерi белгiленбесе, сайлау комиссиясының шешiмдерiне жә не iс-ә рекеттерiне (ә рекетсiздiгiне) шешiм қ абылданғ ан немесе iс-ә рекет (ә рекетсiздiк) жасалғ ан кү ннен бастап он кү ннiң iшiнде жоғ ары тұ рғ ан сайлау комиссиясына жә не (немесе) сотқ а шағ ым жасалуы мү мкiн. Кө рсетiлген мерзiмдер ө ткеннен соң сайлау комиссиясының шешiмiне жә не iс-ә рекеттерiне (ә рекетсiздiгiне) берiлген ө тiнiш қ арауғ а жатпайды.

Ө тiнiштер сайлау комиссиясы мен сотта бiр мезгiлде қ аралғ ан кезде сайлау комиссиясы сот шешiмi кү шiне енгенге дейiн ө тiнiштi қ арауды тоқ тата тұ рады. Сот тү скен ө тiнiш туралы жә не оны қ арау нә тижелерi бойынша сот шешiмiнiң заң ды кү шiне енгенi жө нiнде сайлау комиссиясын хабардар етедi.

10. Мемлекеттiк органдар, ұ йымдар, жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдары, сондай-ақ олардың лауазымды адамдары сайлау комиссияларына ө здерiнiң ө кiлеттiктерiн жү зеге асыруғ а кө мек кө рсетуге, оларғ а қ ажеттi мә лiметтер мен материалдар беруге, сайлау комиссияларының ө тiнiштерiне - ү ш кү н мерзiм iшiнде, ал сайлау кү нi жә не оның қ арсаң ындағ ы кү нi дереу жауап қ айтаруғ а мiндеттi.

11. Аумақ тық, округтiк, учаскелiк сайлау комиссияларының мү шелерi сайлауды ә зiрлеу мен ө ткiзу кезең iне ө здерiнiң қ алауымен комиссияның шешiмi бойынша сайлауды ө ткiзуге бө лiнген қ аражаттың есебiнен ақ ы тө лене отырып, ө ндiрiстiк немесе қ ызметтiк мiндеттерiн орындаудан босатылуы мү мкiн.

Сайлау комиссияларының мемлекеттiк қ ызметшiлер болып табылатын мү шелерiнiң сайлауды ә зiрлеу мен ө ткiзу кезең iнде ө здерiнiң негiзгi жұ мыс орны бойынша орташа айлық жалақ ысы сақ талады. Сайлау комиссияларының ө зге мү шелерiне осы кезең де сайлау ө ткiзуге бө лiнген қ аражат есебiнен кемiнде ең тө менгi ү ш жалақ ы мө лшерiнде жалақ ы белгiленедi.

Сайлау комиссиялары мү шелерiнiң, оның iшiнде мемлекеттiк қ ызметшiлер болып табылатын мү шелерiнiң ү стеме жұ мысына, мереке жә не демалыс кү ндерiндегi жұ мысына, тү нгi уақ ыттағ ы ең бегiне ақ ы тө леу сайлау ө ткiзуге бө лiнген қ аражаттың есебiнен жү зеге асырылады.

12. Мыналар:

1) Парламент, мә слихаттар депутаттары, ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шелерi;

2) Президенттiкке, Парламенттiң, мә слихаттардың депутаттығ ына кандидаттар, ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шелерi, сондай-ақ кандидаттардың сенiм бiлдiрген адамдары;

3) мемлекеттiк саяси қ ызметшi лауазымындағ ы адамдар;

4) Қ азақ стан Республикасы соттарының судьялары сайлау комиссияларының мү шелерi бола алмайды.

Кандидаттардың жұ байы (зайыбы) мен жақ ын туыстары, сондай-ақ кандидаттарғ а тiкелей бағ ынышты адамдар осы кандидат қ атысатын сайлау округiнде сайлауды тiкелей ұ йымдастыру мен ө ткiзудi қ амтамасыз ететiн сайлау комиссияларының қ ұ рамында бола алмайды.

Осы тармақ тың екiншi тармақ шасында аталғ ан адамдар тиiстi кандидат тiркелген кү ннен бастап сайлау комиссиясының мү шесi мiндетiнен босатылады.

