Тарау. Дауыс беру тәртiбi

37-бап. Сайлау бюллетенi

1. Сайлау бюллетенiне мемлекеттiк тiлдiң ә лiпбилiк тә ртiбiмен тегi, аты, ә кесiнiң аты кө рсетiле отырып, барлық тiркелген кандидаттар енгiзiледi. Саяси партияларғ а дауыс беруге арналғ ан сайлау бюллетенiне жеребемен айқ ындалғ ан тә ртiппен саяси партиялардың атаулары енгiзiледi. Жеребе тартуды Орталық сайлау комиссиясы жү ргiзедi. Жеребе тартуды ө ткiзудiң тә ртiбiн Орталық сайлау комиссиясы белгiлейдi.

2. Сайлау бюллетеньдерi мемлекеттiк тiлде жә не орыс тiлiнде басылады.

Сайлау бюллетеньдерi сайлау округiндегi сайлаушылардың жалпы санының 1 процентi резервiмен сайлау округiндегi сайлаушылардың санына тең мө лшерде дайындалады.

3. Сайлау бюллетеньдерi учаскелiк сайлау комиссияларына сайлаудан кем дегенде бiр кү н бұ рын сайлау учаскесiндегi сайлаушылардың жалпы санының 1 процентi резервiмен жеткiзiледi.

4. Алып тасталды - Қ Р 2004.04.14 N 545 Конституциялық заң ымен.

5. Сайлау бюллетеньдерi орналасқ ан ү й мө рлеп бекiтiлiп, iшкi iстер органдарының кү зетуiне тапсырылады.

Ескерту. 37-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 1999.05.06 N 375, 2004.04.14 N 545, 2007.06.19 N 268 Конституциялық заң дарымен.

38-бап. Дауыс беру уақ ыты мен орны

1. Президенттi, Парламент Мә жiлiсi мен мә слихаттар депутаттарын, ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдары мү шелерiн сайлау жө нiндегi дауыс беру сайлау кү нi жергiлiктi уақ ытпен сағ ат жетiден жиырмағ а дейiн ө ткiзiледi. Аумақ тық немесе округтiк сайлау комиссиялары тиiстi ә кiмнiң, учаскелiк сайлау комиссияларының ұ сынысы бойынша дауыс берудi бастайтын жә не аяқ тайтын басқ а уақ ыт белгiлеуге хақ ылы. Бұ л орайда дауыс берудi сағ ат алтыдан ерте бастап, сағ ат жиырма екiден кеш аяқ тауғ а болмайды. Дауыс берудi бастау жә не аяқ тау уақ ытын ө згерту туралы аумақ тық немесе округтiк комиссиялардың шешiмi сайлаушылардың назарына жеткiзiлуге тиiс.

2. Учаскелiк сайлау комиссиясы дауыс беретiн уақ ыт пен орын туралы дауыс беру ө ткiзiлетiн кү нге дейiн он кү ннен кешiктiрмей, ал мә слихаттардан басқ а, ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдары мү шелерiнiң сайлауын ө ткiзген кезде бес кү ннен кешiктiрмей сайлаушыларды бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдары арқ ылы, сондай-ақ ө зге де ә дiстермен хабардар етуге тиiс.

3. Қ азақ стан Республикасының иелiгiндегi жә не сайлау кү нi жү зуде жү рген кемелерде, ә скер бө лiмдерiнде, шалғ айдағ ы жә не қ атынасу қ иын аудандарда, алыстағ ы мал шаруашылығ ы учаскелерiнде, демалыс ү йлерiнде, санаторийлерде, тұ рақ ты емдеу-профилактикалық мекемелерiнде, тергеу изоляторлары мен уақ ытша ұ стау изоляторларында, сондай-ақ шет мемлекеттердегi Қ азақ стан Республикасының ө кiлдiктерi жанынан қ ұ рылғ ан сайлау учаскелерiнде, егер тiзiмге енгiзiлген сайлаушылардың бә рi дауыс берсе, учаскелiк сайлау комиссиясы дауыс берудi кез келген уақ ытта аяқ талды деп жариялай алады. Мұ ндай учаскелердiң тiзбесiн тиiстi сайлау комиссиясы сайлауғ а дейiн жетi кү ннен кешiктiрмей, мә слихаттардан басқ а, ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шелерiн сайлауды ө ткiзгенде ү ш кү ннен кешiктiрмей бекiтедi.

4. Сенат депутаттарын сайлау бойынша дауыс беру бiр кү ннiң iшiнде ө ткiзiледi. Бұ л ретте дауыс беру уақ ытын аумақ тық сайлау комиссиясы анық тайды.

