бап. Су даулары

1. Су объектiлерiн, су шаруашылығ ы қ ұ рылыстарын пайдалану мен қ орғ ау жә не суды бө лу мә селелерi бойынша су қ атынастары субъектiлерiнiң арасында туындайтын даулар су даулары болып табылады.
2. Су қ атынастары субъектiлерiнiң арасындағ ы су даулары тараптардың келiссө здерi, оларды су пайдаланушылар бiрлестiктерi қ ұ рғ ан органдарда, облыстардың (республикалық маң ызы бар қ аланың, астананың) жергiлiктi атқ арушы органдарында жә не уә кiлеттi органда немесе соттарда қ арау арқ ылы шешiледi.
Ескерту. 137-бапқ а ө згеріс енгізілді - Қ азақ стан Республикасының 2004.12.20. N 13 (2005 жылғ ы 1 қ аң тардан бастап кү шіне енеді) Заң ымен.

138-бап. Ө з бетiнше басып алынғ ан су объектiлерi мен су
шаруашылығ ы қ ұ рылыстарын қ айтару

Ө з бетiнше басып алынғ ан су объектiлерi мен су шаруашылығ ы қ ұ рылыстары заң сыз пайдаланылғ ан уақ ыт iшiнде Қ азақ стан Республикасының су заң дарының бұ зылуынан келтiрiлген зиян ө телiп, иесiне қ айтарылады. Ө з бетiнше басып алынғ ан су объектiлерiн қ айтару Қ азақ стан Республикасының заң дарында белгiленген тә ртiппен жү ргiзiледi.

30-тарау. Қ азақ стан Республикасының
су заң дарын бұ зғ аны ү шін жауаптылық

139-бап. Су қ орын пайдалану мен қ орғ ау саласындағ ы
заң бұ зушылық тар

Ескерту. 139-бап алып тасталды - Қ азақ стан Республикасының 2009.02.12. N 132-IV (қ олданысқ а енгізілу тә ртібін 2-баптан қ араң ыз) Заң ымен.

140-бап. Қ азақ стан Республикасының су заң намасын бұ зғ аны
ү шін жауаптылық

Қ азақ стан Республикасының су заң намасын бұ зу Қ азақ стан Республикасының заң дарына сә йкес жауаптылық қ а ә кеп соғ ады.
Ескерту. 140-бап жаң а редакцияда - Қ азақ стан Республикасының 2009.02.12. N 132-IV (қ олданысқ а енгізілу тә ртібін 2-баптан қ араң ыз) Заң ымен.

11-Бө лім. Трансшекаралық суларды пайдалану жә не қ орғ ау саласындағ ы халық аралық ынтымақ тастық

31-тарау. Трансшекаралық суларды пайдалану
жә не қ орғ ау

141-бап. Трансшекаралық суларды пайдалану жә не қ орғ ау
саласындағ ы халық аралық ынтымақ тастық тың
негiзгi бағ ыттары

Трансшекаралық суларды пайдалану жә не қ орғ ау саласындағ ы халық аралық ынтымақ тастық тың негiзгi бағ ыттары:
1) Қ азақ стан Республикасының халық аралық шарттар жасасу негiзiнде трансшекаралық суларды пайдалану жә не қ орғ ау саласындағ ы мү дделерiн қ орғ ау;
2) Қ азақ стан Республикасы бекiткен халық аралық шарттар бойынша Қ азақ стан Республикасының мiндеттемелерiн орындау;
3) шекаралас елдердiң трансшекаралық сулар бойынша мемлекетаралық қ атынастары бө лiгiнде су заң дарын ү йлестiру мен жақ ындастыруғ а қ атысу;
4) трансшекаралық суларды пайдалану жә не қ орғ ау саласындағ ы ғ ылыми-техникалық ынтымақ тастық, бағ дарламаларды, нормаларды, стандарттарды, жобаларды жә не мониторингтi бiрлесiп ә зiрлеу жә не iске асыру болып табылады.

142-бап. Трансшекаралық суларды пайдалану жә не қ орғ ау
саласындағ ы халық аралық ынтымақ тастық тың
принциптерi

