Күшсалмақтар мен әсерлер

Конструкцияларды есептегенде оларды Қ НжЕ 2.01.07-85 бойынша қ абылдайды. Ә сер ету ұ зақ тығ ына байланысты кү шсалмақ тар тұ рақ ты жә не уақ ытша болып бө лінеді. Ө з кезегінде уақ ытша кү шсалмақ тар ұ зақ мерзімдік, қ ысқ а мерзімдік жә не ерекше болып бө лінеді.

Тұ рақ ты кү шсалмақ тарғ а конструкцияның немесе ғ имараттың меншікті салмағ ы, топырақ тың (жердің) қ ысымы, конструкциялардың бастапқ ы кернеу ә серлері жатады.

Ұ зақ мерзімдік уақ ытша кү шсалмақ тар мен ә серлерге жататын кү штер:

- стационар жабдық тардың салмағ ы (аппараттар, моторлар, станоктар);

- ыдыстардағ ы сұ йық тардың, газдардың жә не сусымалы денелердің қ ысымы;

- қ ойма, архив, кітапхана ү йлердің қ абатаралық жабын конструкциясына ә сер берген кү штер;

- жабын конструкциясына ә сер берген қ ардың салмағ ының бө лігі ІІІ-УІ климат ауданына ;

- кранды кү шсалмақ тардың бө лігі.

Қ ысқ а мерзімдік уақ ытша кү шсалмақ тар мен ә серлерге адамдардың салмағ ынан пайда болғ ан кү шсалмақ тар, желдің ә сері, элементтерді дайындау, тасымалдау жә не монтаждау кезінде пайда болатын кү штер жатады.

Ерекше кү шсалмақ тарғ а сейсмикалық жә не жарылыстық ә серлер, ірге- тастардың негізінің біркелкі емес шө гуінен пайда болғ ан кү штер жатады.

Конструкцияны есептегенде мө лшерлік жә не есептік кү шсалмақ -тардың шамасы қ олданады. Нормаларда бекітілген кү шсалмақ тарды мө лшерлік деп атайды. Оларды белгілейтін ә ріптердің n-индексі болады, мысалы: - тұ рақ ты мө лшерлік кү шсалмақ; - уақ ытша мө лшерлік кү шсалмақ.

Кү шсалмақ тардың мө лшерлік мә ндерінің қ олайсыз жақ қ а қ арай ауытқ у қ ауіпі, яғ ни ө згергіштігі кү шсалмақ тар бойынша сенімділік коэффициенттер () арқ ылы ескеріледі. Сондық тан есептік кү шсалмақ тардың мағ ынасын тапқ анда мө лшерлік кү шсалмақ тарды коэффициент кө бейтеді, мысалы:

Тұ рақ ты мө лшерлік кү шсалмақ тар () конструкцияның геометрия ө лшеміне жә не материалдың орта тығ ыздығ ы бойынша табады .

Технологиялық жә не монтаждық уақ ытша мө лшерлік кү шсалмақ тарды пайдалану кезіндегі ең ү лкен мә ніне тең деп алады.

Қ ар жә не жел ә сердің мө лшерлік кү шсалмақ тарды ауа райы ауданы бойынша Қ НжЕ алынады.

Тұ рақ ты есептік кү шсалмақ тарды тапқ ан кезде алынады.

Уақ ытша есептік кү шсалмақ тарды тапқ ан кезде алынады.

Кү шсалмақ тардың ү йлесімі

Конструкцияларғ а бір мезгілде ә р тү рлі кү шсалмақ тар ә сер береді, сондық тан олардың есебі ең қ олайсыз ә сердің ү йлесіме жасалыну керек.

Ескерілетін кү шсалмақ тардың қ ұ рамына байланысты ү йлесім негізгі жә не ерекше болып бө лінеді.

Негізгі ү йлесім - тұ рақ ты, ұ зақ мерзімдік уақ ытша жә не қ ысқ а мерзімдік уақ ытша кү шсалмақ тардан қ ұ ралғ ан.

Кү шсалмақ тардың негізгі ү йлесуі екі топқ а бө лінеді. Конструк-цияларды кү шсалмақ тардың негізгі ү йлесуінің бірінші тобы бойынша есептегенде олардың мә ндері ө згеріссіз қ олданады. Ос кезде тең.

1 тобы: [т+ұ × му+қ му× g_с];

Конструкцияларды екінші тобы бойынша есептегенде тұ рақ ты, ұ зақ мерзімдік жә не бірнеше (екі немесе одан да кө п) қ ысқ а мерзімдік кү шсалмақ тар ескеріледі. Осы кезде тең деп қ абылданады.

2 тобы: [т+ұ × му+∑ қ му× (g_с)];

Ерекше ү йлесуі тұ рақ ты, ұ зақ мерзімдік уақ ытша жә не мү мкін болатын қ ысқ а мерзімдік уақ ытша, сондай-ақ бір ерекше кү шсалмақ тардан қ ұ ралғ ан. Осы кезде тең деп қ абылданады.

[т+ұ × му+∑ қ му× (g_с=0, 8)+ ];