скерді медициналық жабдықтауды жетілдірудің негізгі бағыттары

Қ азіргі соғ ыс қ имылдары қ арсы тұ рушы жақ тарда оқ ық палының жоғ арғ ы карқ ындылығ ымен ерекшеленеді. Ал бұ л ө з кезегінде ә скери хиургиялық жарақ ат сипатының ауырлауына, кө птеген байланысқ ан зақ ымданулардың салмағ ының ө суіне 25%-дан 62%-ғ а (Ауғ аныстан жә не Шешенстандағ ы соғ ыс қ имылдарының берілгендері бойынша) ө суіне ә келіп соқ ты, Ұ лы Отан соғ ысы жылдарында 14%. Кө рсеткіштер медициналық кө мек кө рсету сапасын, толық тығ ын жә не уақ ытына қ атаң талаптар қ ою қ ажеттігін туғ ызады. Егер кө мек жараланғ ан сә ттен алғ ашкы жарты сағ атта кө рсетілсе, бірінші дә рігерлік кө мек бір тә улікке кеш кө рсетілсе де, ө лім кауіпін ү ш есе тө мендетеді.

Жаралыларды кезең дік емдеу жү йесі белгілі бір жетіспеушіліктері мен ақ аулары бар. Ең бірінші кө мектің барлық тү рлерін жү ргізу сапасы, жаралыларды тасымалдау кү рделілігі, БрМР жә не ЖмедО тұ тастығ ының жеткіліксіздігі, жарақ ат алу мен бірінші дә рігерлік жә не білікті хирургиялық кө мек кө рсету арасындағ ы ү лкен уақ ыт интервалы болып табылады. Бірқ атар шетел ә скерлерінде бірінші дә рігерлік жә не білікті медициналық кө мек кө рсету кө рсеткіштері сә йкесінше 30 минут- 1 сағ ат жә не 4-5 сағ ат қ ұ райды.

Қ азіргі заман шарттарында мұ ндай кө рсеткіштерге алғ ашқ ы медициналық кө мек кө рсету шаралары тізбегін кө бейту жолымен медициналық тасымалдауды алғ ашқ ы кезең дерінде жаралылар мен науқ астарды жеткізу мерзімін қ ысқ арту, сондай-ақ медициналық қ ызметтің бө лімшелері мен бө лімдері тұ тастығ ын жоғ арылату, олардың қ абылдау қ абілетін кең ейту, медициналық қ ызметкерлердің жұ мыс істеу шарттарын жақ сарту жә не хирургиялық кө мек кө рсету сапасын арттыру арқ ылы қ ол жеткізуге болады.

Қ азіргі жергілікті ә скери қ ақ тығ ыстардағ ы санитарлық шығ ындар дә режесі мен қ ұ рылымы

Ұ лы Отан соғ ысы жылдарындағ ы, Ауғ аныстан мен Шешенстандағ ы соғ ыс қ имылдары барысында ә скери ауданда медициналық кө мек кө рсету шарттарын талдау нә тижесінде медициналық қ ызметкерлер мен жаралылардың қ айталап зақ ымданудан қ орғ ансыздығ ы жә не медициналық қ ызмет бө лімшелерінің тұ тастығ ының жеткіліксіздігі жалпы шешілмеген мә селелер қ атарында екенін кө рсетеді.

Дер кезінде жә не тиімді жолмен жедел қ ан жоғ алтумен кү рес жә не ұ рыс даласында гипоксияны жою ә лі де маң ызды мә селе болып қ алып отыр. Ұ лы Отан соғ ысы кезінде жаралылардың 37, 2% дейін қ ан жоғ алтудан ө лімге душар болғ ан. Ауғ аныстандағ ы 40 ә скер мә ліметтері бойынша 44%, оның 37, 2% жаралылардың 21, 2% дер кезінде алғ ашқ ы медициналық кө мек кө рсетілген жағ дайда ө мірін сақ тап қ алуғ а болатын жарақ ат алғ ан. 40-шы армияның медициналық қ ызметінің берілгендері бойынша егер жедел қ ан жоғ алтқ ан жаралыларғ а госпиталғ а дейінгі кезең де инфузиондык терапия жү ргізілмесе, ө лім жиілігі 67 % қ ұ рады, ал егер оны толық кө лемде кө рсетсе, бұ л кө рсеткіш 25% тө мендеді. Оттегілік терапия болмағ ан жағ дайда тыныс алу бұ зылыстарында ө лім жиілігі 30%-ке жетті. Зақ ымданғ ан адамғ а бір сағ ат ішінде кө мек кө рсетілсе ө лім болмағ ан.