Қ азақ стан Республикасы трансшекаралық суларды пайдалану жә не қ орғ ау саласындағ ы ө з саясатында мынадай принциптердi басшылық қ а алады:
1) экологиялық, санитарлық -эпидемиологиялық қ ауiпсiздiктi қ амтамасыз ету жә не халық аралық табиғ ат қ орғ ау ынтымақ тастығ ын дамыту;
2) халық аралық су қ ұ қ ығ ының жалпы жұ рт танығ ан принциптерi мен нормаларын ескере отырып, трансшекаралық ағ ын судың барлық елдерiнiң су ресурстарын ә дiл, ақ ылғ а қ онымды жә не ө зара тиiмдi пайдалану қ ұ қ ығ ын қ амтамасыз ету;
3) болашақ ұ рпақ тардың қ ажеттiлiктерiне зиян келтiрмей қ азiргi ұ рпақ тың қ ажеттiлiктерiн қ анағ аттандыруды ескере отырып, су ресурстарын басқ ару;
4) адамның экологиялық қ ұ қ ық тарының, мү дделерiнiң жә не трансшекаралық ө зендер бассейндерiнiң су шаруашылығ ы жү йелерiнiң экономикалық даму балансын сақ тау;
5) трансшекаралық суларды пайдалану жә не қ орғ ау проблемаларын шешу кезiнде ө зара кө мек кө рсету жә не даулы мә селелердi бейбiт тү рде реттеу;
6) трансшекаралық сулардың жай-кү йiне ық тимал трансшекаралық ә сер етудiң алдын алу жө нiндегi сақ тық шараларын қ амтамасыз ету;
7) халық аралық жауапкершiлiк жә не трансшекаралық ә сер етуден туындағ ан залалды ө теу.

143-бап. Трансшекаралық суларды пайдалану жә не қ орғ ау
саласындағ ы мемлекетаралық ынтымақ тастық тың
тетiгi

Трансшекаралық суларды пайдалану жә не қ орғ ау саласындағ ы мемлекетаралық ынтымақ тастық тың тетiгi:
1) трансшекаралық ә сер ететiн немесе ә сер етуi мү мкiн қ ызметтi жү зеге acыру кезiнде трансшекаралық суларды олардың трансшекаралық сипатын ескере отырып, ақ ылғ а қ онымды жә не ә дiл тү рде пайдалануды қ амтамасыз етудi;
2) трансшекаралық суларды экологиялық жағ ынан негiзделген тү рде жә не ұ тымды басқ ару, қ оршағ ан ортаны сақ тау жә не қ орғ ау негiзiнде пайдалануды;
3) ластауды қ оршағ ан ортаның басқ а қ ұ рамдас бө лiктерiне ауысуғ а ә келмеуге тиiс болатын трансшекаралық суларды ластауды тыю, оны болғ ызбау, шектеу жә не қ ысқ арту жө нiндегi шараларды;
4) трансшекаралық ә сер етуден бұ зылғ ан экологиялық жү йелердi сақ тауды жә не, қ ажет болғ ан жағ дайда, қ алпына келтiрудi;
5) ағ ынды суларды ағ ызудың шектi нормаларын белгiлеудi, су пайдаланудың қ азiргi заманғ ы техникалық жетiстiктерiне жә не экономикалық ық тимал жағ дайларына сә йкес келетiн су сақ таудың қ атаң нормаларына бағ дарлауды;
6) трансшекаралық сулар мен су объектiлерiнiң мониторингi бағ дарламаларын ә зiрлеу мен келiсудi жә не оларды iске асыруғ а қ атысуды;
7) трансшекаралық суларды басқ аруғ а, реттеуге жә не қ орғ ауғ а қ аржылық жә не техникалық жағ ынан бiрлесiп қ атысуды;
8) трансшекаралық ө зендердiң бассейндерiндегi су шаруашылығ ы ахуалы туралы ақ парат алмасуды, тө тенше су жағ дайлары кезiнде шұ ғ ыл хабардар етудi жә не ө зара кө мек кө рсетудi;
9) нормативтiк-қ ұ қ ық тық базаны бiрегейлендiру, трансшекаралық суларды жә не оларғ а байланысты экологиялық жү йелердi қ орғ ау мен қ алпына келтiрудiң бiрлескен бағ дарламалары мониторингiнiң, оларды ә зiрлеудiң жә не iске асырудың бiрың ғ ай жү йелерiн қ ұ ру саласында шекаралас елдермен ынтымақ тастық ты, осы мақ саттар ү шiн халық аралық ұ йымдардың қ аражатын тартуды;
10) трансшекаралық сулар мен су шаруашылығ ы қ ұ рылыстарын бiрлесiп пайдалану жө нiнде iс-шаралар ә зiрлеудi, келiсудi жә не жү зеге асыруды;
11) Қ азақ стан Республикасы бекiткен трансшекаралық суларды пайдалану жә не қ opғ aу саласындағ ы мемлекетаралық жә не ү кіметаралық келiсiмдердi бiрлесiп iске асыру ү шiн қ ажет болғ ан жағ дайда трансшекаралық суларды басқ ару жө нiндегi мемлекетаралық орган қ ұ руды;
12) трансшекаралық суларды пайдалану жә не қ орғ ау жө нiнде аймақ тық жә не ұ лттық деректер базасын қ ұ руды;
13) су проблемаларын шешу жө нiнде бiрлескен ғ ылыми-техникалық зерттеулер жү ргiзудi;
14) трансшекаралық суларды ұ тымды пайдалануғ а жә не қ орғ ауғ а байланысты ө зге де қ ызметтi кө здейдi.