Ескерту. 20-бап жаң а редакцияда - Қ Р 2007.06.19 N 268 Конституциялық заң ымен, ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 2009.02.09 N 124-IV (қ олданысқ а енгiзiлу тә ртiбiн 2-баптан қ араң ыз) Конституциялық заң ымен.

20-1-бап. Қ азақ стан Республикасы саяси партияларының, ө зге де қ оғ амдық бiрлестiктерiнiң, коммерциялық емес ұ йымдарының байқ аушылары

1. Қ азақ стан Республикасының саяси партиялары, ө зге де қ оғ амдық бiрлестiктерi, коммерциялық емес ұ йымдары байқ аушысының ө кiлеттiктерi оның тегi, аты, ә кесiнiң аты кө рсетiлiп, жазбаша нысанда куә ландырылуғ а тиiс. Бұ л қ ұ жат байқ аушыны жiберген ұ йымның мө рiмен расталады жә не ол байқ аушының жеке басын куә ландыратын қ ұ жатты кө рсеткен кезде жарамды болады. Қ ұ жаттар сайлау комиссиясының тө рағ асына не оны алмастыратын адамғ а байқ аушы туралы деректердi есепке алу журналына енгiзу арқ ылы оны тiркеу ү шiн кө рсетiледi.

2. Қ азақ стан Республикасы саяси партияларының, ө зге де қ оғ амдық бiрлестiктерiнiң, коммерциялық емес ұ йымдарының байқ аушылары:

1) сайлау комиссиясының отырысына қ атысуғ а;

2) дауыс беруге, соның iшiнде ү й-жайдан тыс жерде дауыс беруге қ атысқ ан сайлаушылардың саны туралы ақ парат алуғ а;

3) дауыс берудi ө ткiзу жә не дауыстарды санау кезiнде тиiстi сайлау учаскесiнiң дауыс беруге арналғ ан ү й-жайында болуғ а;

4) тасымалданатын сайлау жә шiгiн бақ ылап жү руге, соның iшiнде оларды тасымалдау кезiнде кө лiк қ ұ ралында болуғ а;

5) сайлау учаскесiнде, дауыс беруге арналғ ан пунктте дауыс беру барысын, дауыстарды санау жә не дауыс беру нә тижелерiн ресiмдеу рә сiмiн барлық аталғ ан рә сiмдердi анық кө ру мү мкiндiгiн қ амтамасыз ететiн жағ дайларда байқ ауғ а;

6) тиiстi сайлау комиссиясының жә не (немесе) оның мү шелерiнiң шешiмдерiне, iс-ә рекеттерiне (ә рекетсiздiгiне) жоғ ары тұ рғ ан сайлау комиссиясына немесе сотқ а шағ ымдануғ а;

7) сайлаушылардың дауыс беруге арналғ ан ү й-жайғ а келу мү мкiндiгi болмағ ан жағ дайда олардың дауыс беруге арналғ ан ү й-жайдан тыс жерде дауыс беруiн ө ткiзу кезiнде қ атысуғ а;

8) учаскелiк сайлау комиссиясы мү шелерiнiң пайдаланылмағ ан сайлау бюллетеньдерiн санауы жә не жоюы кезiнде қ атысуғ а;

9) дауыс беру барысына жә не оның қ орытындыларын шығ аруғ а кедергi жасамай, фотожазба, дыбысжазба жә не бейнежазба жасауғ а;

10) дауыс беру нә тижелерi туралы хаттамаларды жоғ ары тұ рғ ан сайлау комиссияларына беру рә сiмiн байқ ауғ а;

11) дауыс беру ө ткiзiлгеннен кейiн дауыс беру қ орытындылары туралы сайлау комиссиясының хаттамаларымен танысуғ а, олардың куә ландырылғ ан кө шiрмелерiн алуғ а;

12) сайлау комиссиясы мү шелерiнiң назарын осы Конституциялық заң талаптарының бұ зылуына аударуғ а, оларғ а бұ зушылық тар туралы тиiстi жазбаша мә лiмдемелердi, актiлердi табыс етуге жә не табыс еткенi туралы белгi соқ тыруғ а қ ұ қ ылы. Сайлау комиссиясының тө рағ асы, оны алмастыратын адам сенiм бiлдiрiлген адамдардың, байқ аушылардың ө тiнiштерi бойынша дауыстарды санау хаттамасына олардың жасағ ан актiлерiн қ оса беруге мiндеттi.