Ұ лы Отан соғ ысы, Ауғ аныстан жә не Шешенстан ұ рыс далаларында ө лім себептері

Ресей Федерациясы Бас ә скери-медициналык Басқ армасының оперативтік берілгендері бойынша федералдық ә скерлердің Солтү стік Кавказдағ ы (1994-1996) қ арулы қ ақ тығ ыс кезіндегі санитарлық шығ ындары 26 мың нан астам жаралылар (соның ішінде 14 мың, яғ ни 53, 2% хирургиялық сипатта) болды.

Максималды санитарлық шығ ындар 1994 жылдың 31 желтоқ санынан 1995 жылдың 20 қ аң тарына дейін Грозныйғ а шабуыл жасау кезінде барлық санитарлық шығ ындар санының 28, 6% қ ұ рады.

Бұ л кезең де БрМР келіп тү скен жаралыларды бір тә улік ішіндегі орташа саны 60-80 жаралы болса, АТМЖ-ка 100-120, арнайы медициналық кө мектің бірінші эшелонының емдеу мекемелеріне 100-ге дейін жетті.

Ә скери хирургиялық травма қ ұ рылымында басымдық қ а ие оқ пен жарақ аттану (соның ішінде мина-жарылғ ыштық)-64, 1%- Механикалық травмалар 33, 2%, кү йіктер -4, 1%, ү сік шалу -1, 3%.

Солтү стік Кавказ қ арулы қ ақ тығ ысында жең іл (49, 3%) жә не орта (29, 9%) дә режедегі жараланудың кө п болуы тә н. Ауыр жә не аса ауыр жаралану сә йкесінше 17, 9 жә не 2, 9 % тұ рды. Оқ шауланғ ан жаралар мен травмалар-64, 7+0, 6%. Байланыскан жарақ аттар мен травмалар 22, 4%±0, 9%, кө птік 13, 3%±0, 9%. Бастан жарақ аттану жиіледі (35, 8%).

Осылайша, алғ ашкы медициналық кө мек кө рсетуге қ ажетті табельдік қ ұ ралдар, медициналық қ ызметтің жабдық талуы, олардағ ы техникалық қ ұ ралдар, емдеу-тасымалдау жабдық таудың классикалық тү рлері мен ә дістері бү гінгі кү н талаптарына сай емес.

Ә скери қ ызметкерлердің медициналық жабдық талуы жә не медициналық тасымалдау кезендерінің кейбір жаң а талдамалары. Қ арқ ындылығ ы аз ә скери қ ақ тығ ыстарда емдеу-тасымалдау шаралар жү йесінің сипаты.

Ә скери қ ызметкерлерді медициналық қ орғ аудың жеке қ ұ ралдарын жаң адан жасау жә не жаң арту қ ажет. Осы кө зқ арас бойынша қ арапайым қ ару қ олданыдғ ан соғ ыс қ имылдары барысында жеке медициналық қ ұ ралдар қ ұ рамында жансыздандырғ ыш дә рмектер, жараларды таң у қ ұ ралдары, қ ан тоқ тату, парентералдық енгізуге арналғ ан антибиотиктер, суды залалсыздандыратын дә рмектер болады. Дә рілік заттарды парентералдык енгізу ү шін қ олдануғ а ың ғ айлы бір рет қ ана пайдаланылатын автоматты инъекторды қ олданғ ан дұ рыс.

Жеке табельдік байлап-таң у пакетін жаң арту керек (жараны толық жабатын, жоғ ары сорбциондык қ асиеттерге ие, жараланғ ан жә не кү йген жерге жабыспайтын заттарды пайдалану); дә рілік заттарды байлап-таң ғ ыштарда иммобилизациялау — емдік байлап-таң ғ ыштар жасау).

