Тарау. Сайлаушылар (таңдаушылар) тiзiмi

24-бап. Сайлаушылар (таң даушылар) тiзiмдерi жә не оларды жасау тә ртiбi

1. Президенттi, Парламент Мә жiлiсi мен мә слихаттардың депутаттарын, ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шелерiн сайлағ ан кезде сайлаушылар тiзiмi жасалады. Сенат депутаттарын сайлау кезiнде таң даушылардың тiзiмдерi жасалады.

2. Алып тасталды - Қ Р 2004.04.14 N 545 Конституциялық заң ымен.

3. Нақ тылы сайлау учаскесiнде азаматты сайлаушылар тiзiмiне енгiзу ү шiн оның осы сайлау учаскесiнiң аумағ ында тұ рғ ылық ты жерi бойынша тiркелу фактiсi негiз болады.

4. Сайлаушылар тiзiмi ә лiпби тә ртiбiмен немесе ө зге тә ртiппен жасалады. Тiзiмде сайлаушының тегi, аты, ә кесiнiң аты, туғ ан жылы (18 жастағ ылар ү шiн - қ осымша кү нi мен айы) жә не тұ рғ ылық ты мекен-жайы кө рсетiледi. Таң даушылар тiзiмi ә лiпби тә ртiбiмен немесе ө зге тә ртiппен жасалады жә не тегiн, атын, ә кесiнiң атын, туғ ан жылын, таң даушы депутаты болып табылатын мә слихаттың атауы ә рi оның тұ рғ ылық ты мекен-жайын қ амтиды.

5. Сайлаушылардың тұ рғ ылық ты жерi бойынша тiзiмiн тиiстi жергiлiктi атқ арушы орган халық ты есепке алуды жү зеге асыратын органдар ұ сынғ ан мә лiметтердiң негiзiнде жасайды.

Ә рбiр сайлаушы сайлау жарияланғ ан немесе тағ айындалғ ан кезден бастап тиiстi жергiлiктi атқ арушы органда сайлаушы ретiнде тiркелуге қ ұ қ ылы.

Егер сайлаушығ а сайлаудан кемiнде отыз кү н бұ рын сайлау кү нi ө зiнiң тiркелген орны бойынша дауыс беруге арналғ ан ү й-жайғ а келу мү мкiндiгi болмайтыны белгiлi болса, оның ө зiнiң болатын жерi бойынша жергiлiктi атқ арушы органғ а ө зiн тиiстi сайлаушылар тiзiмiне енгiзу жө нiнде жазбаша ө тiнiш беруге қ ұ қ ығ ы бар.

Осы тармақ қ а сә йкес азамат ө тiнiш жасағ ан кезде жергiлiктi атқ арушы орган азаматты тiркелу орны бойынша сайлаушылар тiзiмiнен шығ аруды жә не оны сол азамат дауыс беретiн учаскенiң сайлаушылар тiзiмiне енгiзудi ұ йымдастырады.

Ә рбiр сайлау учаскесi бойынша сайлаушылардың тiзiмiне тиiстi ә кiм қ ол қ ояды жә не ол дауыс беру басталардан жиырма кү н бұ рын тиiстi сайлау комиссиясына акт бойынша тапсырылады.

Басқ а қ ұ зыреттi органдар мен ұ йымдардың деректерiмен алдын ала салыстырылғ ан сайлаушылар туралы мә лiметтердi жергiлiктi атқ арушы орган ә р жылдың 1 шiлдесiне жә не 1 қ аң тарына электрондық жеткiзушi арқ ылы жә не қ ағ азғ а тү сiрiлген кү йiнде тиiстi аумақ тық сайлау комиссияларына тапсырады.

Жергiлiктi атқ арушы органдардың лауазымды адамдары тиiстi сайлау комиссиясына тапсырылғ ан сайлаушылар тiзiмдерiнiң, сондай-ақ сайлаушылар туралы деректердiң дұ рыстығ ы ү шiн жауапты болады.

6. Жатақ ханаларда тұ ратын кү ндiзгi бө лiмдерде оқ итын студенттер мен аспиранттар сайлаушылар тiзiмiне жатақ хананың орналасқ ан жерi бойынша енгiзiледi.

7. Ә скер бө лiмдерiндегi сайлаушы ә скери қ ызметшiлердiң, сондай-ақ ә скер бө лiмдерi орналасқ ан жерлерде тұ ратын олардың отбасы мү шелерi мен басқ а сайлаушылардың тiзiмi ә скер бө лiмдерiнiң командирлерi берген мә лiметтер негiзiнде жасалады.

