Тарау. Жалпы ережелер. Азақстан Республикасы Президентінің ресми сайты

Азақ стан Республикасы Президентінің ресми сайты

Http: //akorda.kz

Азақ стан Республикасындағ ы сайлау туралы Конституциялық заң ы

Азақ стан Республикасындағ ы сайлау туралы

Азақ стан Республикасының 1995 жылғ ы 28 қ ыркү йектегi N 2464 Конституциялық заң ы

Жалпы бө лiм

тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Осы Конституциялық заң реттейтiн қ атынастар

Осы Конституциялық заң Республика Президентiнiң, Парламентiнiң Сенаты мен Мә жiлiсi, мә слихаттары депутаттарының жә не ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдары мү шелерiнiң сайлауын ә зiрлеу мен ө ткiзу кезiнде пайда болатын қ атынастарды реттейдi, сондай-ақ Республика азаматтарының ерiк бiлдiру бостандығ ын қ амтамасыз ететiн кепiлдiктердi белгiлейдi.

Ескерту. 1-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 1999.05.06 N 375 Конституциялық заң ымен.

2-бап. Сайлау бостандығ ы

Республикадағ ы сайлау Республика азаматының сайлау жә не сайлану қ ұ қ ығ ын еркiн жү зеге асыруына негiзделедi.

3-бап. Сайлау қ ұ қ ығ ы принциптерi

1. Республика Президентiн, Парламентi Мә жiлiсiнiң жә не мә слихаттарының депутаттарын, ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шелерiн сайлау жалпығ а бiрдей, тең жә не тө те сайлау қ ұ қ ығ ы негiзiнде жасырын дауыс беру жағ дайында ө ткiзiледi.

2. Республика Парламентi Сенатының депутаттарын сайлау жанама сайлау қ ұ қ ығ ы негiзiнде жасырын дауыс беру жағ дайында ө ткiзiледi.

3. Республика азаматтарының сайлауғ а қ атысуы ерiктi болып табылады. Азаматты сайлауғ а қ атысуғ а немесе қ атыспауғ а мә жбү рлеуге, сондай-ақ оның еркiн бiлдiрудi шектеуге ешкiмнiң де қ ұ қ ығ ы жоқ.

Ескерту. 3-тармақ жаң а редакцияда - Қ Р 1999.05.06 N 375 Конституциялық заң ымен.

4-бап. Жалпығ а бiрдей сайлау қ ұ қ ығ ы

1. Жалпығ а бiрдей белсендi сайлау қ ұ қ ығ ы - Республиканың он сегiз жасқ а жеткен азаматтарының тегiне, ә леуметтiк, лауазымдық жә не мү лiктiк жағ дайына, жынысына, нә сiлiне, ұ лтына, тiлiне, дiнге кө зқ арасына, нанымына, тұ рғ ылық ты жерiне немесе кез келген ө зге жағ даяттарғ а қ арамастан, сайлауда дауыс беруге қ атысу қ ұ қ ығ ы.

2. Бә сең сайлау қ ұ қ ығ ы - Қ азақ стан Республикасы азаматтарының Қ азақ стан Республикасының Президентi, Қ азақ стан Республикасы Парламентiнiң, мә слихатының депутаты немесе жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органына мү ше болып сайлану қ ұ қ ығ ы.

3. Сайлауғ а сот iс-ә рекетке қ абiлетсiз деп танығ ан, сондай-ақ сот ү кiмiмен бас бостандығ ынан айыру орындарында отырғ ан азаматтар қ атыспайды.

4. Мыналар:

1) сотталғ андығ ы белгiленген тә ртiппен ө телмеген немесе алып тасталмағ ан адам;

2) сыбайлас жемқ орлық қ ылмыс жә не сыбайлас жемқ орлық қ ұ қ ық бұ зушылық жасаудағ ы кiнә сiн сот заң да белгiленген тә ртiппен танығ ан адам Қ азақ стан Республикасының Президенттiгiне, Қ азақ стан Республикасы Парламентiнiң, оның iшiнде партиялық тiзiмдер бойынша, мә слихаттардың депутаттығ ына кандидат, сондай-ақ ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдары мү шелiгiне кандидат бола алмайды.