Сыртқ ы қ ан кетуден дозаланғ ан компрессиямен тиімді тоқ татуғ а сә йкес келетін жаң а эластикалық мата материалдарынан жаң а жгуттар жасау жә не асқ ынулардан қ орғ айтын коллатералдық қ ан кетуді сақ тайтын ың ғ айластырылғ ан қ ұ ралдардын болуы, ө зіне ө зі кө мек кө рсете алатындай ерекше қ ұ ралғ ан, ә рбір ә скери қ ызметкерді осындай жгутпен қ амтамасыз ету мү мкіндігін туғ ызады.

Ұ рыс даласындағ ы ең маң ызды шокқ а қ арсы ә діс кө ліктік иммобилизация болып табылады. Медициналық қ ызметтің жабдығ ындағ ы шиналар эксплуатация жасау ү шін ың ғ айсыз. Алғ ашқ ы медициналық кө мекті тә жірибесі мол адамдар кө рсеткенде де зақ ымданғ ан жерді сенімді белгілей алмайды. Шиналарды дайындауда жаң а композициялық заттарды пайдалану кө ліктік иммобилизацияда асқ ынулар мен ақ аулардың алдын алуғ а септігін тигізеді.

Реанимациялық кө мектің маң ызды алғ ашқ ы элементтеріне ерте инфузиондық терапия жатады, бірақ оның мү мкіндіктері қ ан алмастырғ ыштары бар арнайы ыдыстардың жә не трансфузияғ а арналғ ан реттік жү йенің болмауымен шектелген.

Санитар мен санитарлық нұ сқ аушының ө зімен бірге алып жү ретін жинағ ы (сө мке) бү гінгі кү н талаптарына сай алғ ашқ ы медициналық кө мек кө лемін жү ргізуді қ амтамасыз ете алмайды, оны жетілдіру қ ажет.

Медициналық қ ызмет бү гінгі таң да іздеу, жинау жә не жаралыларды ұ рыс даласынан алып шығ уы ү шін механикаландырылғ ан қ ұ ралдары жоқ. Қ азір маң ызды мә селелер қ атарында штатқ а ұ рыс даласындағ ы тасымалдау кезінде медициналық қ ызмет сауытталғ ан машиналарын енгізу болып отыр.

Медициналық қ ызмет жабдық талуында сауытталғ ан медициналық машиналарды (СММ) болуы ұ рыс даласынан жаралыларды іздеу, жинау жә не алып шығ уды жоғ арылатады. СММ тыныс алдыру аппараттарымен, оттегі жә не қ ан алмастырғ ыштармен, қ ұ ралдар тобымен, байлап-таң у ү стелімен жабдық тау алғ ашкы дә рігерлік кө мекке дейін медициналық шаралар тобын жү ргізуді ұ лғ айтады, осылайша алғ ашқ ы дә рігерлік кө мекті 4-5 сағ аттан 1 сағ атқ а дейін жақ ындатады.

Бригаданың медицина ротасы ә скерді емдеу-тасымалдау мен жабдық тауда жетекші орынғ а ие. ММП- жабдық талуында тұ тастық ты қ ажет ететін техникалық қ ұ рал есебінде (АП-2, АТ-2) автобайлап-таң у бө лімі болып табылады, бірақ ол қ абылдау шамасының аздығ ы (сағ атына 7-10 адам) жә не кө лемі (зембілдегі 15 жаралы) жағ ынан бү гінгі кү н талаптарына сай емес. Олү шін БрМР-де алғ ашкы кө мек кө рсету кезінде мынандай жылжымалы кешендер болуы шарт:

- сағ атына19-20 адам қ абылдау мү мкіндігі

- 40 адамғ а дейінгі кө лем (пневмоқ ұ рылымдар пайдалану есебінен)

- наркоз-тыныс алдыру аппараттары (ФАЗА типіндегі), электркардиограф, бактерицидтік сә улелендіргіш, венесекция, торакоцентез, аяқ -қ олды ампутациялау жә не т.б. ү шін қ ажетті хирургиялық қ ұ ралдар;

- қ азіргі энергетикалық жинақ (электростанция); қ олдану барысында ың ғ айлы жә не қ уаты жағ ынан жеткілікті;

- инфузиондык терапия жә не реанимациялық шараларды жү ргізуге болатын жаң артылғ ан байлап-таң у ү стелі.

