Жерасты жөндеу агрегаттарының параметрлерін есептеу

Есептеудің негізгі мақ саты – кө тергіштердің жылдамдық тарының рационалды санын, кү ршектегі жү ктемені анық тау, ұ ң ғ ымадан жабдық тарды кө теру жылдамдығ ын таң дау жә не кө тергіштің жұ мыс уақ ытын есептеу.

Кө тергіштердің жылдамдық тарының рационалды санын табу кезінде лебедка жетегінің қ уаты мен ұ ң ғ ымадан қ ұ бырды кө теру жылдамдығ ын теориялық тү рде анық тауды А.С. Вирновский ұ сынды. Ол қ ұ бырларды кө теру процесін іштен жанатын қ озғ алтқ ыштың кө мегімен іске асыруды кө здеді жә не бұ л есептеулерде қ озғ алтқ ыштың айналу жиілігі мен максималды тиімді қ уаты тұ рақ ты деп алынды. Мұ ндай жағ дайда қ озғ алтқ ыштың пайдалы қ уаты кө теру кезіндегі толық қ уатынан кө теру операциясының соң ындағ ы нө лдік қ уатқ а дейін тө мендейді (5.6-сурет а). Орташа жү ктеу дә режесі К біржылдамдық ты лебедкада 0, 5-ке тең болады. Ол параметрді мына интеграл бойынша анық тайды (5.7-сурет):

. (5.1)

Жылдамдық саны артқ ан сайын қ озғ алтқ ыштың қ уатын пайдалану дә режесі ұ лғ ая тү седі (5.6-сурет б). Бірақ бұ л кезде мынаны еске сақ тау керек: қ озғ алтқ ышты пайдалану дә режесі тек қ ана жылдамдық санына байланысты ө згермейді, сонымен қ атар жылдамдық тардың қ атынастарына да тә уелді болады. 5.6 в, г -суреттерде қ озғ алтқ ыш жү ктемесінің екінші жылдамдық тағ ы ө згерістері кө рсетілген; в -бірінші жылдамдық қ а жақ ын мә нінде, г -одан бірнеше есе жоғ ары мә нінде.

5.6-сурет. Кө теру жылдамдық тарының санына байланысты қ озғ алтқ ыш қ уатын пайдалау графигі

Кө теру жылдамдық тар санының артуы беріліс тораптарының кү рделі болуына алып келеді жә не олардың жоғ ары мә нге ие болуы қ уатты пайдалану дә режесін аса кө п арттырмайды (5.7-сурет). Сондық тан, ә детте лебедкалардың жылдамдық тарының саны тө рттен аспайды.

Кө тергіштің жалпы жұ мыс істеу уақ ыты

, (5.2)

мұ ндағ ы, l_i – қ ұ бырлар тізбегінің біркелкі жылдамдық пен кө терілетін телімдерінің ұ зындығ ы; v –аталғ ан телімдердің кө терілу жылдамдығ ы.

(5.2) тең деуінен мына байланысты алуғ а болады:

, (5.3)

мұ ндағ ы, N – лебедканың жетек қ уаты; q-қ ұ бырлар тізбегінің бірлік ұ зындығ ының салмағ ы.

Келесі белгілеулер енгіземіз:

Сонда

. (5.4)

Рационалды кө теруге жұ мсалынатын ең аз уақ ыт мына жағ дайда орын алады:

. (5.5)

Сол сияқ ты мынаны аламыз:

Бұ дан мынаны табамыз:

Бұ л тең деулерді шешу арқ ылы:

Сонда,

Кө рсетілген жағ дайда қ уатты пайдалану коэффициенті

.

Кү ршектегі кү тулі жү ктемені жалпы жағ дайда анық тау келесідей: фонтандаушы ұ ң ғ ымадан тізбекті кө теру кезіндегі жү ктеме қ ұ бырлар тізбегінің салмақ кү шімен анық талады.

Ұ ң ғ ыманы штангалық сораппен пайдалану кезінде ең жоғ ары жү ктеме қ ұ бырлар тізбегінің салмақ кү шімен, тізбектегі сұ йық тың салмағ ы жә не штангалардың салмақ кү штерімен анық талады.

Ортадан тепкіш электрлі сораптың кө мегімен пайдалану кезінде жоғ арғ ы жү ктеме қ ұ бырлардың, кабельдің, ұ ң ғ ылық агрегаттың батырмалы бө лігімен жә не ондағ ы сұ йық тың салмақ кү штерімен табылады.

Тальдік жү йенің жарақ тану параметрлері мен ә р жылдамдық тағ ы кө терілетін қ ұ бырлар санын келесі тә ртіппен табамыз.

Егер канаттағ ы шақ тама тарту кү ші Р₁, лебедка барабанының ең кіші айналу жиілігін n₁, қ ұ бырдың 1 м ұ зындығ ының салмақ кү ші q, қ ұ бырлар тізбегінің жалпы ұ зындығ ы L, жарақ тану жү йесінің салмақ кү ші Р_осн жә не оның п.ә.к-і -ге тең болғ анда тальдік жү йеге қ ажетті ішектердің саны мына формуламен табылады:

. (5.6)

Бір жылдамдық та кө терілетін бір немесе қ осқ ұ бырлы жү йелердің санын анық таймыз:

, (5.7)

мұ ндағ ы, l – бір немесе қ осқ ұ бырдың ұ зындығ ы; n_і- z_і- ге сә йкес келетін лебедканың барабанының айналу жиілігі.

Сонымен, тізбектегі бір немесе қ осқ ұ бырлардың жалпы санын (z_k) біліп, қ анша қ ұ бырды (х) бір жылдамдық пен кө теруге, ал қ алғ анын басқ а жоғ ары жылдамдық пен кө теруге болатынын табуғ а болады.

Мысалы, тө рт жылдамдық ты кө тергіш ү шін:

(5.8)

Кө тергіштің жұ мыс істеу уақ ыты оның бір немесе қ ос қ ұ бырды кө теру уақ ытымен анық талады.

Бұ л уақ ыт ә р і жылдамдық қ а байланысты анық талады

, (5.9)

мұ ндағ ы, с –лебедканың іске қ осу жә не тежеу кездеріндегі айналуының баяулауын есепке алу коэффициенті; d_cp – лебедка барабанының тальдік канатты орау кезіндегі орташа диаметрі.

Қ ұ бырлардың немесе қ ос қ ұ бырлардың жалпы санын жә не оларды ә р жылдамдық та кө теру уақ ытын біле отырып, қ ұ бырлар тізбегін тү гел кө теруге жұ мсалатын жалпы машиналық уақ ытты оң ай табуғ а болады.