3. Қ азақ стан Республикасы саяси партияларының, ө зге де қ оғ амдық бiрлестiктерiнiң, коммерциялық емес ұ йымдарының байқ аушылары:

1) олардың жеке басы мен ө кiлеттiгiн куә ландыратын қ ұ жаттарын ө здерiмен алып жү руге;

2) сайлау процесiне, сайлау комиссиясының дауыстарды санау жә не шешiмдердi қ абылдау рә сiмiне араласпауғ а;

3) сайлау комиссиясының жұ мысына кедергi келтiретiн iс-ә рекеттер жасамауғ а;

4) сайлау учаскесiнде сайлау комиссиясы тө рағ асының тиiстi сайлау комиссиясы белгiлеген тә ртiп ережелерiн сақ тау жө нiндегi талаптарын орындауғ а;

5) ө з ескертулерiн қ ұ жатталғ ан, шынайы жә не тексеруге болатын фактiлермен негiздеуге;

6) Қ азақ стан Республикасының осы Конституциялық заң ының жә не ө зге де заң намасының талаптарын сақ тауғ а;

7) алаламауғ а, нақ ты кандидатқ а, саяси партияғ а артық шылық бермеуге мiндеттi.

4. Қ азақ стан Республикасы саяси партияларының, ө зге де қ оғ амдық бiрлестiктерiнiң, коммерциялық емес ұ йымдарының байқ аушылары Қ азақ стан Республикасының заң намасын бұ зғ ан жағ дайда, тиiстi сайлау комиссиясы байқ аушыны тiркеудiң кү шiн жоюғ а қ ұ қ ылы.

Ескерту. 20-1-бап жаң а редакцияда - Қ Р 2007.06.19 N 268 Конституциялық заң ымен.

20-2-бап. Шет мемлекеттер мен халық аралық ұ йымдардың байқ аушылары, шетелдiк бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарының ө кiлдерi

1. Шет мемлекеттер мен халық аралық ұ йымдарғ а Қ азақ стан Республикасындағ ы сайлауды байқ ауғ а қ атысуғ а шақ ыруды Қ азақ стан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының тө рағ асы, Сыртқ ы iстер министрi жiбере алады.

Шақ ыру Қ азақ стан Республикасының Сыртқ ы iстер министрлiгi арқ ылы жiберiледi.

Шақ ыруда миссия саны мен қ ұ рамына, сондай-ақ миссияда гендерлiк балансты, елдiк ө кiлдiктi қ амтамасыз етуге қ атысты тiлектер қ амтылуы мү мкiн.

2. Шет мемлекеттер мен халық аралық ұ йымдардың байқ аушылары Қ азақ стан Республикасы Сыртқ ы iстер министрлiгiнiң ұ сынуы бойынша Орталық сайлау комиссиясының жанында аккредиттеледi.

Аккредиттеу ү шiн шет мемлекеттер мен халық аралық ұ йымдар Қ азақ стан Республикасы Сыртқ ы iстер министрлiгiне ө з байқ аушыларының, ө кiлдерiнiң тiзiмiн ұ сынады.

Шет мемлекеттер мен халық аралық ұ йымдардың байқ аушылары болып табылмайтын жеке тұ лғ алар аккредиттеуге жатпайды.

Қ азақ стан Республикасында саяси, экономикалық немесе басқ а мү дделерi бар не Қ азақ стан Республикасының, шет мемлекеттiң заң намасын немесе халық аралық қ ұ қ ық тың жалпы жұ рт танығ ан нормаларын бұ зғ аны ү шiн олардың аккредиттелуi керi қ айтарып алынғ ан (кү шi жойылғ ан) не аккредиттеуге ө тiнiм бергенге дейiнгi бес жыл iшiнде қ ылмыстық iс, сыбайлас жемқ орлық қ ұ қ ық бұ зушылық немесе сайлау кезең iнде заң сыз қ ызмет жасауда кiнә лi деп танылғ ан адамдар аккредиттелмейдi.