Осындай жабдық тар сыртқ ы қ ан кетуді біржолата тоқ тату, кү шейген пневмоторакс кезіндегі торакоцентез, санитарлық шығ ындардың жалпы санында Ұ лы Отан соғ ысы жә не жергілікті ә скери қ ақ тығ ыстарда 30% дейін жеткен аяқ -қ олды ампутациялау жә не БрМР дә рігері кө рсете алатын кө мек кө леміне байланысты жедел араласуды қ ажет ететін оперативтік жү ргізуге мү кіндік береді.

Ө міріне қ ауіп тө нген кезде соғ ыс қ имылдары жү ріп жатқ ан стресстік жә не невротикалық жағ дай туғ ызады, ал бұ л ә скери қ ызметкерлердің соғ ысу қ абілетін толығ ымен немесе жартылай жоғ алтуына ә келіп соғ ады. Соғ ыс қ имылдары кезең інде 70% ә скери қ ызметкерлерде психофизиологиялық тү зету жү ргізуді қ ажет ететін невротикалык жә не психикалық бұ зылыстар байқ алғ ан. Сарбаздарда (75%) жә не офицерлерде (46%) стресстік реакция пайда болғ ан бө лімдер мен бө лімшелердің соғ ысу^: қ абілетінің тө мендеуіне жә не соғ ыс шығ ындарынын кө беюіне ә келеді. Ә скердің соғ ысу қ ызметін психофизиологиялық қ амтамасыз ететін, соның ішінде ә скерлердің психофизиологаялық жағ дайын экспресс-диагностикалау ә дістерін жасау жә не олардың соғ ысу қ абілетін жоғ арылату ә скери медицинаның тү бегейлі мә селелерінің бірі болып табылады.

Білікті медициналық кө мек кө рсететін медициналық тасымалдау қ ызметінің кезең дерін талдау оның бү гінгі кү н талаптарына сай еместігін кө рсетті. 1 сағ аттан 6 сағ атқ а дейін мерзімде кө рсетілген хирургиялық кө мек нә тижесінде ө лім жиілігі операция жасалғ андардың ішінде 10, 3% қ ұ рады. Операция 13-24 сағ аттан соң жасалса, ө лім жиілігі 20; 7%, яғ ни 2 есе ө сті.

Ә скери-далалық шарттарда хирургтың жұ мыс орнын ұ йымдастыру келелі мә селелердің бірі (оның шатырларда істеген жұ мысы ә скери-далалық хирургияның қ азіргі талаптарына сай емес).

Білікті медициналық кө мек кө рсету кезең дерін ұ йымдастырудың штаттық қ ұ ралдарымен (УСБ жә не УСТ шатырлары) жабдық тау да қ азіргі талаптарғ а сай емес. Медициналық қ ызметтің бө лімдері мен мекемелерін медициналық қ ызметкерлердің жұ мыс істеу шарттарының ың ғ айлы болуы жә не жаралылар мен науқ астар орналастырудың жоғ ары дең гейде тұ тастығ ын қ амтамасыз ету қ ажеттігі туды.

Білікті медициналық кө мек кө рсету шараларын ұ йымдастыруды жетілдіру келесі бағ ыттарда жү ргізілуі тиіс:

- жылжымалы операциялық -реанимациялық кешендерді жасау (ЖОРК). оларды орналастыру мен жұ мысын атқ аруда ауыспалы жә не тұ рақ ты кө лемдегі кузов-контейнерлер пайдаланылады. Бұ л жерде жұ мыс істеу шарттары шойын пештерін электрқ ыздырғ ыштарымен алмастыру, кондиционерлер қ ұ ру жә не пластикалык жабындылар қ олдану есебінен стационарлық қ а жақ ын. Медициналық жабдық тардың басым бө лігінің стационарлық жағ ынан кү шейтілуі ық тимал. Бұ л ө з кезегінде операциялық -байлап-таң у бө лімін ұ йымдастыруғ а жұ мсалатын уақ ытты қ ысқ артады, ал кузов-контейнерлер сә йкес мү ліктерді тасу қ ызметін атқ арады. ЖМЖ-тың функционалдык бө лімшелерін ұ йымдастыруда осындай ә дістерді пайдалану операциялық қ арқ ынды терапия мен реанимация шатырларының эргонометриялық ө лшемдерін жоғ арылатып, медицина қ ызметкерлерінің жұ мысына қ алыпты шарттар жасайды.

