Тиеу-түсіру постылары. Жылжымалы құрамның өнімділігі.

Дә ріс.

1.Қ озғ алыстағ ы қ ұ рам жақ сы қ арым қ атынастағ ы байланыс болмай жә не қ олданатын тиеу тү сіру жұ мыстарының механизация қ ұ ралдарына мү мкіндік болмай жоғ ары ө німділік болмайды.

Автоқ ө ліктің жү кті тиеуге (тү сіруге) байланысты босқ а тұ руы, жү кті тиеу (тү сіру) механизмінің пайдалану ө німділігіне кері пропорцианалды:

Мұ нда - автокө лікке тиеу (тү сіру) ұ зақ тығ ы, сағ;

- автокө ліктің номиналды жү к кө тергіштігі, т;

- жү к кө тергіштігін пайдалану коэффициенті;

– кө теру-кө лік механизмінің пайдалану ө німділігі, т/сағ.

Пайдалану ө німділігі техникалық ө німділікті жұ мыс уақ ытын пайдалану коэфициентіне кө бейту арқ ылы табылады:

Мұ нда - жұ мыс уақ ытын пайдалану коэффициенті;

- орташа техникалық ө німділігі, т/сағ.

Егерде қ осымша тү зетулер ең гізілмесе жұ мыс уақ ытын пайдалану коэффициенті 0, 7...0, 8 – ге тең.

Кө п мө лшерде жү к айналымы болса бірнеше постылардан тұ ратын тиеу-тү сіру пунктін ұ йымдастыру керек. Тииеу-тү сіру пунктерінің ө ткізу қ абілеті автокө ліктердің санына байланысты. Осы пунктер белгілі бір аралық уақ ытта жү кті жіберіп – қ абылдап алуының барлық қ ажетті операцияларын, жұ мыстарын ұ йымдастыру қ ажет.

Басқ а жағ ынан есептегенде барлық пунктердің ө ткізу қ абілеті, осы территориядағ ы оң аша орналасқ ан тиеу-тү сіру постыларының ө ткізу қ абілеттерінен қ ұ рылады:

Мұ нда - тиеу-тү сіру пунктінің ө ткізу қ абілеттіліктерінің қ осындысы, авт/сағ;

– тиеу-тү сіру постыларының саны;

- бір постының ө ткізу қ абілеті, авт/сағ.

Тиеу – тү сіру постысы мынадай сипатта болады:

- Автокө ліктерге арналғ ан аялдамасы;

- Тиеу-тү сіру механизмдері белгілі сипаттағ ы осындай жү кті айналымғ а жіберуге арналғ ан.

Бір тиеу-тү сіру постысының ө ткізу қ абілеті тиеу-тү сіру операциялары кезіндегі автокө ліктерінің бос, кері бару ауқ ымымен анық талады.

Мұ нда - тиеу-тү сіру постысының ө ткізу қ абілеті, авт/сағ;

- жү кті тиеуге-тү сіруге тұ рғ ан автокө ліктің есепті бос тұ рыс уақ ыты, сағ;

- тиеу-тү сіру кезіндегі автокө ліктерді бірдей емес мезгілде беру коэффициенті ().

Тиеп – тү сіру пункттің ө ткізу қ абілетін басқ а жағ ынан қ арастырсақ онда тиеп-тү сіру кезіндегі осы пункттағ ы белгілі бір уақ ыт аралығ ындағ ы жү к кө лемінің жиынтығ ымен анық талады (бір сағ атта):

Мұ нда - тиеп-тү сіру пунктіндегі жү к айналымының жиынтығ ы, т/сағ;

- жү кті тиеуге (тү сіруге) келген автокө ліктің орташа жү к кө тергіштігі, т;

- кө лік қ ұ ралдарының жү к кө тергіштігін пайдалану коэффициенті.

Жоғ арыда кө рсетілген формуланы пайдаланып нақ ты пункттегі тиеу-тү сіру постыларының санын анық таймыз:

Бұ л формулағ а жү кті тиеу ұ зақ тығ ының мә нін енгізсек, онда:

Немесе, механизмнің техникалық ө німділігі арқ ылы тапсақ

2. Автокө ліктің ө німділігі деп автокө лікпен тасымалданғ ан ө німнің қ андай да бір аралық тағ ы уақ ытта ө німді тасымалдауын айтады. Мысалы, жұ мыс уақ ытында бір ауысымда істелінген жұ мыс.

Тонналап жү кті тасығ андағ ы автокө ліктің орташа тә улік ө німділігі бір жү рістегі тасығ ан жү ктің мө лшері жә не автокө ліктің жұ мысты бастағ ан уақ ыттың ішіндегі қ анша жү ріс жасағ анына байланысты:

Мұ нда – автокө ліктің орташа тә улік ө німділігі, т;

- жұ мысты бастағ аннан жү кпен жү ріс саны;

- автокө ліктің жү к кө тергіштігін пайдалану коэффициенті.

Автокө лікпен бір жү рісте жү ктің мө лшері ө згермесе онда автокө ліктің тә улік ө німділігін келесі мө лшерде есептеуге болады. Автокө ліктің жұ мыс уақ ытында бір ауысымдағ ы уақ ыт ұ зақ тығ ын бір жү ріске кететін уақ ытқ а бө лу керек:

Мұ нда - бір жү рістегі уақ ыт ұ зақ тығ ы, сағ.

Сонда автокө лік ө німділігі былай анық талады:

Егерде , жә не ө згерсе автомобильдің тә улік ө німділігі бір жү рістегі уақ ыт ұ зақ тығ ына кері пропорцианалды болады. Мұ ндай жағ дайда уақ ытты екі есе қ ысқ артып автокө ліктің ә р жү рісіне шығ ын кө бейеді, тә улік ө німділігін екі есе жоғ арлатуғ а болады.

Бір жү рістегі уақ ыт жиынтығ ы кө лік процесіндегі элементтерге кеткен барлық уақ ыт жиынтығ ынан тұ рады:

- Автокө лікке жү кті тиеу;

- Тиеу пунктінен тү сіру пунктіне бару;

- Жү кті автокө ліктен тү сіру;

- Тү сіру пунктінен тиеу пунктіне бару.

Мұ нда - жү кті жіберу пунктінде автокө ліктің тиеуге бос тұ ру уақ ыты, сағ;

- автокө ліктің жү кпен бір пунктіден келесі пунктіге жү ріс кезіндегі уақ ыты, сағ;

- бару пунктінде жү кті тү сіруге бос тұ ру уақ ыты, сағ;

- автокө ліктің жү ксіз бір пунктіден келесі пунктіге жү ріс кезіндегі уақ ыты, сағ.

Егерде жолдың ұ зындығ ы тұ рақ ты болса автокө ліктің жү ріске кететін уақ ытын екі жолмен қ ысқ артуғ а болады:

- Жылдамдық ты кө бейту арқ ылы;

- Тиеу – тү сіру операцияларын тездету немесе автокө ліктің барлық бос жү рісін азайту арқ ылы.

Жылдамдық ты жоғ арлату – автокө ліктің конструкциясындағ ы жаң а жетістіктерге жету, жол жағ дайын жақ сарту, жү ргізушінің шеберлігін жетілдіру, кө ше ө озғ алысын барынша жақ сы реттеу жә не т.б.