144-бап. Трансшекаралық суларды пайдалану жә не қ орғ ау
саласындағ ы халық аралық ынтымақ тастық тың
экономикалық негiзi

Трансшекаралық суларды пайдалану жә не қ орғ ау саласындағ ы халық аралық ынтымақ тастық тың экономикалық негiзi:
1) осы су объектiсiнде жә не оғ ан iргелес аумақ та биологиялық тепе-тең дiктi ұ стап тұ ру, ұ дайы молайту жә не сақ тау мақ сатында трансшекаралық суларды тиiмдi жә не ұ тымды пайдалануды;
2) трансшекаралық ә сер ету нә тижесiнде кiнә лi тарап келтiрген залал ү шiн ө темдiк жауапкершiлiктi;
3) пайдаланылатын су ресурстарына ү лес қ осып қ атысу принципiнде басқ а мемлекеттер пайдаланатын трансшекаралық суларды басқ ару, реттеу жә не қ орғ ау жө нiндегi су шаруашылығ ы объектiлерiн бiржақ ты пайдалануды жү зеге асыратын мемлекетке шығ ындарын ө теудi;
4) мемлекеттердiң бiрiнiң тиiстi бекiтiлген халық аралық шарттардың негiзiнде белгiленген ө зiнiң трансшекаралық сулар ү лесiн (ү лесiнiң бө лiгiн) ө темдiк негiзде екiншi мемлекетке беруiн кө здейдi.

145-бап. Трансшекаралық суларды пайдалану жә не қ орғ ау
мә селелерi жө нiндегi дауларды реттеу

1. Қ азақ стан Республикасы мен басқ а мемлекеттер арасындағ ы трансшекаралық суларды пайдалану жә не қ орғ ау мә селелерi бойынша даулар ізгi ниет, ө зара сыйластық жә не тату кө ршiлестiк қ атынастар негiзiнде келiссө здер жү ргiзу арқ ылы немесе дауғ а қ атысушы тараптар ү шiн қ олайлы басқ а ә дiспен шешiледi.
2. Келiссө здерде ө зара қ олайлы шешiмдерге қ ол жеткiзу мү мкiн болмағ ан жағ дайда, егер трансшекаралық суларды пайдалану жә не қ орғ ау жө нiндегi Қ азақ стан Республикасы бекiткен тиiстi халық аралық шарттарда ө згеше кө зделмесе, су дауларын шешудiң тө релiк процесi орынды деп танылады.

32-тарау. Қ орытынды жә не ө тпелі ережелер

Ескерту. 32-тараудың тақ ырыбы жаң а редакцияда - Қ Р-ның 2009.07.10. N 180-IV Заң ымен.

145-1-бап. Ө тпелі ережелер

Осы Кодекстің 125-бабының 1-тармағ ы 2) тармақ шасының ережелері су қ орғ ау белдеулері шекараларының шегінде 2009 жылғ ы 1 шілдеге дейін тұ рғ ызылғ ан ғ имараттар мен қ ұ рылыстардың пайдаланылуына қ олданылмайды. Бұ л ретте оларды пайдалануғ а ұ йымдастырылғ ан, орталық тандырылғ ан кә різ, ластанғ ан ағ ынды суларды бұ рып жіберудің жә не тазалаудың ө зге жү йесі немесе ішіндегі заттарды ә кетуді қ амтамасыз ететін су ө тпейтін науалар болғ ан кезде ғ ана жол беріледі.
Ескерту. 145-1-баппен толық тырылды - Қ Р-ның 2009.07.10. N 180-IV Заң ымен.

146-бап. Осы Кодекстi қ олданысқ а енгiзу тә ртiбi

1. Осы Кодекс ресми жарияланғ ан кү нiнен бастап қ олданысқ а енгiзiледi.
2. Мыналардың кү шi жойылды деп танылсын:
1993 жылғ ы 31 наурыздағ ы Қ азақ стан Республикасының Су кодексi (Қ азақ стан Республикасы Жоғ арғ ы Кең есiнiң Жаршысы, 1993 ж., N 7, 149-қ ұ жат; Қ азақ стан Республикасы Парламентiнiң Жаршысы, 1996 ж., N 22, 408-қ ұ жат; 1999 ж., N 11, 357-қ ұ жат; 2001 ж., N 3, 20-қ ұ жат; N 24, 338-қ ұ жат);
" Қ азақ стан Республикасының Су кодексiн кү шiне енгiзу туралы" 1993 жылғ ы 31 наурыздағ ы Қ азақ стан Республикасы Жоғ арғ ы Кең есiнiң Қ аулысы (Қ азақ стан Республикасы Жоғ арғ ы Кең есiнiң Жаршысы, 1993 ж., N 7, 150-қ ұ жaт).

Қ азақ стан Республикасының
Президентi

" Ә ділет" АҚ Ж ресми жарияланым дереккө зі болып табылмайды.
© 2012. Қ азақ стан Республикасы Ә ділет министрлігінің " Республикалық қ ұ қ ық тық ақ парат орталығ ы" ШЖҚ РМК