- Операциялық - байлап-таң у бө лімшелерін жылжымалы операциялық ү стелдермен- каталкалармен жабдық тау кіші медицина қ ызметкерлерінің ең бегін біршама жең ілдетеді, операция дайындалу уақ ытын қ ысқ артады;

- Жұ мыста қ ауіпсіз цеолиттік қ ұ рылымдарды оттегімен қ амтамасыз ету ү шін пайдалану. Мұ ндай қ ұ рылымдардың болуы оттегіні арнайы ыдыстармен ә келу жә не сақ тау сияқ ты қ иындық тарды жең уге кө мектеседі.

Жаралыларғ а медициналық кө мек кө рсетудің тиімділігі, медициналық тасымалдаудың алдың ғ ы кезең дерінде хирургиялық қ ұ ралдар кө лемінің кең еюі, реанимациялық шаралардың жү ргізілуі ә скерді дә рі-дә рмектен қ амтамсыз ету жү йесін жетілдіруді талап етеді. Қ азір дә рілік қ алыптарды жасай алатын жә не дала шарттарында жаң а технологияны қ олдана отырып оттегі алатын жылжымалы фармацевтикалық кешендерді қ ұ ру қ ажет.

Соң ғ ы он жыл ішінде болғ ан жергілікті қ ақ тығ ыстар, техногендік жә не табиғ ат апаттары ә скери-медицина қ ызметінің мамандарын тө тенше жағ дайлар мен қ арқ ындылығ ы тө мен қ арулы қ ақ тығ ыстар кезінде кө рсетілетін медициналық кө мек кө рсетуге ө згерістер енгізуге мә жбү р етті.

Емдеу-тасымалдау жабдық тауды кө п кезең ділігі шарасыздық тан жасалып отыр. Арнайы медициналық кө мек кө рсетуді жетілдіру қ ажет.

Ұ йымдастыру шараларына ө згерістер енгізудің басты шарттарының бірі-бұ л 62 % қ ұ райтын қ азіргі заманғ ы ұ рыстық патология. Бұ л кезде жарақ аттар мен зақ ымдар арасында ө зара ә серлесу жү реді. Ө лім жиілігі 37-40%, ал мү гедектік 60-62%.

Алғ ашкы кезең де қ ажет емдеу-диагаостикалық кө мек кө рсетілмеген осындай жаралыларды жағ дайларының ауыр болуы салдарынан медициналық тасымалдаудын келесі кезең деріне тасымалдау мү мкін емес. Алғ ашқ ы арнайы медициналық кө мек кө рсету мә селесі ең маң ызды мағ ынағ а ие бола бастайды. Ұ рыс даласына немесе санитарлық шығ ын ошақ тарына жақ ын орналастырылғ ан емдеу мекемелері кө п жағ дайда материалдық -техникалық жағ ынан жеткілікті дә режеде қ амтамасыз етілмеген жә не жоғ ары білікті мамандар да аз.

Арнайы тапсырмалы медициналық жасақ тар 1990 жылы қ ұ рылғ ан болатын Қ Р Қ К медициналық қ ызметінде дә л сондай қ ұ рылымдардың қ ұ рылуы тө тенше жағ дайларда техникалық жабдық талуы жеткіліксіз болуы салдарынан білікті жә не арнайы медициналық кө мек кө рсете алмайды. Ресей федерациясындағ ы (МДЛК) " ЭСКУЛАП" біртұ тас емдеу-диагностикалық кешені жаң а технологияларды пайдалана отырып, озық ү лгідегі техникалық қ ұ ралдармен жабдық талғ ан. Оны медициналық қ ызметтің жабдық талуын жетілдіру ү лгісі ретінде қ арай аламыз.

Кешен білікті жә не арнайы кө мектің жедел шараларын кө рсетуге арналғ ан, ол АТМЖ, ә скери далалық госпитальдар қ ұ рамында немесе медициналық жә не тылдық қ ұ ралдармен жабдық талу кү шейтілгенде ө з бетімен жұ мыс істей алады. Оның міндеттері:

- медициналық іріктеу;

- арнайы медициналық шаралардың білікті жә не жедел шараларын кө рсету;

- анестезиологнялық жә не реанимациялық шаралар;

- қ анды экстракорпоралдық детоксикациясының белсенді ә дістері;

- зардап шеккендерді уакытша госпитализациялау жә не эвакуацияғ а дайындау.

