Кедендік сараптама кезеңдері: дайындау, талдау, нәтижелерді бағалау және қорытындыны негіздеу.

Кедендік сарапшының (сарапшының) қ орытындысы

1. Кедендік сарапшының (сарапшының) қ орытындысында:
1) кедендік сараптама жү ргізудің орны, нө мірі жә не кү ні;
2) кедендік сараптама жү ргізу ү шін негіздеме;
3) кедендік сараптаманы жү ргізген кедендік сарапшының (сарапшының) тегі, аты, ә кесінің аты (ол болғ ан кезде) жә не оның біліктілігі;
4) кедендік сарапшының (сарапшының) кедендік сараптама жү ргізу кезінде қ асақ ана жалғ ан қ орытынды бергені ү шін ә кімшілік немесе қ ылмыстық жауаптылығ ы жө нінде ескертілгені туралы кедендік сараптама жү ргізген ұ йымның мө рімен расталатын, оның қ олымен куә ландырылғ ан белгі;
5) кедендік сарапшының (сарапшының) алдына қ ойылғ ан мә селелер;
6) кедендік сараптама жү ргізу ү шін кедендік сарапшығ а (сарапшығ а) ұ сынылғ ан қ ұ жаттардың, материалдардың, сынамалар мен ү лгілердің тізбесі;
7) қ олданылғ ан ә дістерді, пайдаланылғ ан аспаптар мен жабдық тарды кө рсете отырып, зерттеулердің мазмұ ны мен нә тижелері, зерттеулердің нә тижелерін бағ алау, қ ойылғ ан мә селелер бойынша тү йіндер жә не олардың негіздемесі кө рсетіледі.
2. Кедендік сарапшының (сарапшының) немесе бірнеше сарапшының қ орытындысын кө рнекілейтін материалдар мен қ ұ жаттар сол қ орытындығ а қ оса тіркеледі жә не оның қ ұ рамдас бө лігі болып табылады.
Қ осымшаларғ а жә не (немесе) кө рнекі материалдарғ а кедендік сарапшы (сарапшы) қ ол қ ояды жә не кедендіксараптаманы жү ргізген ұ йымның мө рімен куә ландырылады.
Егер кедендік сараптама бірнеше сарапшының қ атысуымен ө ткізілген болса, кедендік сарапшының (сарапшының) қ орытындысына барлық сарапшы қ ол қ ояды жә не кедендік сараптаманы жү ргізген ұ йымның мө рімен расталады.
Кедендік сарапшының (сарапшының) қ орытындысындағ ы тү йіндер қ ойылғ ан сұ рақ тарғ а жауаптар тү рінде жазылады, бұ л ретте жауаптардың берілу реті қ ойылғ ан сұ рақ тардың ретіне сә йкес келуге тиіс.
3. Кедендік сарапшының (сарапшының) қ орытындысы жазбаша тү рде екі данада ресімделеді, бір данасы кедендіксараптама жү ргізген ұ йымда қ алады, екінші данасы кедендік сараптаманы тағ айындағ ан кеден органына жіберіледі.

Кедендік сараптаманың тү рлері

1. Кедендік бақ ылау мақ сатында кедендік сараптаманың мынадай: сә йкестендіру, тауартанушылық, материалтанушылық, технологиялық, криминалистік жә не іс жү ргізуде қ ажеттілік туындайтын ө зге де тү рлері жү ргізіледі.
2. Тартылатын кедендік сарапшылардың (сарапшылардың) санына қ арай жеке-дара, комиссиялық немесе кешенді кедендік сараптама тағ айындалады.
Жеке-дара кедендік сараптаманы кедендік сарапшы (сарапшы) жеке-дара жү ргізеді.
Комиссиялық кедендік сараптаманы бір мамандық тағ ы кедендік сарапшылардың (сарапшылардың) комиссиясы жү ргізеді. Кедендік сарапшылардың (сарапшылардың) арасында келіспеушіліктер болғ ан кезде олардың ә рқ айсысы немесе сарапшылардың бір бө лігі кедендік сарапшының (сарапшының) бө лек қ орытындысын ұ сынуғ а қ ұ қ ылы.
Кешенді кедендік сараптаманы іс ү шін маң ызы бар мә нжайларды анық тау ү шін кедендік сарапшылардың (сарапшылардың) қ ұ зыреті шегінде ә р тү рлі мамандық тағ ы білімдерді пайдалану негізінде зерттеу қ ажет болғ ан жағ дайда, кедендік сарапшылардың (сарапшылардың) комиссиясы жү ргізеді. Ә рбір кедендік сарапшы (сарапшы) кедендік сарапшы (сарапшы) қ орытындысының ө зі кедендік сараптама жү ргізген бө лігіне қ ол қ ояды.
3. Кедендік сараптама бастапқ ы, қ осымша жә не қ айталама сараптама болып бө лінеді.
Бастапқ ы кедендік сараптама объектілерді, сынамаларды жә не ү лгілерді зерделеу ү шін кеден органының ө тініші бойынша жү ргізіледі.
Қ осымша кедендік сараптама жаң адан ашылғ ан мә н-жайлар бойынша тағ айындалады. Қ осымша кедендік сараптамажү ргізу сол немесе басқ а кедендік сарапшығ а (сарапшығ а) тапсырылады.
Қ айталама кедендік сараптама декларант, сондай-ақ кедендік сараптаманы тағ айындағ ан кеден органы бастапқ ы жә не (немесе) қ осымша кедендік сараптамалардың нә тижелері бойынша кедендік сарапшының (сарапшының) қ орытындысымен келіспеген жағ дайларда жү ргізіледі.
Қ айталама кедендік сараптама бастапқ ы жә не (немесе) қ осымша кедендік сараптамаларды жү ргізген кедендік сарапшыны (сарапшыларды) қ оспағ анда, екі жә не одан да кө п кедендік сарапшылардан (сарапшылардан) тұ ратын комиссияғ а тапсырылады. Бастапқ ы жә не (немесе) қ осымша кедендік сараптамаларды жү ргізген кедендік сарапшылар (сарапшылар) қ айталама кедендік сараптама жү ргізілген кезде оғ ан қ атысуы жә не комиссияғ а тү сіндірме беруі мү мкін, алайда олар кедендік сарапшының (сарапшының) қ орытындысын зерттеуге жә не жасауғ а қ атыспайды.
Қ айталама кедендік сараптаманы жү ргізу тә ртібі Комиссияның шешімімен айқ ындалады.
Қ осымша жә не қ айталама кедендік сараптамаларды жү ргізу кезінде кедендік сарапшығ а (сарапшығ а) міндетті тү рде алғ ашқ ы кедендік сараптаманың нә тижелері ұ сынылады.