Ескерту. 4-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 1998.05.08 N 222, 1999.05.06 N 375, 2004.04.14 N 545, 2005.04.15 N 44, 2009.02.09 N 124-IV (қ олданысқ а енгiзiлу тә ртiбiн 2-баптан қ араң ыз) Конституциялық заң дарымен.

5-бап. Тең сайлау қ ұ қ ығ ы

1. Сайлаушылар Республика Президентi, партиялық тiзiмдер бойынша сайланатын Парламентi Мә жiлiсiнiң депутаттары жә не мә слихаттарының депутаттары сайлауына тең негiздерде қ атысады ә рi олардың ә рқ айсысының бiр сайлау бюллетенiне тиiсiнше бiр дауысы болады.

2. Сайлаушылар Республиканың ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шелерiн сайлауғ а тең негiздерде қ атысады ә рi олардың ә рқ айсысының тең дауыс саны болады.

3. Кандидаттардың сайлауғ а тең қ ұ қ ық тармен жә не шарттармен қ атысуына кепiлдiк берiледi.

Ескерту. 5-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 1999.05.06 N 375, 2004.04.14 N 545, 2007.06.19 N 268 Конституциялық заң дарымен.

6-бап. Тө те сайлау қ ұ қ ығ ы

Республика Президентiн, Парламентi Мә жiлiсiнiң жә не мә слихаттарының депутаттарын, ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шелерiн азаматтар тiкелей сайлайды.

7-бап. Жанама сайлау қ ұ қ ығ ы

1. Парламент Сенатының депутаттарын сайлауғ а таң даушылар - мә слихаттардың депутаты болып табылатын Республика азаматтары қ атысады.

2. Таң даушылар Сенат депутаттарын сайлауғ а тең негiздерде қ атысады ә рi олардың ә рқ айсысының Сенат депутатын сайлағ ан кезде бiр дауысы болады.

3. Алып тасталды - Қ Р 1998.05.08 N 222 Конституциялық заң ымен.

Ескерту. 7-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 1998.05.08 N 222 Конституциялық заң ымен.

8-бап. Жасырын дауыс беру

Республика Президентiн, Парламентiнiң жә не мә слихаттарының депутаттарын, ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шелерiн сайлауда жасырын дауыс берiледi ә рi сайлаушылардың еркiн бiлдiруiне қ андай да болсын бақ ылау жасау мү мкiндiгiне жол берiлмейдi.

9-бап. Сайлау жү йелерi

1. Президенттi, Парламент Сенаты депутаттарын, сондай-ақ Қ азақ стан халқ ы Ассамблеясы сайлайтын Парламент Мә жiлiсi депутаттарын сайлау кезiнде дауыс санаудың мынадай жү йесi қ олданылады:

1) алып тасталды - Қ Р 1998.11.06 N 285 Конституциялық заң ымен;

2) мыналар:

- дауыс беруге қ атысқ ан сайлаушылардың (таң даушылардың) елу процентiнен астамының дауысын алғ ан;

- қ айта дауыс беру кезiнде басқ а кандидатқ а қ арағ анда дауыс беруге қ атысқ ан сайлаушылардың (таң даушылардың) дауыс санының кө пшiлiгiн алғ ан.

1-1. Саяси партиялардан Парламент Мә жiлiсiнiң депутаттары бiртұ тас жалпыұ лттық сайлау округi бойынша партиялық тiзiмдермен сайланады.

2. Мә слихаттардың депутаттарын сайлау кезiнде басқ а кандидаттарғ а қ арағ анда дауыс беруге қ атысқ ан сайлаушылардың дауыс санының кө пшiлiгiн алғ ан кандидат сайланғ ан болып саналады.

3. Ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шелерiн сайлау кезiнде дауыс санаудың мынадай жү йесi қ олданылады:

1) алып тасталды - Қ Р 1999.05.06 N 375 Конституциялық заң ымен;

2) басқ а кандидаттарғ а қ арағ анда дауыс беруге қ атысқ ан сайлаушылардың кө пшiлiгi жақ тап дауыс берген кандидаттар сайланғ ан болып саналады.

Ескерту. 9-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 1998.11.06 N 285, 1999.05.06 N 375, 2004.04.14 N 545, 2007.06.19 N 268 (қ олданысқ а енгiзiлу тә ртiбiн 2-баптан қ араң ыз) Конституциялық заң дарымен.