МДЛК бес функционалдық модуль мен кузов-фургондарының кө лемі ұ лғ айтылғ ан (27 кв.м) ұ зынбазалық атомобильдердің шассиі ү стінде орналаскан электр станциялары (МАЗ-543А). Ол тә улігіне 100-120 жаралы адамды ө ткізе алады. Кешеннің жабдығ ында жеке электрмен жабдық тау жү йелерін, байланыс, желдеткіш, жылыту, ыстық, суық сумен қ амтамасыз ету, жарық тандыру, ауаны арнайы тазалау жә не залалсыздандыру, оттегімен жабдық тау жү йелері бар. Кешен қ ұ рамына детоксикациялық жә не операциялық модульдер, диагностикалық жә не байлап-тану модульдері, сондай-ак, қ арқ ынды терапия модулі кіреді.

Детоксикация модулі. Қ анды экстракорпорациялық детоксикациялауды жү ргізуге арналғ ан. Ол ауыр механикалық жә не термикалық травма, жедел уланғ ан, токсикоз, жедел бү йрек жә не бауыр жеткіліксіздігінен зақ ымданғ ан тө рт адамғ а кө мек кө рсетуге арналғ ан. Аталғ ан модуль асқ ынулардың, алдын алуғ а, ары қ арай ем кө рсетудің тиімділігін арттыруғ а кө мектеседі.

Операциялык жә не байлап-таң у модулі. Мұ нда ү стел-каталкаларды пайдалану арқ ылы хирургиялық кө мекті кө рсетуде жаң а технологияларды пайдаланады. Модульдерді озық ү лгідегі отаң дык жә не шетелдік қ ұ ралдармен жабдық тау арнайы хирургиялық кө мек кө рсетуді, жараларды хирургиялық тазалау, фасциотомия, невротомия, остеосинтез, аяқ -қ олды ампутациялауды жең ілдетеді. Сондай-ак, хирургиялық кө мектің паллиативті нұ сқ аларын жасауғ а да мү мкіндік береді.

Алғ аш рет ә скери-далалық жағ дай шарттарында гемодиализ, гемосорбция, плазмаферез сияқ ты озық технологияларды медициналық кө мек кө рсету кезінде қ олдану мү мкіндігі пайда болды.

Қ арқ ындылығ ы аз ә скери қ ақ тығ ыстарда жаралыларғ а медициналық кө мекті ұ йымдастыру кезінде медициналық кө мекті соғ ыс даласына жақ ындату қ ажет.

Осығ ан сай, жаралыларғ а медициналық кө мек кө рсету ү шін ә рбір ұ рыс тобына — дә рігер (фельдшер), 2 санитарлық нұ сқ аушы, жаралыларды тасымалдау ү шін 1 сауытталғ ан кө лік бө лінуі қ ажет.

Ә рбір соғ ыс жасағ ына (батальон) дә рігер, фельдшер, 4 санитарлық нұ сқ аушы, санитарлық кө лік жә не 3 сауытталғ ан кө лік жіберіледі. Кө мек кө лемі — дә рігерге дейінгі жә не жедел кө рсеткіштер бойынша бірінші дә рігерлік.

Бө лімдердің медициналық пункттерін жеке медициналық батальондар қ ұ рамынан хирургтармен, анестезиологтармен кү шейтіп отырғ ан дұ рыс.

Осылайша, тұ тас ә скери медициналық бө лімшелер алғ ашкы медициналық кө мекті толық кө лемде, ал қ ажет жағ дайларда - жедел кө рсеткіштер бойынша білікті медициналық кө мек кө рсете алады.

Білікті хирургиялық кө мекті тікелей ә скери қ имылдар аймағ ында орналасқ ан емдеу мекемелерінде кө рсету қ ажет. Сол мақ сатта бір немесе бірнеше (ә скери қ ақ тығ ыстың кө леміне карай) АТМЖ ұ йымдастырылады;

Бұ л міндеттерді бө лімдердің біріктірілген медициналық роталарына; ЖМЖ қ ұ рамдарына жү ктеуге болады; егер қ ақ тығ ыс жалпы тағ айындалғ ан кү штердің араласуын қ ажет етсе, сондай-ақ аймақ қ а жақ ын орналасқ ан стационарлық ә скери госпиталдарғ а жү ктеледі.