Ескерту. 38-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 2004.04.14 N 545, 2007.06.19 N 268, 2009.02.09 N 124-IV (қ олданысқ а енгiзiлу тә ртiбiн 2-баптан қ араң ыз) Конституциялық заң дарымен.

39-бап. Дауыс беруге арналғ ан ү й-жай

1. Президенттi, Парламенттiң, мә слихаттардың депутаттарын, ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шелерiн сайлауғ а дауыс беру арнайы бө лiнген бө лмелерде ө ткiзiлуге тиiс, оларда жасырын дауыс беруге арналғ ан кабиналар жеткiлiктi мө лшерде жабдық талуғ а, сайлау бюллетеньдерiн беретiн орындар белгiленiп, дауыс беруге арналғ ан жә шiктердiң қ ойылуы дауыс беретiн адамдар оларғ а жасырын дауыс беруге арналғ ан кабиналар арқ ылы ө тiп келетiндей болуғ а тиiс. Бұ л ретте байқ аушылар, сенiм бiлдiрiлген адамдар, бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарының ө кiлдерi мен сайлау комиссиясы мү шелерiнiң сайлау жә шiктерiн, жасырын дауыс беруге арналғ ан кабиналарғ а кiрудi жә не шығ уды бақ ылауына жағ дай жасалуғ а тиiс.

2. Дауыс беруге арналғ ан ү й-жайдағ ы адамдар дауыс берудi ө ткiзу жө нiндегi комиссия белгiлеген ережелердi қ атаң сақ тауғ а мiндеттi. Тиiстi сайлау комиссиясының тө рағ асы бiр мезгiлде дауыс беруге арналғ ан ү й-жайдағ ы сайлаушылардың санын реттейдi; тә ртiпке жауапты болады жә не осы Конституциялық заң ның ережелерiн бұ зып, дауыс берудi ө ткiзуге кедергi келтiрген кез келген адамның ол жерден кетуiн талап етуге хақ ылы.

Дауыс беру кү нi дауыс беруге арналғ ан ү й-жайда сайлау процесiне қ атысы жоқ бө где адамдардың болуына тыйым салынады.

Қ азақ стан Республикасының Сайлау туралы заң дарын бұ зғ ан жағ дайда, учаскелiк сайлау комиссиясының мү шесi оның жұ мысына қ атысудан дереу шеттетiледi, ал байқ аушы мен ө зге адамдар сайлау комиссиясының жазбаша нысанда қ абылданғ ан дә лелдi шешiмi бойынша дауыс беруге арналғ ан ү й-жайдан шығ арылады.

Осы шешiмнiң орындалуын iшкi iстер органдары жү зеге асырады, олар сонымен қ атар сайлау комиссиясының шеттетiлген мү шесiн, сондай-ақ шығ арылғ ан байқ аушыны немесе ө зге адамды Қ азақ стан Республикасының заң дарында кө зделген жауаптылық қ а тарту жө нiнде шаралар қ абылдайды.

3. Дауыс беруге арналғ ан ү й-жайларда тә ртiптi қ амтамасыз ету iшкi iстер органдарына жү ктеледi. Iшкi iстер органдарының қ ызметкерлерi дауыс беруге арналғ ан ү й-жайда комиссия тө рағ асының шақ ыруымен ғ ана болуғ а тиiс жә не тә ртiп қ алпына келтiрiлгеннен кейiн не комиссия тө рағ асының ө тiнiшi бойынша ол жерден дереу шығ уғ а мiндеттi.

Ескерту. 39-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 1999.05.06 N 375, 2004.04.14 N 545, 2009.02.09 N 124-IV (қ олданысқ а енгiзiлу тә ртiбiн 2-баптан қ араң ыз) Конституциялық заң дарымен.

40-бап. Дауыс берудi ашу

1. Президенттi, партиялық тiзiм бойынша сайланатын Мә жiлiстiң депутаттарын, мә слихаттардың депутаттарын, ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шелерiн сайлау жө нiнде дауыс беретiн кү нi учаскелiк сайлау комиссиялары дауыс беру басталғ анғ а дейiн бiр сағ ат бұ рын дауыс беруге арналғ ан учаскелердi аша бастауғ а тиiс.

2. Сенат депутаттарын жә не Қ азақ стан халқ ы Ассамблеясы сайлайтын Парламент Мә жiлiсi депутаттарын сайлау жө нiнде дауыс беретiн кү нi тиiстi аумақ тық сайлау комиссиялары дауыс беру басталғ анғ а дейiн бiр сағ ат бұ рын дауыс беруге арналғ ан пункттердi аша бастауғ а тиiс.

3. Алып тасталды - Қ Р 2004.04.14 N 545 Конституциялық заң ымен.