Тауарлардың сынамалары мен ү лгілері

1. Кедендік сараптаманы жү зеге асыру мақ сатында кеден органының лауазымды адамы осы Кодекстің 223 жә не 299-баптарында кө зделген кедендік тексеруді жә не кедендік декларациялауды жү ргізу кезінде тауарлардың сынамалары мен ү лгілерін іріктеп алуды жү ргізеді. Тауарлардың сынамалары мен ү лгілерін іріктеп алу осы баптың 2-тармағ ында кө рсетілген жағ дайларды қ оспағ анда, декларанттың не кеден ісі саласындағ ы қ ызметті жү зеге асыратын тұ лғ аның немесе олардың ө кілдерінің қ атысуымен жү зеге асырылады. Кеден органдары лауазымды адамдарының тауарлардың сынамалары мен ү лгілерін іріктеп алу тә ртібін кеден ісі саласындағ ы уә кілетті орган белгілейді.
Арнайы жә не (немесе) ғ ылыми танымдарды пайдалану жә не техникалық қ ұ ралдарды қ олдану қ ажет болғ ан кезде тауарлардың сынамалары мен ү лгілерін іріктеп алу кедендік сарапшының (сарапшының) қ атысуымен жү ргізіледі. Кеден органы лауазымды адамының кедендік сараптаманы жү ргізетін ұ йымғ а ө тініші кедендік сарапшының (сарапшының) тауарлардың сынамалары мен ү лгілерін іріктеп алуғ а қ атысуы ү шін негіз болып табылады.
2. Егер, осы Кодекстің 205-бабының 5-тармағ ында кө рсетілген жағ дайларда, кедендік декларациялауды жү зеге асыру кезінде декларант не кеден ісі саласындағ ы қ ызметті жү зеге асыратын тұ лғ а немесе олардың ө кілдері болмаса, онда кеден органының лауазымды адамы екі куә гердің қ атысуымен тауарлардың сынамалары мен ү лгілерін іріктеп алуды дербес жү ргізуге қ ұ қ ылы.
Декларант немесе сыртқ ы экономикалық қ ызметке қ атысушы кедендік тексеруді жү зеге асыру кезінде тауарлардың сынамалары мен ү лгілерін іріктеп алуды жү ргізуден немесе оғ ан қ атысудан жазбаша бас тартқ ан жағ дайда, кеден органының лауазымды адамы екі куә гердің қ атысуымен тауарлардың сынамалары мен ү лгілерін іріктеп алуды дербес жү ргізеді.
3. Тауарлардың сынамалары мен ү лгілері олардың зерттеу мү мкіндігін жә не Қ азақ стан Республикасының заң намасына сә йкес стандарттау жө ніндегі нормативтік қ ұ жаттамағ а сә йкес талаптардың сақ талуын қ амтамасыз ететін ең аз мө лшерде алынады.
Тауарлардың сынамалары мен ү лгілерін іріктеп алу туралы Комиссияның шешімімен белгіленген нысан бойынша ү ш данада акт жасалады.
Бірінші дана кеден органында қ алады; екінші данасы тауарлардың іріктеп алынғ ан сынамаларымен жә не ү лгілерімен бірге кедендік сараптаманы жү ргізуге уә кілетті ұ йымғ а жіберіледі; ү шінші данасы декларантқ а, тауарларғ а қ атысты ө кілеттіктерге ие ө зге де тұ лғ ағ а немесе, егер олар анық талса, олардың ө кілдеріне табыс етілуге (жіберілуге) жатады.