Арнайы медициналық кө мек кө рсету ү шін тағ айындалғ ан емдеу мекемелері ү ш эшелонғ а топтастырылады.

Емдеу мекемелерінің бірінші эшелоны соғ ыс кимылдарымен шекаралас аймақ та орналасқ ан медициналық қ ұ рамалардан тұ рады.

Емдеу мекемелерінің екінші эшелоны Қ Р Қ орғ аныс Министрлігінін орталық жә не гарнизондык ә скери госпиталдары кіреді.

Қ ОРЫТЫНДЫ

Медициналық қ ызметтің тез орналастырылуы мен емдеу-тасымалдау шаралары кешенін толық кө лемде атқ ара алуы медициналық қ ызмет жабдық талуының ары қ арай дамуымен; медициналық кө мек кө рсетудің жаң а ә дістерін жасау жә не бұ рынғ ы ә дістерді жетілдіру; қ азіргі заманғ ы ә скери қ ақ тығ ыстар кезінде ә скерді медициналық жабдық таудың тиімді тү рлері мен ә дістерін жасау жә не оны одан ә рі жетілдіруге тікелей байланысты.

Ә ДЕБИЕТТЕР:

1. «Военно-медицинская подготовка». Учебник под редакцией Ф.И.Комарова. М. «Медицина» изд. 1984 г.

2. «Организация медицинских частей и соединений». Учебник под редакцией Н.Г

Иванова и О.С.Лобастова. Л. ВмедА им. С.М.Кирова.

3. Наставление по медицинскому обеспечению боевых действий сухопутных войск/

соединение, часть, подразделение. М. Воениздат, 1987 г.

4. Военный энциклопедический словарь

5. Материалы лекции

6. «Некоторые организационные аспекты медицинского обеспечения войск в вооруженных конфликтах». В Н.Большаков, И.А.Зубков. ВМЖ, №8, 1999.

Қ ЫСҚ АРТУЛАР ТІЗІМІ:

Ә К - ә скери корпус

Ә ДГ (ә) - ә скери далалық госпиталь (ә йелдерге арналғ ан)

Ә ДИГ - ә скери далалық инфекциялық госпиталь

Ә ДИГ АҚ И - ә скери далалық инфекциялық госпиталь-аса қ ауіпті инфекциялар

Ә ДКГ - ә скери далалық кө псалалы госпиталь

Ә ДНГ - ә скери далалық неврологиялық госпиталь

Ә ДНхГ - ә скери далалық нейрохирургиялық госпиталь

Ә ДКГ - ә скери далалық кү йіктік госпиталь

Ә ДІГ - ә скери далалық іріктеу госпиталі

Ә ДТГ - ә скери далалық терапевтік госпиталь

Ә ДтаГ - ә скери далалық торако-абдоминалдық госпиталь

Ә ДтубГ - ә скери далалық туберкулездік госпиталь

Ә ДХГ- ә скери далалық хирургиялық госпиталь

Ә СҰ - ә скери санитарлық ұ шпа

Ә СП - ә скери санитарлық пойыз

ОАЖ - оттегі алушы жасақ

ЕДШ - емдік дене шынық тыру

МЗ - медициналық зертхана

БрМР - бригаданың медициналық ротасы

ЖАСБ - жеке автомобильдік санитарлық батальон

ЖАСР - жеке автомобильдік санитарлық рота

Қ ДЖ - қ ан дайындау жасағ ы

ЖмедБ - жеке медициналық батальон

ЖмедР- жеке медициналық рота

ЖМО - жеке медициналық отряд

АМКЖ - арнайы медициналық кө мек жасағ ы

ЖСЭЖ - жеке санитарлық -эпидемиялық жасақ

ЖКСӘ М - жеке кө ліктік санитарлық ә уе бригадасы

ЖОМА - жеке оқ у медициналық батальон

АГБ - алдың ғ ы госпиталдық база

СЖ - стоматологиялық жасақ

ТГБ- тылдық госпиталдық база

УСБ- унифицирленген санитарлық барактік шатыр (унифицированно-санитарно-барачная палатка)

УСТ- унифицирленген санитарлық техникалық шатыр (унифицированно-санитарно-техническая палатка)

ММЖбр- материалдық жабдық таудың майдандық бригадасы

МТБ - майданның тылдық базасы

МТП - майданның тасымалдау пункті