3. Шет мемлекеттердiң, халық аралық ұ йымдардың байқ аушыларын аккредиттеу мерзiмiн Орталық сайлау комиссиясы белгiлейдi.

4. Шет мемлекеттер мен халық аралық ұ йымдардың аккредиттелген байқ аушыларына олардың сайлау науқ анын ө ткiзу кезең iндегi қ ызметi ү шiн негiз болып табылатын, Орталық сайлау комиссиясы белгiлеген ү лгiдегi куә лiк берiледi. Аккредиттеудi жү ргiзу дауыс беру кү нiнен бес кү н бұ рын аяқ талады.

5. Шет мемлекеттер мен халық аралық ұ йымдар байқ аушыларының, шетелдiк бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдары ө кiлдерiнiң ө з мә ртебесiн Қ азақ стан Республикасындағ ы сайлауды байқ ауғ а қ атысы жоқ қ ызметтi жү зеге асыру ү шiн пайдалануғ а қ ұ қ ығ ы жоқ.

6. Шет мемлекеттер мен халық аралық ұ йымдар байқ аушыларының, шетелдiк бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдары ө кiлдерiнiң:

1) сайлау процесiнiң барлық кезең дерiне қ атысуғ а;

2) сайлау комиссияларында сайлау науқ анының барысы туралы ақ парат алуғ а;

3) дауыс берудi ө ткiзу жә не дауыстарды санау кезiнде сайлау учаскелерiне кiруге;

4) сайлау процесiне қ атысушылармен кездесуге;

5) ө здерiнiң байқ ағ андары, анық талғ ан заң бұ зушылық тар туралы сайлау комиссияларының мү шелерiн хабардар етуге, ұ сынымдар енгiзуге;

6) жария мә лiмдемелер жасауғ а;

7) дауыс беру нә тижелерi туралы хаттамаларды жоғ ары тұ рғ ан сайлау комиссияларына беру рә сiмiн байқ ауғ а қ ұ қ ығ ы бар.

7. Шет мемлекеттер мен халық аралық ұ йымдардың байқ аушылары, шетелдiк бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарының ө кiлдерi:

1) жеке басын жә не аккредиттелгенiн куә ландыратын қ ұ жаттарын ө здерiмен бiрге алып жү руге;

2) сайлау процесiне, сайлау комиссиясының дауыстарды санау жә не шешiмдер қ абылдау рә сiмiне араласпауғ а;

3) сайлау комиссиясының жұ мысына кедергi келтiретiн iс-ә рекеттер жасамауғ а;

4) сайлау учаскесiнде сайлау комиссиясы тө рағ асының тиiстi сайлау комиссиясы белгiлеген тә ртiп ережелерiн сақ тау жө нiндегi талаптарын орындауғ а;

5) алаламауғ а, нақ ты кандидатқ а, саяси партияғ а артық шылық бермеуге;

6) Қ азақ стан Республикасының осы Конституциялық заң ының жә не ө зге де заң намасының талаптарын сақ тауғ а мiндеттi.

8. Осы Конституциялық заң да кө зделген жағ дайларда Орталық сайлау комиссиясы шет мемлекет, халық аралық ұ йым байқ аушысының аккредиттелуiн керi қ айтарып алуғ а қ ұ қ ылы.

9. Байқ аушылар Қ азақ стан Республикасының заң намасын немесе халық аралық қ ұ қ ық тың жалпыжұ рт танығ ан нормаларын бұ зғ ан жағ дайда, тиiстi сайлау комиссиясы Орталық сайлау комиссиясына шет мемлекет, халық аралық ұ йым байқ аушысының аккредиттелуiн керi қ айтарып алу туралы ұ сыныс енгiзуге қ ұ қ ылы.

Ескерту. 20-2-баппен толық тырылды - Қ Р 2007.06.19 N 268 Конституциялық заң ымен, ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 2009.02.09. N 124-IV (қ олданысқ а енгiзiлу тә ртiбiн 2-баптан қ араң ыз) Конституциялық заң ымен.