4. Учаскелiк (аумақ тық) сайлау комиссиясының тө рағ асы:

1) дауыс беру басталардан отыз минут бұ рын комиссия мү шелерiнiң қ атысуымен сайлау жә шiктерiнде сайлау бюллетеньдерiнiң бар екенiн немесе жоқ екенiн, жә шiктердiң бү тiндiгiн тексередi, дауыс беруге арналғ ан жә шiктерге пломба салады немесе мө р басады;

2) комиссияның сайлау бюллетеньдерiн беруге жауапты мү шелерiн белгiлейдi.

Ескерту. 40-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 2004.04.14 N 545, 2007.06.19 N 268 Конституциялық заң дарымен.

41-бап. Дауыс берудi ұ йымдастыру

1. Ә рбiр сайлаушы (таң даушы) ө зi дауыс бередi.

2. Сайлауда дауыс қ ұ қ ығ ын басқ а бiреуге беруге жә не сол сияқ ты басқ а адам ү шiн дауыс беруге жол берiлмейдi.

3. Дауыс беруге арналғ ан бюллетеньдер сайлаушыларғ а (таң даушыларғ а) сайлаушылар тiзiмдерi (таң даушылар тiзiмдерi) негiзiнде сайлаушының (таң даушының) жеке басын куә ландыратын қ ұ жатты кө рсетуi бойынша берiледi.

4. Сайлаушылар (таң даушылар) тiзiмге бюллетеньдердi алғ андығ ы туралы қ ол қ ояды.

5. Комиссияның бюллетеньдi (бюллетеньдердi) берген мү шесi оларғ а ө зiнiң қ олын қ ояды, сондай-ақ бюллетеньдi (бюллетеньдердi) алғ ан сайлаушының (таң даушының) тiзiмдегi тегiнiң тұ сына қ ол қ ояды.

Сайлау комиссиясының тө рағ асы мен хатшысының бюллетеньдер бepуге қ ұ қ ығ ы жоқ.

6. Жекелеген сайлаушылар денсаулық жағ дайына, отбасының сырқ ат мү шесiне кү тiм жасау себебiне, сондай-ақ сайлау учаскелерi қ ұ рылмағ ан шалғ айдағ ы жә не қ атынасу қ иын аудандарда болуына байланысты дауыс беруге келе алмағ ан жағ дайда, учаскелiк сайлау комиссиясы олардың дауыс беру кү нi жергiлiктi уақ ыт бойынша сағ ат он екiден кешiктiрiлмей берiле алатын жазбаша ө тiнiшi бойынша осы сайлаушылардың тұ рғ ан жерiнде дауыс берудi ұ йымдастыруғ а тиiс.

Осы тармақ та кө рсетiлген ө тiнiш келiп тү скен жағ дайда, сайлау комиссиясының тө рағ асы ө тiнiш берген сайлаушының сайлаушылар тiзiмiндегi аты-жө нiнiң тұ сына тиiстi белгi қ ояды.

Дауыс беруге арналғ ан ү й-жайдан тыс жерде дауыс берудi ұ йымдастырғ ан кезде тасымалданатын жә шiктердi сайлау комиссиясының екi мү шесi алып жү редi.

Учаскелiк сайлау комиссиясының мү шелерi байқ аушыларды, сенiм бiлдiрiлген адамдарды жә не бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарының ө кiлдерiн сайлаушылардың дауыс беруге арналғ ан ү й-жайдан тыс жерде дауыс беруi туралы хабардар етуге мiндеттi.

Сайлау комиссиясының мү шелерi дауыс беруге арналғ ан ү й-жайдан тыс жерде дауыс берудi ұ йымдастыру ү шiн шық қ ан кезде оларғ а байқ аушылар не сенiм бiлдiрiлген адамдар iлесiп жү руге қ ұ қ ылы.

Дауыс беруге арналғ ан ү й-жайдан тыс жерде дауыс берудi ұ йымдастыру кезiнде сайлау комиссиясының мү шелерi, сайлау бюллетеньдерiнiң бү лiнуi мү мкiн екендiгi ескерiле отырып, олардың қ ажеттi мө лшерiмен қ амтамасыз етiлуге тиiс.

Дауыс беруге арналғ ан ү й-жайлардан тыс жерлерде дауыс берiлген жағ дайда бюллетень (бюллетеньдер) сайлаушыларғ а дауыс беруге арналғ ан ү й-жайдан тыс жерде дауыс беру туралы ө тiнiштерiнiң негiзiнде берiледi, олар бұ л туралы ө тiнiштерiне қ ол қ ояды.

Бюллетень (бюллетеньдер) берген комиссия мү шесi оғ ан ө з қ олын қ ояды, сондай-ақ дауыс беруге арналғ ан ү й-жайдан тыс жерде дауыс беру туралы ө тiнiшке де қ ол қ ояды.