4. Декларант, тауарларғ а қ атысты ө кілеттіктерге ие ө зге де тұ лғ а немесе олардың ө кілдері кеден органдарының лауазымды адамдары тауарлардың сынамалары мен ү лгілерін іріктеп алуы кезінде қ атысады. Кө рсетілген тұ лғ алар кеден органдарының лауазымды адамдарына тауарлардың сынамалары мен ү лгілерін іріктеп алуғ а жә рдемдесуге, оның ішінде ө з есебінен қ ажетті жү к операциялары мен ө зге де операцияларды жү зеге асыруғ а міндетті. Декларант, тауарларғ а қ атысты ө кілеттіктерге ие тұ лғ а немесе олардың ө кілі болмаса, тауарларды табыс еткеннен кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң ол келмеген жағ дайда, сондай-ақ кейінге қ алдыруды кү тпейтін мә н-жайларда тауарлардың сынамалары мен ү лгілерін кеден органдарының лауазымды адамдары іріктей алады. Мұ ндай жағ дайларда тауарлардың сынамалары мен ү лгілерін іріктеу екі куә гердің қ атысуымен тауарлардың сынамалары мен ү лгілерін іріктеу туралы акт жасала отырып, жү зеге асырылады.
Тауарлардың сынамалары мен ү лгілерін декларант, тауарларғ а қ атысты ө кілеттіктерге ие ө зге тұ лғ алар немесе олардың ө кілдері болмағ ан кезде кеден органдары осы Кодекстің 205-бабының 5-тармағ ында кө зделген жағ дайларда іріктеп алады.
Бұ л жағ дайларда тауарлардың сынамалары мен ү лгілерін іріктеп алу екі куә гердің қ атысуымен жү зеге асырылады.
5. Тауарлардың сынамалары жә не (немесе) ү лгілері оларды орамның бү тіндігін бұ збай алу мү мкін болмайтындай етіп оралады.
6. Кеден органы декларантта, тауарларғ а қ атысты ө кілеттіктерге ие ө зге де тұ лғ ада немесе олардың ө кілдерінде тауарлардың сынамалары мен ү лгілерін іріктеп алу нә тижесінде туындағ ан шығ ыстарды ө темейді.
7. Кедендік сараптама аяқ талғ аннан кейін сынамалар мен ү лгілер:
тауарлардың сынамалары мен ү лгілері зерттеу процесінде жұ мсалғ ан не зерттеулер жә не (немесе) сынақ тар нә тижесінде жойылғ ан;
тауарғ а ілеспе қ ұ жаттарда кө рсетілген тауарлардың қ ұ рамы кедендік сараптама жү ргізу барысында алынғ ан тауарлардың қ ұ рамына сә йкес келмейтіні анық талғ ан, соның нә тижесінде мұ ндай сынамалар мен ү лгілер мерзімі стандарттау жө ніндегі нормативтік қ ұ жаттамада айқ ындалғ ан мерзімге сақ тауда қ алғ ан;
тауарлардың сынамалары мен ү лгілері Қ азақ стан Республикасының заң намасына сә йкес жойылуғ а немесе кә деге жаратуғ а жататын жағ дайларды қ оспағ анда, кедендік сараптаманы тағ айындағ ан кеден органының лауазымды адамына қ айтарылады.
Сараптама қ ызметі саласындағ ы ынтымақ тастық

Кедендік сараптамалар жү ргізетін ұ йым осы Кодекске сә йкес бірлескен ғ ылыми зерттеулер жү ргізу, ғ ылыми жә не ә дістемелік ақ парат алмасу, кә сіби даярлық жә не кедендік сарапшылардың біліктілігін арттыру мақ сатындасараптама қ ызметін жү зеге асыратын ұ йымдармен жә не қ ызметтермен байланыс орнатуғ а қ ұ қ ылы.

Кеден одағ ына мү ше мемлекеттердің кедендік
сарапшыларын тарта отырып, кедендік
сараптама жү ргізу

1. Кедендік сараптаманы тағ айындағ ан кеден органы осы Кодексте белгіленген тә ртіппен, ө з бастамашылығ ымен не кедендік сараптамалар жү ргізетін ұ йым басшысының ө тініші бойынша Кеден одағ ына мү ше мемлекеттердің кедендіксараптама саласындағ ы кедендік сарапшыларын тарту туралы ө тініш білдіруге қ ұ қ ылы.
2. Кеден одағ ына мү ше мемлекеттердің кедендік сарапшыларын тарта отырып, кедендік сараптама жү ргізу осы Кодексте белгіленген тә ртіппен жү зеге асырылады.