8. Демалыс ү йлерiнде, санаторийлерде, тұ рақ ты емдеу-профилактикалық мекемелерiнде, шалғ айдағ ы жә не қ атынасу қ иын аудандарда орналасқ ан азаматтар тұ ратын мекендерде, алыс мал шаруашылығ ы учаскелерiнде, тергеу изоляторлары мен уақ ытша ұ стау изоляторларында, сондай-ақ шет мемлекеттердегi Қ азақ стан Республикасының ө кiлдiктерi жанынан, Қ азақ стан Республикасына қ арайтын жә не дауыс беретiн кү нi жү зуде жү рген кемелерде қ ұ рылғ ан сайлау учаскелерi бойынша сайлаушылардың тiзiмдерi аталғ ан мекемелердiң басшылары, тиiстi ә кiмдер, ө кiлдiктер басшылары мен кеме капитандары берген деректер негiзiнде жасалады.

Уақ ытша болу орындарында (демалыс ү йлерiнде, санаторийлерде, тұ рақ ты емдеу-профилактикалық мекемелерiнде, алыс мал шаруашылығ ы учаскелерiнде, тергеу изоляторлары мен уақ ытша ұ стау изоляторларында, сондай-ақ Қ азақ стан Республикасының шет мемлекеттердегi ө кiлдiктерi жанынан, Қ азақ стан Республикасының
иелiгiндегi жә не сайлау кү нi жү зуде жү рген кемелерде) қ ұ рылғ ан сайлау учаскелерi бойынша сайлаушылар тiзiмдерi дауыс берiлетiн кү ннiң алдындағ ы кү ндегi жағ дай бойынша мiндеттi тү рде нақ тылануғ а тиiс.

9. Парламент Сенаты депутаттарын сайлау бойынша таң даушылар тiзiмдерiн тиiстi аумақ тық сайлау комиссиялары тиiстi облыстық, қ алалық (республикалық маң ызы бар қ ала мен Республика астанасы) мә слихаты хатшысының ұ сынуы бойынша жасайды.

10. Дауыстарды санау басталғ аннан кейiн сайлаушылар (таң даушылар) тiзiмдерiне ө згерiстер енгiзуге тыйым салынады.

Ескерту. 24-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 2004.04.14 N 545, 2005.04.15 N 44 Конституциялық заң дарымен.

25-бап. Сайлаушылардың (таң даушылардың) тiзiмiне енгiзу

1. Сайлаушылар тiзiмдерiне:

1) Республиканың белсендi сайлау қ ұ қ ығ ы бар азаматтары;

2) тиiстi сайлау учаскелерi аумағ ында тұ рғ ылық ты жерi бойынша тiркелген азаматтар;

3) демалыс ү йлерiнде, санаторийлерде, тұ рақ ты емдеу-профилактикалық мекемелерiнде, шалғ айдағ ы жә не қ атынасу қ иын аудандарда орналасқ ан азаматтар тұ ратын мекендерде, алыс мал шаруашылығ ы учаскелерiнде, тергеу изоляторлары мен уақ ытша ұ стау изоляторларында, Қ азақ стан Республикасына қ арайтын жә не дауыс беретiн кү нi жү зуде жү рген кемелерде қ ұ рылғ ан сайлау учаскелерi бойынша дауыс берудi ө ткiзетiн кү нi аталғ ан мекемелер мен ұ йымдарда немесе кеме бортында болғ ан азаматтардың бә рi;

4) ә скер бө лiмдерi бойынша ә скер бө лiмдерiнде тұ рғ ан ә скери қ ызметшiлердiң барлығ ы, сондай-ақ олардың отбасы мү шелерi жә не ә скер бө лiмдерi орналасқ ан жерлерде тұ ратын басқ а да сайлаушылар енгiзiледi. Ә скер бө лiмдерiнен тыс жерлерде тұ ратын ә скери қ ызметшiлер сайлаушылар тiзiмiне тұ рғ ылық ты жерi бойынша жалпы негiзде енгiзiледi;

5) шет мемлекеттердегi Қ азақ стан Республикасының ө кiлдiктерi жанындағ ы сайлау учаскелерi бойынша тиiстi шет мемлекетте тұ ратын немесе ұ зақ мерзiмдi шетелдiк iссапарда жү рген ә рi Республиканың жарамды паспорты бар барлық азаматтар енгiзiледi. Шет мемлекетке жеке шақ ыру бойынша, қ ызметтiк, iскерлiк жә не туристiк сапарғ а келген Республика азаматтары учаскелiк сайлау комиссиясына ө тiнiш жасағ ан жағ дайда жә не олардың Қ азақ стан Республикасы азаматы деген жарамды паспорты болса, сайлаушылар тiзiмiне енгiзiледi.