6-1. Жалпы жұ рттың танысуы ү шiн сайлаушылар тiзiмдерiн ұ сыну мен сайлау кү нi арасындағ ы кезең де сайлаушы ө зiнiң болу орнын ауыстырғ ан кезде учаскелiк сайлау комиссиясы сайлаушының ө тiнiшi бойынша жә не ол жеке басын куә ландыратын қ ұ жатты кө рсеткен кезде сайлаушығ а дауыс беру қ ұ қ ығ ын беретiн есептен шығ ару куә лiгiн табыс етедi. Бұ л ретте сайлаушылар тiзiмiне тиiстi белгi қ ойылады. Дауыс беру қ ұ қ ығ ын беретiн есептен шығ ару куә лiгiн кө рсеткен кезде учаскелiк сайлау комиссиясы дауыс беретiн кү нi сайлаушыны оның келген орны бойынша сайлау учаскесiндегi сайлаушылар тiзiмiне енгiзедi.

Есептен шығ ару куә лiгi бiр елдi мекеннiң шегiндегi басқ а сайлау округiнде немесе басқ а сайлау учаскесiнде дауыс беруге қ атысқ ысы келетiн сайлаушыларғ а берiлмейдi.

Есептен шығ ару куә лiктерiн беру дауыс беретiн кү ннiң алдындағ ы кү нi жергiлiктi уақ ыт бойынша сағ ат он сегiзде тоқ татылады.

7. Алып тасталды - Қ Р 2004.04.14 N 545 Конституциялық заң ымен.

8. Алып тасталды - Қ Р 2004.04.14 N 545 Конституциялық заң ымен.

9. Дауыс берудi осы баптың 6-тармағ ына сә йкес ұ йымдастырып, ө ткiзу азаматтардың сайлау қ ұ қ ық тарын бұ зу, дауыс беру қ ұ пиясын бұ зу немесе сайлаушының ерiк бiлдiруiн бұ рмалау мү мкiндiгiн болдырмауғ а тиiс.

Ескерту. 41-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 1999.05.06 N 375, 2004.04.14 N 545, 2005.04.15 N 44, 2007.06.19 N 268 Конституциялық заң дарымен.

42-бап. Дауыс берудi ө ткiзу

1. Дауыс берушiлер сайлау бюллетеньдерiн жасырын дауыс беруге арналғ ан кабиналарда толтырады. Оларды толтыру кезiнде дауыс берушiден басқ а кiмнiң болса да кiрiп тұ руына тыйым салынады. Бюллетеньдердi ө з бетiнше толтыруғ а мү мкiндiгi жоқ сайлаушы (таң даушы) ө зi сенетiн адамның кө мегiн пайдалануғ а хақ ылы, оның аты-жө нi дауыс бергеннен кейiн сайлаушылардың тiзiмiне тiркелiп, тұ сына сайлаушының (таң даушының) бюллетень алғ андығ ы жө нiнде қ олы қ ойылады. Мыналар ондай адам болуғ а тиiс емес:

1) сайлау комиссиясының мү шесi;

2) жергiлiктi ө кiлдi немесе атқ арушы органның лауазымды адамы;

3) кандидаттың сенiм бiлдiрген адамы;

4) бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарының ө кiлi-журналист;

5) тиiстi сайлау комиссиясында тiркелген байқ аушы.

2. Сайлаушы (таң даушы) ө зi дауыс беретiн кандидат тегiнiң оң жағ ындағ ы бос шаршының iшiне кез келген белгi соғ ады.

Сайлаушы саяси партиялардың атаулары бар бюллетеньде ө зi жақ тап дауыс беретiн саяси партия атауының оң жағ ындағ ы бос шаршығ а
кез келген белгi қ ояды.

3. Сайлаушы мә слихаттардан басқ а, ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органының мү шелерiн сайлағ ан кезде ө зi дауыс беретiн кандидаттар тегiнiң оң жағ ындағ ы бос шаршының iшiне кез келген белгi соғ ады.

3-1. Бюллетеньге қ арындашпен белгi қ оюғ а, сондай-ақ оғ ан қ андай да болсын тү зету енгiзуге жол берiлмейдi.

4. Толтырылғ ан бюллетеньдердi сайлаушы (таң даушы) дауыс беруге арналғ ан жә шiкке салады.

5. Алып тасталды - Қ Р 2004.04.14 N 545 Конституциялық заң ымен.

Ескерту. 42-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 1998.11.06 N 285, 1999.05.06 N 375, 2004.04.14 N 545, 2007.06.19 N 268 Конституциялық заң дарымен.