Сыртқы тасымалдаушыларда орналасқан мәліметтер құрылым есебін программалу.

Осы модул болатын файл атымен дә л келуi керек болатын модулдың аты Unitтiң кө мекшi сө зiнен кейiн жазылады. Ат (қ алай MS DOSқ а қ абылданғ ан) сондық тан 8 нышаннан астам болуы керек.

Бө лiмде Interface ендiгә рi тү сiнiктi бағ дарламашығ а модулдың қ осуында болатын барлық қ орлар жариялайды. Iшкi программалар ү шiн тек қ ана толық бас бұ л жерде кө рсетiледi.

Бө лiмде Implementation бұ рын жариялайтын барлық iшкi программа жү зеге асырылады. Бұ дан басқ а, ө з тұ рақ тылары, айнымалы, тү рлер бұ л жерде бола алады, iшкi программа жә не қ осалқ ы сипаттарды тасысатын жә не негiзгi iшкi программалардың жазуы ү шiн қ олданылатын тағ ы басқ алар. Қ орларғ а қ арағ анда бө лiмде Implementation қ осымша жариялайтын Interface, барлығ ы ендi болмайды модулдың қ осуында тү сiнiктi жариялалғ ан. Олардың (яғ ни барлық бас толық кө шiруi керек бол) аты негiзгi iшкi программалардың жазуында кө рсетуге жеткiлiктi, емес, содан соң iшкi программаның денесiн жазып алғ анында.

Ә йтеуiр, (қ ай жиi болмайды) инициализацияның бө лiмi бiрден орындауы керек бағ дарламаның iске қ осуынан кейiн модул қ олданушы операторлар болады.

Кейбір бағ дарламаларда қ олдануғ а болатын ішкі программалар:

1.program z7; {Ариф.ортаны анық тайтын бағ дарламаны қ ұ растыру. Массив а }

uses crt;

var a: array [1..10] of integer;

s: real;

sum, n, i: integer;

begin

clrscr;

write('n='); readln(n);

for i: =1 to n do

begin

write('a[', i, ']=');

readln(a[i]);

end;

sum: =0;

for i: =1 to n do

sum: =sum+a[i];

s: =sum/n;

writeln('ср ариф= ', s);

2.program z9;

uses crt; { n сандарының факториалын шығ аратын программа қ ұ ру

Мысалы: 5! =1*2*3*4*5

7! =1*2*3*4*5*6*7 }

var f, n, i: integer;

begin

clrscr;

write('n='); readln(n);

f: =1;

for i: =1 to n do f: =f*i;

write('f=', f);

3.program z24; { Составить программу для определения расстояния от точки (x3; y3) нү ктесінен (x1; y1), (x2; y2) нү ктелеріне тү зу сызық арқ ылы ө тетін арақ ашық тық ты анық тау ү шін бағ дарламаны қ ұ ру}

uses crt;

var x1, x2, x3, y1, y2, y3, a, b, c, d, t: real;

begin

clrscr;

write('x1='); readln(x1);

write('y1='); readln(y1);

write('x2='); readln(x2);

write('y2='); readln(y2);

write('x3='); readln(x3);

write('y3='); readln(y3);

a: =y2-y1;

b: =x1-x2;

c: =-x1*(y2-y1)+y1*(x2-x1);

t: =sqrt(a*a+b*b);

d: =abs((a*x3+b*y3+c)/t);

write('арақ ашық тық =', d);

4.program z31; { Жай сан бола ма екендігін анық тайтын бағ дарлама қ ұ ру. }

uses crt;

var a: real;

p: boolean;

i: integer;

begin

clrscr;

write('a='); readln(a);

p: =true;

for i: =2 to trunc(a-1) do

if a/i=trunc(a/i) then p: =false;

if p=true

then write('жай')

else write('кү рделі');

5.program z32; { a жә не b екі саннынан НОД жә не НОК табылатын бағ дарлама қ ұ ру. }

uses crt;

var a, b, p: real;

nod, nok: real;

begin

clrscr;

write('a='); readln(a);

write('b='); readln(b);

p: =a*b;

while a< > b do

if a> b then a: =a-b

else b: =b-a;

nod: =a;

nok: =p/nod;

writeln('НОД: ', a);

write('НОК: ', nok);

6.program z38; { Сө йлем берілген. Онда қ анша сө з бар екендігін анық тау. }

uses crt;

var tec: string;

l, i, n: longint;

begin

clrscr;

write('мә тінді енгізің із: '); readln(tec);

l: =length(tec)+1; tec[l]: =' ';

for i: =1 to l do if tec[i]=' 'then n: =n+1;

write('мә тінде ', n, ' сө з');

{ Мә тін берілген, " кот" сө зі қ анша екендігін анық тау. }

7.uses crt;

var a: string;

i, m, k, n: longint;

begin

clrscr;

write('мә тін енгізің із '); readln(a);

k: =0; m: =length(a);

a: =a[m]+' ';

for i: =1 to m do if a[i+2]='кот'then inc(k);

write('мә тінде ', k, ' кот сө зі ');

readln;

8.program z45; { n цифрына тең куб қ осындысының екі таң балы санын табу. }

uses crt;

var j, i: integer;

z, n: longint;

begin

clrscr;

write('n='); readln(n);

for j: =1 to 9 do

for i: =1 to 9 do

if i*i*i+j*j*j=n then z: =10*i+j;

write('z=', z);

Тапсырма 1.

1. n натуральды санымен орындалатын келесі операциялардың ішкі программаларының терімінің модуль тү рінде жү зеге асырың дар:

2. Осы санның бірінші жә не соң ғ ы қ осындысын табың дара.

3. Осы санның цифрының сомасын табың дар.

4. Осы санның орташа цифрын (немесе екі ортаң ғ ы) табың дар.

5. Осы санның бірінші жә не соң ғ ы цифрларының орындарымен ауыстырың дар

6. Сандарды ауыстырып жазың дар

7. Оның соң ына k цифрын жазың дар

8. Оның басына k цифрын жазың дар

9. Оның ортасына k цифрын енгізің дер

10. Берілген натуралды санның жазуынан ү лкенірек цифрды табың дар.

11. Берілген натуралды санның жазуынан кішірек цифрды табың дар.

12. Максималды сан қ ұ рылатындай сондай жазылғ ан цифрлар сияқ та, оның цифрларының орын ауыстырың дар.

13. Минималды сан қ ұ рылатындай сондай жазылғ ан цифрлар сияқ та, оның цифрларының орын ауыстырың дар.