2. Таң даушылар тiзiмiне:

1) облыс аумағ ында орналасқ ан мә слихаттардың

2) тиiсiнше республикалық маң ызы бар қ ала мен Республика астанасы мә слихатының барлық депутаттары енгiзiледi.

3. Азамат (таң даушы) сайлаушылардың (таң даушылардың) бiр ғ ана тiзiмiне ене алады.

Ескерту. 25-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 2004.04.14 N 545, 2005.04.15 N 44 Конституциялық заң дарымен.

26-бап. Сайлаушылардың (таң даушылардың) тiзiмiмен таныстыру

1. Азаматтардың тұ рғ ылық ты жерi бойынша қ ұ рылғ ан сайлау учаскелерiндегi сайлаушылар тiзiмдерiн дауыс беретiн кү нге он бес кү н қ алғ анда тиiстi сайлау комиссиялары танысу ү шiн сайлаушыларғ а бередi.

Ә скери бө лiмдерде, Қ азақ стан Республикасына тиесiлi жә не сайлау кү нi жү зуде жү рген кемелерде, демалыс ү йлерiнде, санаторийлерде, тұ рақ ты емдеу-профилактикалық мекемелерде, шалғ айдағ ы жә не қ атынасу қ иын аудандарда орналасқ ан азаматтар тұ ратын жерлерде, алыс мал шаруашылығ ы учаскелерiнде, тергеу изоляторлары мен уақ ытша ұ стау изоляторларында, Қ азақ стан Республикасының шет мемлекеттердегi шетелдiк мекемелерiнiң жанынан қ ұ рылғ ан сайлау учаскелерi бойынша сайлаушылар тiзiмдерi сайлаушыларғ а танысу ү шiн дауыс беруге бес кү н қ алғ анда; ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шелерiн сайлау ө ткiзiлетiн кезде қ ұ рылғ ан сайлау учаскелерi бойынша - дауыс беруге жетi кү н қ алғ анда берiледi.

2. Сенат депутаттарын сайлау бойынша таң даушылар тiзiмдерi танысу ү шiн жергiлiктi бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарында жариялау жолымен сайлауғ а дейiн кемiнде жетi кү н бұ рын ұ сынылады.

3. Азаматтарғ а (таң даушыларғ а) тиiстi сайлау комиссияларының ү й-жайларында сайлаушылар (таң даушылар) тiзiмiмен танысу, сондай-ақ оларғ а енгiзiлген сайлаушылар (таң даушылар) жө нiндегi деректердiң дұ рыстығ ын тексеру мү мкiндiгi берiледi.

Учаскелiк сайлау комиссияларының жұ мыс кестесiн, дауыс беру кү нiн қ оспағ анда, тиiстi аумақ тық сайлау комиссиялары айқ ындайды.

4. Ә рбiр азамат (таң даушы) сайлаушылар тiзiмдерiндегi ө зi туралы деректердi тексеруге жә не тiзiмге енгiзiлмегенi, дұ рыс енгiзiлмегенi немесе тiзiмнен шығ арып тасталғ аны, сондай-ақ тiзiмдердегi сайлаушы (таң даушы) туралы деректерде жаң сақ тық жiберiлгенi ү шiн шағ ымдануғ а қ ұ қ ылы. Сайлаушылар тiзiмiне енгiзу, одан шығ ару не тiзiмдерге тү зетулер жасау қ ажеттiгi туралы арыздарды тиiстi сайлау комиссиясы сайлау комиссиясына арыз келiп тү скен кү нi қ арайды. Арыз мақ ұ лданбағ ан жағ дайда сайлау комиссиясы арызданушығ а оның арызының мақ ұ лданбағ аны туралы дә лелдi шешiмнiң кө шiрмесiн кешiктiрмей бередi. Шешiмге сайлау комиссиясы тұ рғ ан жер бойынша тиiстi сотқ а шағ ым жасауғ а болады, ол шағ ымды - арыз келiп тү скен кү нi қ арап, тү пкiлiктi шешiм қ абылдайды. Арызданушы ү шiн дұ рыс шешiм қ абылданғ ан жағ дайда сайлау комиссиясы сайлаушылар (таң даушылар) тiзiмiне тү зетудi немесе енгiзiлмеген сайлаушыны тiзiмге енгiзудi дереу жү ргiзедi.

Ескерту. 26-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 2004.04.14 N 545, 2009.02.09 N 124-IV (қ олданысқ а енгiзiлу тә ртiбiн 2-баптан қ араң ыз) Конституциялық заң дарымен.